ارتباط حضرت مهدى (عج) با امام حسین (ع)

زمان مطالعه : 10 دقیقه

توسط : رحمت الله ضیایی

0 نظر

چون در آن ساعتى که دشمنان، جدّم امام حسین علیه السلام را به قتل رساندند فرشتگان با ناراحتى در حالى که ناله سرداده بودند عرض کردند پروردگارا! آیا از کسانى که برگزیده و فرزند برگزیده تو را ناجوانمردانه شهید کردند در می ‏گذری؟ در جواب آنها خداوند به آنان وحى فرستاد که: اى فرشتگان من! سوگند به عزّت و جلالم از آنان انتقام خواهم گرفت هر چند بعد از مدّت زمان زیادی.

طلیعه

از زمان خلقت آدم ابوالبشر تاکنون همواره دو جریان حقّ و باطل به موازات هم پیش‏رفته و کره خاک هیچ‏گاه از مصاف این دو جریان خالى نبوده است. پیروان هر یک از حق‏مداران گذشته، همواره بسترسازان حق ‏گرایان آینده بوده ‏اند و حق گرایان آینده تداوم‏ بخشان راه حق‏ پرستان گذشته. وضعیت باطل پیشه‏ گان و دور افتادگان از صراط مستقیم نیز بر همین منوال بوده است.در این میان ارتباط حجتهاى الهى در تداوم ‏بخشیدن به مسیر صحیح هدایت و سعادت بشر بسیار عمیق ‏تر و محکم‏تر بوده است؛ چرا که هر نبى و ولى الهى با در نظر گرفتن شرایط عصرى که در آن به سر می ‏برد راه انبیا و اولیاى الهى پیش از خود را تداوم می ‏بخشد. به عبارت دیگر همه انبیا و اولیاى الهى چراغهاى نورانى هدایتند؛ منتهى هر کدام متناسب با شرایط زمانى و مکانى خود به نور افشانى می‏پردازند.

در فرهنگ اسلامى ائمه اطهار علیهم السلام به عنوان جانشینان پیامبر اسلام صلى الله علیه و آله همگى نور واحدند و هدف مشترکى را دنبال می‏ کنند. وجود هر یک از آنان همانند یک مشعل روشن یا عَلَم سرافراز، مسیر صحیح و کامل هدایت را به بندگان خدا نشان می ‏دهند و آنان را از گرفتار شدن به ضلالت و گمراهى باز می ‏دارند. با این همه ارتباط و پیوستگى بعضى از آنها با همدیگر از ویژگى و خصوصیتى برخوردار است که از بررسى این گونه از پیوندها می ‏توان با مراحل گوناگون چگونگى تداوم مبارزه حقّ و باطل و سرنوشت نهایى این مبارزات و همینطور با بخشى از ریزه‏ کاریهاى دقیق سنتهاى الهى و روند تحقق نهایى اهداف حیات بخش انبیا و اولیاى الهى آشنا شد.

بدون تردید پیوستگى و ارتباط امام حسین علیه السلام با آخرین حجت الهى حضرت بقیه‏اللّه‏ عجل الله فرجه بسیار بارز و در خور تعمّق است؛ چرا که با بررسى ابعاد مختلف پیوند این دو حجّت الهى به‏ خوبى چگونگى فراهم شدن بستر حاکمیت احکام و ارزشهاى الهى در سرتا سر عالم مشخص می ‏شود. این نوشته در پى آن است که برخى از پیوستگیهاى حضرت سیدالشهداء علیه السلام با موعود بزرگ جهانى حضرت مهدى علیه السلام را روشن سازد.

الف) امام مهدى عجل الله فرجه از تبار امام حسین علیه السلام

در مجموعه روایات منقول از پیامبراکرم صلى الله علیه و آله و ائمه اطهارعلیه السلام بارها تصریح شده است که منجى عالم بشریت حضرت مهدى علیه السلام از نسل امام حسین علیه السلام است. از جمله روایت شده است که پیامبراکرم صلى الله علیه و آله در یکى از روزهاى آخر عمر مبارکشان در حالى که دست‏شان را به شانه امام حسین علیه السلام گذاشته بودند خطاب به دختر بزرگوارشان حضرت زهرا علیه السلام فرمودند:

