اناجیل همنوا در مسیحیت

مسیحیت

زمان مطالعه : 4 دقیقه

توسط : حمید الله رفیعی

0 نظر

از دیدگاه اسلام حضرت مسیح ـ علیه السلام ـ یکی از پیامبران اولوالعزم و دارای کتاب آسمانی به نام انجیل بوده است. قرآن کریم در موارد متعددی بر این مطلب تصریح دارد از آن جمله این آیه است که می فرماید: «و از پى آنها عیسى پسر مریم را فرستادیم که تصدیق‏کننده توراتى بود که پیش از او فرستاده بودیم و انجیل را که تصدیق ‏کننده تورات پیش از او بود به او دادیم که در آن هدایت و روشنایى بود و براى پرهیزگاران هدایت و موعظه‏ اى».^[۱]

کتاب انجیلی که بر حضرت مسیح (ع) نازل شده یک نوع بیشتر نبوده و پس از عروج حضرت مسیح ـ علیه السلام ـ این انجیل مفقود شده و بعد از مفقود شدن آن، برخی از مسیحیان متونی را با مطالب مختلف گردآورده و اسم آنها را انجیل گذاشته اند. امام رضا ـ علیه السلام ـ این واقعیت را به جاثلیق مسیحی گوشزد نمود و فرمود هنگامی که نصاری انجیل را گم کردند به درخواست مردم، علما آنان مثل مرقس و لوقا و دیگران هر کدام انجیلی نوشتند و به مردم عرضه کردند.^[۲]

اما مسیحیان معتقدند که حضرت عیسی ـ علیه السلام ـ اصلاً کتابی به نام انجیل نیاورده و به گفته خود مسیحیان تا سال ۶۰ میلادی انجیل مکتوبی وجود نداشته و تا این زمان سخنان و کارهای عیسی ـ علیه السلام ـ به صورت شفاهی نقل می شد و به تدریج نوشته ها و یادداشت هایی به وجود آمده و نخستین کتاب های مقدس بین سال های ۱۵۰ـ۲۰۰ میلادی آماده شد و پس از چند قرن کلیسا به طور رسمی روشن ساخت که چه کتاب را باید مقدس شمرد.^[۳]

انجیل هایی که مسیحیان اولیه آنها رانوشته اند انواع زیادی داشته و به نام های مختلف وجود داشته اند. زیرا در میان مسیحیان قرن اول و دوم و حتی بعد از آن انجیل نویسی جریان داشته است و در این راستا هر یکی از بزرگان و دانشمندانی که در بین آنان معروف بوده اند برای قوم و طائفه خود انجیل می نوشته اند. این مطلب در انجیل لوقا به خوبی منعکس شده است؛ زیرا لوقا در اول انجیل خود می گوید: «از آن جهت که بسیاری دست خود را دراز کردند به سوی تألیف حکایت آن اموری که نزد ما به تمام رسید، چنان چه آنانی که از ابتداء نظارگان و خادمان کلام بودند به ما رسانیدند، من نیز مصلحت چنان دیدم که همه را من البدایه به تدقیق در پی رفته، به ترتیب به تو بنویسم ای «تیوفلس» عزیز تا صحت آن کلامی را که در آن تعلیم یافته ای دریابی».^[۴]

این سخنان لوقا صراحت بر عدم محدودیت در انجیل نویسی دارد و هر کسی می توانسته به میل خود انجیل بنویسد. و به همین علت افراد زیادی در صدر اول مسیحیت برای خود انجیل نوشتند که متن هر کدام با دیگری اختلاف داشته و این اختلاف متون باعث ایجاد اختلاف در کلیساها نیز گردیده است.

