- اسلام
- قرآن
- پیامبر(ص) و اهل بیت(ع)
- شیعه
- خانواده
- ادیان و مذاهب
- پرسش ها و پاسخ ها
- کتابشناسی
- کتابخانه
- چندرسانه ای
- وقت المطالعة : 10 دقیقة
- توسط : محقق شماره 1
- 0 نظر
به نام آنکه دل کاشانه اوست
چراغ هر کسی در خانه اوست
یکی از موضوعات مهمی که هر مؤمنی خواهان فهم آن از کلام درربار معصومین(علیهم السلام) است، موضوع «آیین همسرداری» است.
بدین منظور، بر آن شدیم تا به «آیین همسرداری در احادیث اسلامی» نظری بیفکنیم و «۴۰ حدیث» در این زمینه را برگزینیم و با ترجمه هایی دقیق و روان همراه سازیم و با عنوان هایی زیبا و تفکربرانگیز زمینه تدبر فراهم کنیم و این نکته را نیز خاطرنشان کنیم که ۲۰ حدیث آغازین آنها مربوط به «اخلاق شوهر نسبت به همسر» و ۲۰ حدیث پسین آنها مربوط به «اخلاق زن نسبت به همسر» است.
چشمان امید ما میگوید که این «حدیث گزینی» مطبوعتان میآید و مقبولتان میافتد؛ اما «خواجه شیراز» نیز چه در سفته است که گفته است:
صالح و طالح متاع خویش نمودند
تا که قبول افتد که در نظر آید
یادآوری میشود که مبلغان محترم میتوانند در ماه مبارک رمضان، این موضوع را در قالب سخنرانی کوتاه(۱۰ دقیقهای) بین دو نماز یا بعد از نماز صبح، مطرح کرده و هر روز، یک یا دو مورد از وظایف زن یا مرد را بیان کنند. البته مبلغان هنرمند با طرح مقدمه و ارائه توضیح و سپس نتیجهگیری مطلوب از این احادیث، جلسات با برکت و پرفیضی خواهند داشت.
اخلاق شوهر نسبت به همسر
اظهار محبت بیشتر، ایمان بیشتر
۱- پیامبر عزیز خدا(صلی الله علیه و آله و سلم) میفرمایند:
«کلما ازداد العبد ایمانا ازداد حبا للنسآء(۱)؛ هر چه ایمان بنده زیاد شود، محبت [وی] به زن ها نیز زیاد میشود.»
دوستدار اهل بیت(علیهم السلام)، دوستدار همسر است
۲- امام صادق(علیه السلام) میفرمایند:
«کل من اشتد لنا حبا اشتد للنساء حبا(۲)؛ هر کس بیشتر دوستدار ما(خاندان عصمت و طهارت) باشد، به زنها(همسرش) نیز بیشتر دوستی میکند.»
صفای زندگی اینجاست، اینجا
۳- حضرت امیرالمؤمنین علی(علیه السلام) میفرمایند:
«فدارها علی کل حال و احسن الصحبه لها فیصفو عیشک(۳)؛ همیشه با همسرت مدارا کن، و با او به نیکی همنشینی کن تا زندگیت باصفا شود.»
از تکبر و خشونت بپرهیز
۴- پیامبر عزیز خدا(صلی الله علیه و آله و سلم) میفرمایند:
«خیر الرجال من امتی الذین لایتطاولون علی اهلیهم و یحنون علیهم و لایظلمونهم(۴)؛ بهترین مردان امت من، آن کسانی هستند که نسبت به خانواده خود خشن و متکبر نباشند و بر آنان ترحم و نوازش کنند و به آنان آزار نرسانند.»
سیلی، هرگز!
۵- پیامبر عزیز خدا(صلی الله علیه و آله و سلم) میفرمایند:
«فای رجل لطم امراته لطمه، امر الله عزوجل مالک خازن النیران فیلطمه علی حر وجهه سبعین لطمه فی نار جهنم(۵)؛ هر کس به صورت زنش سیلی بزند، خداوند به آتشبان جهنم دستور میدهد تا در آتش جهنم، هفتاد سیلی بر صورت او بزند.»
