نقش و اهمیت فرزندآوری و جمعیت در اسلام

فرزند، زینت و نور چشم والدین است. نگاه به فرزند، تنها نگاه دنیوی نیست. فرزند صالح، هم به درد دنیا می خورد هم آخرت. فرزند در دنیا و آخرت، نور چشم است. در دنیا، یار و یاور پدر و مادر است. نگاه مهربانانه فرزند به چهره پدر و مادر، به اندازه عبادت ارزش دارد. او یاد گرفته است به آنها نباید اف بگوید و می داند والدین، چه شان و منزلت بالا و خطیری دارند و اگر سعادت و خوشبختی می خواهد، نباید نسبت به والدینش حتی ابراز ناراحتی درونی کند.

داشتن چنین فرزندی برای پدر و مادر، سعادت دنیوی است. در صحیفه سجادیه دعاهای زیادی درباره فرزند وجود دارد و یاد می دهد نگاهمان به فرزند چگونه باشد. امام سجاد (علیه السلام) می فرماید: «خداوندا! این بچه ها را یاور من قرار بده و کاری کن که این ها دور من بگردند و زینتم باشند و تنهایم نگذارند».

امام باقر (علیه السلام) سعادت مرد را آن می داند که فرزندانی داشته باشد و از آنها برای احتیاجات روزمره اش کمک بگیرد. پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) نیز با تشبیه فرزند به میوه درخت، فرزند را میوه دل می نامد و فرزند صالح را، گلی از گل های بهشت می داند.

دعای فرزند، دستور خدا

در کتاب شریف کافی از امام صادق (علیه السلام) نقل شده است که مردی فرزند نداشت، وقتی به مکه رفته و در صحرای عرفات نوجوانی را می بیند که همراه دعا کردن، زار زار گریه می کند و برای پدر و مادرش دعاها می کند، این فرد هم رغبت می کند تا فرزند داشته باشد.

همچنان که ذکریا، نیز وقتی دید برای حضرت مریم (سلام الله علیها) مائده آسمانی آمده است، همان جا دست به دعا بر می دارد و از خداوند تقاضای فرزند می کند. همان طور که می دانید دعای فرزند برای پدر و مادر، یکی از دستورهای قرآن است و به فرزندان گفته شده است بگویند «خدایا پدر و مادرم را مشمول رحمتت بگردان، آن چنان که آنها در کودکی مرا تربیت کرده و رشد داده اند».

از فواید دیگر ازدواج و فرزند دار شدن، این است که انسان، حق پدر و مادر را بهتر می شناسد و قدر آنها را بیشتر می فهمد. ازدواج و فرزند دار شدن، باب معرفت را برای انسان باز می کند، بدین ترتیب انسان معارف را بهتر درک می کند. پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) فرمود: «ارث خداوند به بنده مومنش، فرزند صالح است تا برایش استغفار کند». در این جمله، نگاه اخروی به فرزند دیده می شود.

سبب ثواب و بخشش گناهان

ثواب های فرزندآوری و تربیت فرزند، یکی از انگیزه هایی است که افراد را به فرزندآوری ترغیب می کند. اگر کسی زندگی را فرصتی می داند برای جمع آوری زاد و توشه برای آخرتش، بداند که پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) فرمود: «فرزندانتان را گرامی بدارید و ادب آنان را نیکو کنید تا خداوند شما را ببخشد».

فرزند و تلاش برای نیکو ادب کردن و تحمل رنج های شیرین فرزندداری، موجب بخشش گناهان انسان می شود. امام صادق (علیه السلام) نیز در این باره از پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) نقل کردند که حضرت عیسی (علیه السلام) از کنار قبری می گذشتند که صاحبش عذاب می شد.

سال بعد صاحب همان قبر، عذاب نمی شد. حضرت علتش را از خداوند سوال می کنند و خداوند می فرماید: فرزند این مرد، بالغ شد و پس از آن، راهی را اصلاح کرد و به یتیمی جا داد. به خاطر عمل فرزند این مرد در دنیا، پدر از عذاب در برزخ نجات یافت.