مهدى این امت از نسل این فرزندم است. دنیا به پایان نخواهد رسید مگر این‏که مردى از اولاد حسین علیه السلام قیام کرده جهان را باعدل و داد پر سازد…۱ایشان در جاى دیگر در ضمن معرفى ائمه اطهار علیهم السلام می ‏فرمایند:

امامان بعد از من دوازده نفرند که نُه نفر از آنها از تبار فرزندم حسین علیه السلام است که نهمین نفرشان قائم است این دوازده تن اهل بیت و عترت من هستند. گوشت آنها گوشت من و خون آنها از خون من است.۲

امیر مؤمنان علی‏ بن ابی‏طالب علیه السلام روزى به حضرت اباعبداللّه ‏علیه السلام فرمودند: نهمین فرزند تو اى حسین، قائم آل‏ محمّد صلى الله علیه و آله است او دین خدا را آشکار ساخته و عدالت را در سرتاسر زمین حاکمیت خواهد بخشید…۳در این باره خود امام حسین علیه السلام نیز می ‏فرمایند:

نهمین فرزند من، قائم به حقّ است خداوند به وسیله او زمین مرده را دوباره زنده خواهد ساخت و دین را حاکمیت خواهد بخشید. او حق را برخلاف میل مشرکان و دشمنان احقاق خواهد کرد.۴

ب) تحقق اهداف عاشورا با قیام مهدى علیه السلام

امام حسین علیه السلام با هدف زنده ساختن احکام قرآن و سنّت پیامبر اکرم صلى الله علیه و آله و از بین بردن بدعتهایى که در نتیجه حاکمیت بنى امیه در دین ایجاد شده بود قیام کردند و در طول مسیر مدینه تا کربلا ضمن اشاره به انگیزه قیام شان فرمودند:من به منظور ایجاد اصلاح در امّت جدم رسول خدا صلى الله علیه و آله قیام کرده‏ام می‏خواهم امر به معروف و نهى از منکر کنم و به همان سیره و شیوه مرسوم جدّم پیامبراکرم صلى الله علیه و آله و پدرم علی ‏بن ‏ابی‏طالب علیه السلام عمل می‏کنم.۵

آن حضرت در نامه‏اى به بزرگان قبایل بصره تصریح می ‏کنند:من شما را به کتاب خدا و سنّت پیامبرش دعوت می‏کنم. در شرایطى که اکنون ما زندگى می‏کنیم سنت رسول خدا صلى الله علیه و آله از بین رفته و به جاى آن بدعت و احکام و ارزشهاى غیر اسلامى نشسته است مرا بپذیرید و به یارى من برخیزید. شما را به راه ارشاد و رستگارى هدایت خواهم کرد.۶

از مجموعه سخنان امام حسین علیه السلام اهداف والاى نهضت عاشورا به ‏خوبى روشن می ‏شود که احیاى قرآن، احیاى سنت نبوى و سیره علوی، از بین بردن کج‏روی ها، حاکم ساختن حق، حاکمیت بخشیدن به حق ‏پرستان، از بین بردن سلطه استبدادى حکومت ستمگران، تأمین قسط و عدل در عرصه ‏هاى اجتماعى و اقتصادى و… از جمله آنهاست.

از طرف دیگر وقتى اهداف قیام منجى عالم بشریت و ویژگیهاى حکومت جهانى آن حضرت را مورد بررسى قرار می‏ دهیم همین اهداف و انگیزه‏ ها حتى با تعابیر مشابه با تعابیر به ‏کار رفته در مورد نهضت حسینى قابل مشاهده است.

حضرت على بن ابی طالب علیه السلام در توصیف سیره حکومتى امام مهدى علیه السلام می ‏فرمایند:

هنگامى که دیگران هواى نفس را بر هدایت مقدم بدارند او [مهدى موعود علیه السلام] امیال نفسانى را به هدایت بر می‏ گرداند و در شرایطى که دیگران قرآن را با رأى خود تفسیر و تأویل خواهند کرد او آراء و عقاید را به قرآن باز می‏گرداند. او به مردم نشان خواهد داد که چگونه می‏ توان به سیره نیکوى عدالت رفتار کرد و او تعالیم فراموش شده قرآن و سیره نبوى را زنده خواهد ساخت.۷