بنابراین اناجیل بسیاری در میان مسیحیان وجود داشته است که حتی تا قرن های پیش از ظهور اسلام در میان آنان مشهور بوده است. سردار کابلی از جلد دوم و چاپ سیزدهم دایرۀ المعارف انگلیسی اسامی اناجیل زیر را نقل نموده است:

انجیل مصریان، انجیل عبریان، انجیل پطرس، انجیل دوازده، انجیل اندریو، انجیل برنابا، انجیل برتولوماس، انجیل جیمس، انجیل تدیوس، انجیل اپلی، انجیل باسیلیدیس، انجیل کرینتوس، انجیل ابیونتس، انجیل حواء، انجیل حیوت، انجیل مریم، انجیل متیاس، انجیل کامیل، انجیل فلیپ، انجیل توماس، انجیل راستی، انجیل مارکیون، انجیل نیقودیمس.^[۵]

تکثر و تعدد اناجیل در میان مسیحیان موجب بحران و اختلاف شدید شده بود به خصوص که برخی از این اناجیل بر مبنای توحید و ضد تثلیث نوشته شده بودند و لذا مسیحیان تا قرن چهارم میلادی با تبعیت از متون اناجیل به دو دسته تقسیم می شدند برخی موحد بودند و برخی دیگر به تبعیت از پولس که مؤسس اصلی مسیحیت فعلی است از تثلیث و الوهیت مسیح ـ علیه السلام ـ حمایت می کردند. این اختلاف همچنان ادامه داشت تا این که قسطنطین (کنستانتین) امپراطور تازه مسیحی شده روم مجبور شد در سال ۳۲۵ میلادی در شهر «نیقیه» در نزدیکی قسطنطنیه شورایی برای رفع اختلاف تشکیل دهد. در این شوری حدود سیصد اسقف از کلیساهای مختلف گردآمده بودند و اعتقادنامه ای را به نام «اعتقادنامه نیقیه، به نفع طرفداران تثلیث و الوهیت حضرت مسیح تصویب کردند^[۶] و در همین شوری چهار انجیل را از میان دویست و هفتاد انجیل و بنا بر قولی چهار هزار انجیل برگزیدند که عبارت اند از انجیل متی، انجیل لوقا، انجیل مرقس، و انجیل یوحنا. چگونگی برگزیده شدن این چهار انجیل به این ترتیب بوده که تمام اناجیل را در زیر یک میز قرار دادند و درب سالن را که اناجیل در آن قرار داده شده بودند قفل کردند و از کشیش ها خواسته شد که تمام شب را دعا کنند تا نسخه صحیح انجیل از زیر میز بر روی میز آید. فردا که وارد سالن شدند دیدند که به صورت توطئه ای معجزه آسا همین چهار انجیل که مورد قبول مسیحیت پولسی بودند بر روی میز قرار گرفته بودند. و بعد از انتخاب این چهار انجیل اناجیل دیگر سوزانده شدند و پیروی از آنها غیر مشروع اعلام گردید.^[۷]

در حال حاضر چهار نوع انجیل در میان مسیحیان از رسمیت برخودار اند و مورد قبول آنان می باشند و آنها عبارت اند از: انجیل متی، انجیل مرقس ، انجیل لوقا و انجیل یوحنا.

اناجیل متی، مرقس و لوقا به گونه‌ای در لحن و ساختار با یکدیگر شباهت دارند که آنها را اناجیل همنوا^[۸] می‌نامند.^[۹] اناجیل همنوا نیز در برخی موارد با هم اختلاف دارند^[۱۰] و تنها پنجاه و دو درصد مطالب آنها با هم منطبق است؛ اما انجیل یوحنا در گزارش از زندگانی و تعالیم عیسی کاملا با اناجیل همنوا متفاوت است. الوهیت و ازلیت او تنها در این انجیل مورد تأکید قرار گرفته است. و در بسیاری از مطالب با اناجیل همنوا مخالف است^[۱۱] و به طور کلی تنها هشت درصد مطالبش با آنها مطابقت دارد.^[۱۲] سه انجیل همنوا هم از لحاظ شکل و هم از لحاظ رویکرد، آشکارا با انجیل یوحنا متفاوت هستند و تأثیر انجیل چهارم بر دینداری و اندیشۀ مسیحیان پایدار است.^[۱۳]

رساله‌های سیزده گانۀ پولس با وجود اینکه همۀ آنها قابل اعتبار نیست مانند انجیل یوحنا با اناجیل همنوا همساز نیست و عیسای رساله‌های پولس مانند عیسای انجیل یوحنا موجود الهی است.^[۱۴]