فلسفه تعدد زوجات پیامبر(صلى الله علیه وآله)

ازدواج پیامبر(صلى الله علیه وآله) با زنان متعدد و مختلف، براى حل یک سلسله مشکلات اجتماعى و سیاسى، در زندگى او بوده است.

زیرا مى دانیم: هنگامى که، پیامبر(صلى الله علیه وآله) نداى اسلام را بلند کرد، تک و تنها بود، و تا مدتها جز عده محدود و کمى به او ایمان نیاوردند، او بر ضد تمام معتقدات خرافى عصر و محیط خود قیام کرد، و به همه اعلان جنگ داد، طبیعى است که همه اقوام و قبائل آن محیط، بر ضد او بسیج شوند.

و باید از تمام وسائل براى شکستن اتحاد نامقدس دشمنان استفاده کند که یکى از آنها ایجاد رابطه خویشاوندى از طریق ازدواج با قبائل مختلف بود؛ زیرا محکمترین رابطه در میان عرب جاهلى، رابطه خویشاوندى محسوب مى شد، و داماد قبیله را همواره از خود مى دانستند، و دفاع از او را لازم، و تنها گذاشتن او را گناه مى شمردند.

قرائن زیادى، در دست داریم که: نشان مى دهد ازدواجهاى پیامبر(صلى الله علیه وآله) لااقل در بسیارى از موارد، جنبه سیاسى داشته است.

و بعضى ازدواجهاى او مانند ازدواج با «زینب»، براى شکستن سنت جاهلى بوده است.

بعضى دیگر، براى کاستن از عداوت، یا طرح دوستى و جلب محبت اشخاص و یا اقوام متعصب و لجوج بوده است.

روشن است، کسى که در سن ۲۵ سالگى که، عنفوان جوانى او بوده با زن بیوه چهل ساله اى ازدواج مى کند، و تا ۵۳ سالگى تنها به همین یک زن بیوه قناعت مى نماید، و به این ترتیب، دوران جوانى خود را پشت سر گذاشته، و به سن کهولت مى رسد، و بعد به ازدواجهاى متعددى دست مى زند، حتماً دلیل و فلسفه اى دارد، و با هیچ حسابى آن را نمى توان به انگیزه هاى علاقه جنسى پیوند داد.

زیرا با این که مسأله ازدواج متعدد در میان عرب در آن روز، بسیار ساده و عادى بوده و حتى گاهى همسر اول به خواستگارى همسر دوم مى رفته، و هیچ گونه محدودیتى براى گرفتن همسر قائل نبودند، براى پیامبر(صلى الله علیه وآله)ازدواجهاى متعدد در سنین جوانى نه مانع اجتماعى داشت، و نه شرائط سنگین مالى، و نه کمترین نقصى محسوب مى شد.

جالب این که: در تواریخ آمده است پیامبر(صلى الله علیه وآله) تنها با یک زن «باکره ازدواج کرد و او «عایشه» بود، بقیه همسران او، همه زنان بیوه بودند که طبعاً نمى توانستند از جنبه هاى جنسى چندان تمایل کسى را برانگیزند.

حتى در بعضى از تواریخ، مى خوانیم: پیامبر(صلى الله علیه وآله) با زنان متعددى ازدواج کرد و جز مراسم عقد انجام نشد، و هرگز با آنها آمیزش نکرد، حتى در مواردى تنها به خواستگارى بعضى از زنان قبائل قناعت کرد.

و آنها به همین قدر خوشحال بودند و مباهات مى کردند که، زنى از قبیله آنان به نام همسر پیامبر(صلى الله علیه وآله) نامیده شده، و این افتخار براى آنها حاصل گشته است، و به این ترتیب، رابطه و پیوند اجتماعى آنها با پیامبر(صلى الله علیه وآله) محکم تر، و در دفاع از او مصمم تر مى شدند.

از سوى دیگر، با این که پیامبر(صلى الله علیه وآله) مسلماً مرد عقیمى نبود ولى فرزندان کمى از او به یادگار ماند، در حالى که اگر این ازدواجها به خاطر جاذبه جنسى این زنان انجام مى شد، باید فرزندان بسیارى از او به یادگار مانده باشد.

و نیز قابل توجه است که: بعضى از این زنان، مانند «عایشه» هنگامى که به همسرى پیامبر(صلى الله علیه وآله) در آمد، بسیار کم سن و سال بود، و سالها گذشت تا توانست یک همسر واقعى براى او باشد، این نشان مى دهد که، ازدواج با چنین دخترى انگیزه هاى دیگرى داشته، و هدف اصلى همانها بوده است که در بالا اشاره کردیم.

گر چه دشمنان اسلام، خواسته اند: ازدواجهاى متعدد پیامبر اسلام(صلى الله علیه وآله) را دستاویز شدیدترین حملات مغرضانه قرار دهند، و از آن افسانه هاى دروغین بسازند، ولى سن بالاى پیامبر به هنگام این ازدواجهاى متعدد از یک سو، و شرائط خاص سنى و قبیله اى این زنان از سوى دیگر، و قرائن مختلفى که در بالا به قسمتى از آن اشاره کردیم، از سوى سوم، حقیقت را آفتابى مى کند، و توطئه هاى مغرضان را فاش مى سازد.(۱)

پی نوشت:

۱. تفسیر نمونه، جلد ۱۷، صفحه ۴۰۸.