امام باقر علیه السلام در روایتى می‏ فرمایند:

قائم آل محمّد صلى الله علیه و آله مردم را به سوى کتاب خدا، سنّت پیامبر صلى الله علیه و آله و ولایت على بن ابى طالب علیه السلام و بیزارى از دشمنان آنان دعوت خواهد کرد. ۸

امام صادق علیه السلام می ‏فرمایند:

حضرت مهدى علیه السلام تمام بدعتهاى ایجاد شده در دین را در سرتاسر جهان از بین خواهد برد و در مقابل، تک‏تک سنتهاى نبوى را به اجرا در خواهد آورد.۹

آن حضرت در جاى دیگر ضمن تصریح به این حقیقت که امام مهدى علیه السلام بر طبق سیره و روش رسول اکرم صلى الله علیه و آله عمل خواهد کرد؛ درباره اصلاحات انجام شده توسط آن حضرت چنین می ‏فرماید:

قائم آل محمّد صلى الله علیهم به همان شیوه‏اى که پیامبر اکرم صلى الله علیه و آله رفتار می‏ کردند رفتار خواهد کرد آنچه از نشانه و ارزشها و شیوه ‏هاى جاهلیت که باقى مانده‏اند از میان برمی ‏دارد و پس از ریشه کن کردن بدعتها احکام اسلام را از نو حاکمیت می ‏بخشد.۱۰

امام صادق علیه السلام در زمینه نوع قضاوت و داورى و برخورد آن حضرت با ظلم و ستم نیز می ‏فرمایند: چون قائم ما قیام کنند در بین مردم به عدالت داورى خواهند کرد و در زمان او بساط ستم و بیداد از روى زمین جمع خواهد شد و راهها امن شده… و هر صاحب حقّى به حقّ خود دست خواهد یافت و احکام و ارزشهاى حیات‏بخش دینى در سرتاسر جامعه حاکمیت پیدا خواهد کرد.۱۱

نتیجه آن که علاوه بر مشترک بودن اهداف نهضت عاشورا با قیام امام مهدى علیه السلام در زمان حکومت جهانى حضرت ولى عصر علیه السلام بذرها و نهالهاى غرس شده در جریان قیام کربلا به بار خواهد نشست و به برکت آن، جهان پر از عدل و داد خواهد شد و تمام اهداف انبیاى الهى از آدم تا خاتم تحقق خواهد یافت و بشر طعم واقعى صلح و امنیت و سعادت را خواهد چشید.

ج) مهدى علیه السلام منتقم خون امام حسین علیه السلام

یکى از القاب حضرت مهدى علیه السلام منتقم است. در توضیح علّت برگزیده شدن این لقب بر آن حضرت مطالب زیادى در سخنان اهل بیت علیهم السلام وارد شده است. از جمله در روایتى که از امام محمّدباقر علیه السلام نقل شده، وقتى از آن حضرت سؤال می‏ کنند که چرا فقط به آخرین حجّت الهى قائم گفته می ‏شود؟ آن حضرت در پاسخ می‏ فرمایند:

چون در آن ساعتى که دشمنان، جدّم امام حسین علیه السلام را به قتل رساندند فرشتگان با ناراحتى در حالى که ناله سرداده بودند عرض کردند پروردگارا! آیا از کسانى که برگزیده و فرزند برگزیده تو را ناجوانمردانه شهید کردند در می‏ گذری؟ در جواب آنها خداوند به آنان وحى فرستاد که: اى فرشتگان من! سوگند به عزّت و جلالم از آنان انتقام خواهم گرفت هر چند بعد از مدّت زمان زیادی. آن گاه خداوند متعال نور و شبح فرزندان امام‏حسین علیه السلام را به آنان نشان داد و پس از اشاره به یکى از آنان که در حال قیام بود فرمود:

با این قائم از دشمنان حسین علیه السلام انتقام خواهم گرفت.۱۲

در تفسیر آیه «وَمَنْ قُتِلَ مظلوماً فقد جَعَلْنا لِوَلیه سلطاناً...؛ هر کس مظلومانه کشته شود ما براى ولى او تسلطى بر ظالم قرار می ‏دهیم»…۱۳

از امام صادق علیه السلام روایت شده است که: مراد از مظلوم در این آیه، حضرت امام حسین علیه السلام است که مظلوم کشته شد و منظور «جَعَلنا لِوَلیه سلطانا» امام مهدى علیه السلام است.۱۴

امام ‏باقر علیه السلام نیز تصریح می‏کنند:

ما اولیاى دم امام حسین علیه السلام هستیم. هنگامى که قائم ما قیام کنند پی‏گیرى خون امام حسین علیه السلام خواهد کرد.۱۵در دعاى ندبه نیز به این حقیقت با این تعبیر تصریح شده است: أینَ الطالِبُ بِدَمِ المَقتولِ بِکَربَلا.