من تو را دوست دارم
۶- پیامبر عزیز خدا(صلی الله علیه و آله و سلم) میفرمایند:
«قول الرجل للمراه انی احبک لا یذهب من قلبها ابدا(۶)؛ این گفتار مرد به همسرش که «من تو را دوست دارم»، هرگز از قلب زن بیرون نمیرود.»
تامین سعادت دینی و دنیایی همسر
۷- پیامبر عزیز خدا(صلی الله علیه و آله و سلم) میفرمایند:
«للمراه علی زوجها ان یشبع بطنها، و یکسو ظهرها، و یعلمها الصلاه و الصوم و الزکاه ان کان فی مالها حق، و لاتخالفه فی ذلک(۷)؛ حق زن بر شوهرش این است که او را سیر کند، لباس بپوشاند، نماز و روزه و زکات را – اگر در مال زن حق زکاتی است – به او یاد دهد، و زن نیز در این کارها با او مخالفت نورزد.»
این هم جهاد در راه خداست
۸- امام رضا(علیه السلام) میفرمایند:
«الکآد علی عیاله من حل کالمجاهد فی سبیل الله(۸)؛ کسی که از راه حلال برای تامین رفاه خانوادهاش تلاش میکند، همچون مجاهدی است که در راه خدا جهاد میکند.»
آیا هدیه هم میخری؟
۹- پیامبر عزیز خدا(صلی الله علیه و آله و سلم) میفرمایند:
«من دخل السوق فاشتری تحفه فحملها الی عیاله کان کحامل صدقه الی قوم محاویج ولیبدا بالاناث قبل الذکور فان من فرح ابنته فکانما اعتق رقبه من ولد اسماعیل ومن اقر بعین ابن فکانما بکی من خشیه الله ومن بکی من خشیه الله ادخله الله جنات النعیم(۹)؛
هر کس به بازار رود و هدیهای برای خانوادهاش بخرد و ببرد، [پاداش او ] مانند کسی است که برای نیازمندان صدقه میبرد. [و هنگامی که هدیه را به خانه میبرد]، باید، قبل از پسران، به دختران بدهد، زیرا کسی که دخترش را شادمان کند، مانند کسی است که یک بنده از فرزندان اسماعیل را آزاد کرده است. و هر کس [با دادن هدیهای] چشم پسری را روشن کند، گویا از ترس خدا گریسته است و هر کس از ترس خدا بگرید، خداوند او را داخل نعمتهای بهشت کند.»
بازار و خرید گوشت
۱۰- امام سجاد(علیه السلام) میفرمایند:
«لان ادخل السوق و معی درهم ابتاع به لحما لعیالی و قد قرموا الیه احب الی من ان اعتق نسمه(۱۰)؛ برای من به بازار رفتن و خرید یک درهم گوشت برای خانوادهام که میل به گوشت دارند، از بنده آزاد کردن دوست داشتنیتر است.»
سوغاتی را فراموش نکن
۱۱- امام صادق(علیه السلام) میفرمایند:
«اذا سافر احدکم فقدم من سفره فلیات اهله بما تیسر(۱۱)؛ هر گاه یکی از شما به مسافرت رود و سپس از سفر برگردد، پس باید برای خانواده خود به اندازهای که توانایی دارد سوغاتی بیاورد.»
برای او آرایش میکنی؟
۱۲- امام باقر(علیه السلام) میفرمایند:
«النسآء یحببن ان یرین الرجل فی مثل ما یحب الرجل ان یری فیه النسآء من الزینه(۱۲)؛ همان گونه که مردان دوست دارند زینت و آرایش را در زنانشان ببینند، زنان نیز دوست دارند زینت و آرایش را در مردانشان ببینند.»
خانه را گرم نگه دار
۱۳- امام رضا(علیه السلام) میفرمایند:
«بنبغی للمؤمن ان ینقص من قوت عیاله فی الشتآء و یزید فی وقودهم(۱۳)؛ سزاوار است که مؤمن در زمستان از خوراک خانوادهاش کم کند، و بر [چوب و زغال و] وسیله گرمکننده آنان بیفزاید.»
شاد ساختن خانواده در مناسبتهای فرخنده
۱۴- راوی میگوید به امام صادق(علیه السلام) عرض کردم: حق زن بر شوهرش چیست؟ حضرت فرمودند:
«… و لاتکون فاکهه عامه الا اطعم عیاله منها و لایدع ان یکون للعید عندهم فضل فی الطعام و ان یسنی لهم فی ذلک شیء ما لم یسن لهم فی سآئر الایام(۱۴)؛
… هر میوهای که همه مردم از آن میخورند، باید به خانوادهاش بخوراند و در روزهای عید، خوراک آنان را افزایش دهد، و چیزهایی برای آنان فراهم کند که در روزهای دیگر فراهم نمیکرده است.»