عامل شکوفایی عواطف

یکی دیگر از امتیازات داشتن فرزند، این است که با وجود او، عواطف و ابعاد گوناگون انسان شکوفا می شود. پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) فرمود: «کودکانتان را زیاد ببوسید که به ازای هر بوسه ای که به گونه فرزندت می زنی، خداوند به اندازه ۵۰۰ سال راه درجه ای در بهشت برای تو می دهد».

شرط محبت کردن به فرزند این است که نیت کنی. این سخن پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) اصلا تعجبی ندارد، زیرا وقتی قرار است تا ابد در بهشت زندگی کنیم هر چقدر وسعت بدهند باز هم کم است، به همان دلیلی که در روایت آمده است سعادت دنیوی مرد این است که زندگی اش در تنگنا نباشد.

گاهی از این نکته غافلیم و توجه نداریم که اگر کسی که یکی دو فرزند داشته و آنها به خانه بخت رفته باشند، دیگر کسی نیست که با بوسیدن و نگاه کردن به فرزندش که عبادت محسوب می شود، وسیله ارتقای معنوی اش را فراهم کند.

شادابی خانواده های پر جمعیت

در سبک زندگی سنتی ایرانیان و آنچه پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) به آن تشویق کرده است، همیشه فرزندی در خانه هست و خانواده های پر جمعیت، نگرانی ای از تنها شدن ندارند و همیشه نورچشمی هست تا به زندگی نشاط و شادابی بدهد.

پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) با ترسیم رابطه مستقیم بین فرزندان و والدین، می فرماید: «بچه ها را دوست داشته باشید و به آنها ترحم کنید. خداوند به اندازه ای که به بچه ها رحم می کنید، به شما رحم می کند».

ثواب حسنه با خداست

با وجود نگاه مشفقانه اسلام نسبت به فرزندان، در روایات توجه بیشتری به فرزندان دختر شده است. دختر را حسنه دانسته و ثواب حسنه را خدا می دهد. با نگاهی به زندگی علما و بزرگان، می بینیم که با تمام مشغله هایی که داشته اند، از محبت به بچه ها غفلت نکرده اند. به عنوان مثال امام راحل (ره) وقتی در جماران بچه ای گریه می کرد عواطفشان متوجه صدای بچه می شد.

امام (ره) نقش مادر را در تربیت فرزند، بسیار موثر می دانست. عروس ایشان می گوید به شوخی به امام (ره) گفتم با این حساب، زن باید همیشه در خانه بماند. با صراحت گفتند: خانه را دست کم نگیرید.

در روایت است که پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) فرمودند: «جبرییل از خداوند لطیف خبیر خبر آورده است که دختران، مثل میوه درخت هستند وقتی بالغ می شوند، اگر ازدواج نکنند مثل میوه ای می شوند که چیده نشده اند و آسیب می بینند».

دختر امام (ره) می گوید از شیطنت بچه ام، به امام (ره) شکایت کردم. در پاسخ گفتند: «من حاضرم ثوابی را که از تحمل شلوغی فرزندت می بری، با تمام ثواب عبادات خودم عوض کنم». این نکته قابل توجهی است که گاهی از ثواب هایی که می بریم، غافلیم.

در روایت است وقتی خانمی باردار می شود، به منزله روزه دار، نماز شب خوان و مجاهدی است که با جان و مالش جهاد می کند. خداوند متعال مهری به مادر داده است که رنج حاملگی و زایمان را شیرین می کند.

درباره این گونه سختی ها در قرآن، دو آیه داریم، آیه ای می گوید: «پس از سختی، شیرینی می آید». یعنی بچه وقتی از آب و گل بیرون می آید نور چشم می شود و سختی هایش تمام می شود و شیرینی هایش به دل می نشیند.

در باره دوران سختی ها نیز خداوند می گوید: «به درستی که در سختی ها، شیرینی است». یعنی زنان شیرده از این رنج، لذت می برند. این است که همسرانی که فرزند ندارند، با تحمل رنج فراوان و با توسل به هر وسیله ای، تلاش می کنند فرزندی بیاورند.

منبع: روزنامه قدس