کجاست آن عزیزى که پس از ظهورش خون شهید مظلوم کربلا را از دشمنان باز پس خواهد گرفت…۱۶

همچنین روایت شده است که حضرت مهدى علیه السلام پس از ظهور بین رکن و مقام براى مردم خطبه خواهد خواند و در مهم‏ترین قسمت خطبه به صورت مکرر با نهایت اندوه و تأثر شهادت مظلومانه امام حسین علیه السلام را مورد اشاره قرار خواهد داد از جمله خواهد فرمود:

اى مردم جهان! منم امام قائم. منم شمشیر انتقام الهى که همه ستمگران را به سزاى اعمالشان خواهم رساند و حقّ مظلومان را از آنها پس خواهم گرفت. اى اهل عالم! جدّم حسین بن على علیه السلام را تشنه به شهادت رساندند و بدن مبارک او را عریان در روى خاکها رها کردند. دشمنان از روى کینه توزى جدم حسین علیه السلام را ناجوانمردانه کشتند…۱۷

در حقیقت با این گونه از عبارات نوید انتقام خون به ناحق ریخته امام حسین علیه السلام را به جهانیان خبر می ‏دهد…

و هم چنین به دلالت روایات فراوانى شعار یاران امام مهدى علیه السلام پس از ظهور این جمله بسیار الهام‏ بخش است: یالثارات الحُسَین علیه السلام.۱۸ اى بازخواست کنندگان خون حسین علیه السلام.

این جمله اشاره به این معنا دارد که هنگام انتقام خون پاک امام حسین علیه السلام فرارسیده است کسانى که می‏ خواهند از دشمنان آن حضرت انتقام خون به‏ ناحقّ ریخته حجّت الهى را بگیرند مهیا شوند.

د) مهدى همیشه به یاد حسین

از آنجا که امام حسین علیه السلام با تمام وجود همه توانمندى ها و سرمایه ‏هاى خود را ایثار کرد تا اسلام را از خطر اساسى برهاند؛ آخرین حجت الهى نیز تصریح دارند که همواره به یاد ایثارگرى و فداکاریهاى آن حضرت هستند و شب و روز با یادآورى مصیبتهایى که بر ایشان روا داشته شد خون گریه می‏کنند.

در بخشى از زیارت «ناحیه مقدسه» در این باره می ‏خوانیم: …اگر روزگار وقت زندگى مرا از تو (اى حسین) به تأخیر انداخت و یارى و نصرت تو در کربلا در روز عاشورا نصیب من نشد، اینک من هر آینه صبح و شام به یاد مصیبتهاى تو ندبه می‏کنم و به جاى اشک بر تو خون گریه می‏کنم…

بدون تردید این قبیل از تعابیر نهایت محبّت و دلبستگى حضرت مهدى علیه السلام رابه سید الشهداء علیه السلام نشان می‏ دهد و ضرورت زنده نگه داشتن خاطره اباعبداللّه علیه السلام از جمله از طریق عزادارى براى آن حضرت را مورد تأکید قرار داده و عمق فاجعه کربلا و جنایت بنى امیه به اسلام و انسانیت را افشا می ‏کند.

حتى این به یاد امام حسین علیه السلام بودن در عملکرد سایر ائمه اطهار علیهم السلام نیز به چشم می‏ خورد؛ یعنى آنها نیز در مواقع اشاره به فداکاریها و مظلومیت هاى امام حسین علیه السلام به گونه ‏اى موضوع امام مهدى علیه السلام را مورد تأکید قرار داده‏اند به عنوان مثال در دعاى ندبه امام صادق علیه السلام یاد سید الشهداء علیه السلام به همراه امام مهدى علیه السلام گرامى داشته شده است.

