نوجوانی دوران شور و هیجان

نوجوانى، دوران شور و هیجان

دوران نوجوانی، مرحله ای از زندگی است که با تغییرات جسمانی، روانی، عاطفی و اجتماعی همراه است. این دوران بسیار حساس که با رفتارهای عجیب و گاه غیرقابل تحمل نوجوان همراه است، نقش مهمی در رشد شخصیت او دارد.

گرچه تمام افراد برای ورود به دنیای بزرگسالی، ناگزیر از عبور از این مرحله هستند، اما طول این دوران و شرایط اجتماعی مرتبط با آن، با نسل پیش متفاوت است. در حال حاضر جمعیت نوجوان افزایش یافته، سن بلوغ پایین آمده و دوران این مرحله، طولانی تر شده است.

بحران دوران نوجوانی، یک فرایند طبیعی است که در ۸۰ درصد موارد، بحران‌های مرتبط با آن نگران کننده نیست. نوجوان در این دوران، به دنبال هویت جدید خود و آرامش می‌گردد. تمایل به ارتباط برقرارکردن با دیگران، جای خود را به انزوا داده و شادی‌های دوران کودکی به افسردگی و ناراحتی مبدل شده است.

بسیاری از والدین با شناخت تغییرات فیزیولوژی و روانی نوجوان، با او کنار می‌آیند، اما در بعضی از خانواده‌ها کشمکش و اختلاف نظر وجود دارد. تغییرات رفتاری، زیر بار نرفتن بعضی از محدودیت‌ها، مخالفت با خانواده، انتقاد و شکایت از دنیای بزرگسالان، تمایل به کسب تجربیات جدید، خوش گذرانی و… از جمله مهمترین تحولات این دوران به حساب می‌ آید.

بهترین و مهمترین عکس العمل خانواده در برابر رفتارهای عجیب و غریب نوجوان، حفظ آرامش و خونسردی و سعی در برقراری ارتباط مثبت با اوست. صحبت‌های قاطع و شفاف، اقتدار والدین را به فرزند نشان می‌دهد. در واقع گفتگو زمینه طرح سؤالات خانواده را در مورد نوع رفتار و حرکات نوجوان فراهم می‌کند و از طرفی این فرصت را به نوجوان می‌دهد تا خواسته‌ها و علایق خود را مطرح کرده و تغییرات رفتاریش را توجیه کند.

مشکل حاد برخی از نوجوانان

بعضی از نوجوانان در دوران بلوغ، از دردهای جسمانی رنج می‌برند که این مشکل را با رفتارهای گوناگونی به اطرافیان نشان داده و در واقع از آنان طلب کمک می‌کند. شناخت به موقع خانواده از مشکل نوجوان، در بهبود سریع و موفق بسیار تاثیرگذار است. سیگارکشیدن، روی آوردن به مواد مخدر، گرایش به رفتارهای پرخطر، خشونت، انزوا، توقعات زیاد، تنبلی، عصبانیت، تندخویی، خواب‌های آشفته، تمایل به خودکشی و گاه اقدام به آن، مشکلات تغذیه مثل بی اشتهایی را می‌توان عمده ترین واکنش‌های نوجوان در برابر درد دانست.

طولانی شدن مدت بروز این مشکلات و یا همزمانی آنها با یکدیگر، خطری جدی قلمداد می‌شود که توجه جدی و دقیق خانواده را می‌طلبد. این مشکلات اغلب با افت تحصیلی و غیبت‌های مکرر، فرار از خانه، دزدی و افکار و عقاید منفی همراه است. با بروز چنین مشکلاتی معمولا رابطه نوجوان با پدر و مادر تیره شده و به مرور از هم فاصله می‌گیرند.

در این صورت روانشناسان می‌توانند آنها را در برقراری ارتباط مطلوب کمک کنند. اگر فرزند شما از مراجعه به مشاور امتناع کرد، از کسانی که روی او تاثیرگذاری بیشتری دارند بخواهید تا او را قانع کنند که مراجعه به روانشناس در درجه اول به نفع خود او خواهد بود.

حفظ رابطه صحیح

لزوم برقراری ارتباط صحیح پدر و مادر با نوجوان، ایجاد شرایط آرام و مناسب است. والدین باید به سخنان نوجوان گوش داده و در برابر خواسته‌های او ابراز عقیده کنند. مجبورکردن او به حرف زدن در واقع در مسائل خصوصی و انکار استقلال اوست. او هم حق دارد رازهایی برای خود داشته باشد.

اعتماد متقابل از اصول مهم برقراری ارتباط دوسویه است. صحبت را با طرح مسائلی پیرامون علایق، پرسش‌هایش در مورد دنیا، ارزشهای انسانی و… آغاز کنید. اگر در ابتدا حرف از تکالیف مدرسه، آینده یا مسائل خیلی خصوصی را پیش بکشید، بلافاصله عکس العمل نشان داده و عصبانی می‌شود. اشتیاق و توجه خود را در زمان گفتگو نشان دهید و او را مطمئن کنید که هر زمان بخواهد می‌تواند با شما درد دل کند.

وقتی علت رفتارهای عجیب فرزندتان را می‌پرسید در واقع او را به تفکر وادار می‌کنید و کم کم می‌آموزد که چطور باید پاسخگوی رفتارش باشد. فراموش نکنید که ارزش قائل شدن و احترام گذاشتن به نوجوانتان به خاطر موفقیت‌هایش، بسیار کارآمدتر از این است که نقاط ضعف و خطاهایش را یادآوری کنید. او نیاز به احترام و اعتماد شما دارد.

منبع: روزنامه کیهان؛ مریم سادات کاظمى