در حقیقت شکایت شهادت جانگداز حضرت امام حسین علیه السلام به ساحت مقدّس حضرت بقیه‏اللّه علیه السلام شده است و درخواست می ‏شود که به عنایت خداوند متعال هر چه زودتر زمینه ظهور فراهم شود بلکه هر چه زودتر مهدى موعودعلیه السلام ظهور نموده انتقام خون آن حضرت را از دشمنان بگیرند…و حتى به پیروان اهل بیتعلیه السلام توصیه می‏شود که در شب میلاد امام عصر (عج) از زیارت امام حسین علیه السلام غافل نشوند.

البتّه این موضوع به همین صورت در مورد امام حسین علیه السلام نیز مطرح است؛ یعنى حضرت اباعبداللّه حسین علیه السلام نیز همواره به یاد مهدى موعود بوده ‏اند. در دعاى روز ولادت امام حسین علیه السلام از امام مهدى علیه السلام یاد می‏شود و در روز عاشورا و در زیارت عاشورا نام و یاد مهدى علیه السلام تسلى بخش قلب سوزان شیفتگان اهل بیت علیهم السلام است.

مجموعه این برنامه‏ هاى حساب شده، پیوند عاشورا و امام حسین علیه السلام را با قیام جهانى امام مهدى علیه السلام هر چه بیشتر روشن می ‏سازند.

گذشته از همه آنچه بیان شد، طبق روایات بسیارى که از حضرات معصومین علیهم السلام نقل شده است در بسیارى از مسائل جزئى نیز امام مهدى علیه السلام با امام حسین علیه السلام پیوستگیها و ارتباطات قابل توجهى دارند که از آن جمله است:

۱. روز ظهور امام مهدى علیه السلام مقارن با روز عاشورا است. از امام باقر علیه السلام روایت شده است: قائم آل محمّد صلى الله علیه و آله در روز شنبه که مصادف با روز عاشورا؛ یعنى همان روزى که حضرت اباعبداللّه علیه السلام به شهادت رسیدند قیام خواهد کرد.۱۹

۲. از مجموعه روایات به خوبى روشن می‏شود همانگونه که امام حسین علیه السلام نهضت خود را از مکه آغاز کردند؛ یعنى پس از خارج شدن از مدینه به مکه آمدند و از کنار بیت‏اللّه‏ قیام خود را به مردم خبر دادند و به سمت کوفه حرکت کردند، حضرت مهدى علیه السلام نیز از کنار بیت اللّه جهانیان را به بیعت با خود فرا خواهد خواند و آن گاه حرکتهاى اصلاحى را تداوم خواهد بخشید و در نهایت مقرّ حکومتى خویش را در کوفه قرار خواهد داد.

۳. حتى طنین صداى امام مهدى علیه السلام همان طنین صداى امام‏حسین علیه السلام است. پیام مهدى علیه السلام همان پیام حسین علیه السلام است که فریاد می‏زند:

اى مردم مگر نمی ‏بینید به حقّ عمل نمی‏ شود و از باطل خوددارى نمی ‏گردد… امر به معروف و نهى از منکر کنار گذاشته شده است و احکام الهى و سنن پیامبر صلى الله علیه و آله آشکار هتک می ‏شود و…

این پیام و هشدار در لحظه ظهور با همان صدا به مردم جهان اعلام خواهد شد که امام حسین علیه السلام در روز عاشورا با همان لحن و آهنگ مردم را به تبعیت از حقّ و اعراض از بدیها فرا خواندند: إنّ صوت القائم یشبه بصوت الحسین علیه السلام.

صداى گیرا و دلنواز قائم شبیه طنین خوش صداى اباعبداللّه علیه السلام است.

۴. برخى از یاران حسین علیه السلام پس از رجعت در رکاب امام مهدى علیه السلام به یارى آن حضرت خواهند پرداخت و حتى برخى از فرشتگانى که جزء اصحاب امام‏ حسین علیه السلام بوده‏اند در خدمت قائم آل محمّد صلى الله علیه و آله خواهند بود و… .

« أللّهمّ نرغب إلیک دوله کریمه تعزّبها الإسلام و أهله و تُذِّلُ بها النفاق و أهله...»