تهمت و سوء ظن هرگز
۱۵- امام صادق(علیه السلام) میفرمایند:
«لا تقذفوا نسآءکم فان فی قذفهن ندامه طویله و عقوبه شدیده(۱۵)؛ به زنان خود تهمت نزنید [و نسبت ناروا ندهید]، زیرا در این کار، [برای شما] پشیمانی طولانی و کیفر سختی خواهد بود.»
خدا کند تو بیایی
۱۶- پیامبر عزیز خدا(صلی الله علیه و آله و سلم) میفرمایند:
«هلک بذی المروه ان یبیت الرجل عن منزله بالمصر الذی فیه اهله(۱۶)؛ از جوانمردی دور است که [مردی] در شهری که خانوادهاش هستند باشد، ولی در غیر خانه خود بخوابد.»
آداب ورود به خانه
۱۷- امام صادق(علیه السلام) میفرمایند:
«یسلم الرجل اذا دخل علی اهله و اذا دخل یضرب بنعلیه و یتنحنح یصنع ذلک حتی یؤذنهم انه قد جآء حتی لا یری شیئا یکرهه(۱۷)؛
هنگامی که مرد با خانوادهاش برخورد میکند، [به آنان] سلام کند و هنگام ورود با صدای کفش و با سرفه کردن، خانوادهاش را از آمدن خود با خبر کند، تا این که چیزی نبیند که او را ناخوش آید.»
در کنار همسر نشستن
۱۸- پیامبر عزیز اسلام(صلی الله علیه و آله و سلم) میفرمایند:
«جلوس المرء عند عیاله احب الی الله تعالی من اعتکاف فی مسجدی هذا(۱۸)؛ نشستن مرد در کنار خانواده اش، نزد خدای بزرگ، دوست داشتنیتر از اعتکاف [و نشستن] در این مسجد من است.»
تاکنون لقمه در دهانش گذاشتهای؟
۱۹- پیامبر عزیز خدا(صلی الله علیه و آله و سلم) میفرمایند:
«ان الرجل لیؤجر فی رفع اللقمه الی فی امراته(۱۹)؛ مرد در برابر لقمهای که در دهان زنش میگذارد، پاداش میبرد.»
کتک نزن، فریاد نکش!
۲۰- پیامبر عزیز خدا(صلی الله علیه و آله و سلم) به یکی از زنان درباره حق زن بر شوهرش میفرمایند:
«حقک علیه ان یطعمک ممایاکل و یکسوک مما یلبس و لا یلطم و لا یصیح فی وجهک(۲۰)؛ حق تو بر شوهرت این است که از آنچه خود میخورد به تو غذا دهد، و از آنچه خود میپوشد تو را نیز بپوشاند، و به روی تو سیلی نزند و فریاد نکشد.»
اخلاق زن نسبت به همسر
زیور اطاعت به گردن آویز
۲۱- پیامبر عزیز خدا(صلی الله علیه و آله و سلم) میفرمایند:
«ان للرجل حقا علی امراته اذا دعاها ترضیه و اذا امرها(۲۱) لا تعصیه و لا تجاوبه بالخلاف و لا تخالفه(۲۲)؛ مرد حقی بر زنش دارد [و آن حق این است که] چنانچه او را صدا زند پاسخ دهد، و هنگامی که او را دستوری دهد سرپیچی نکند و پاسخ مخالف ندهد و با او مخالفت نورزد.»
باران عشق و محبت
۲۲- امام رضا(علیه السلام) میفرمایند:
«اعلم ان النسآء شتی فمنهن الغنیمه و الغرامه و هی المتحببه لزوجها و العاشقه له…(۲۳)؛ بدان که زنان گوناگونند، برخی از آنان دستاوردی گرانبها و تاوان [رنجهای آدمی] هستند و این زن، کسی است که به شوهرش محبت میکند و عاشق اوست.»
رضایت و شفاعت
۲۳- امام باقر(علیه السلام) میفرمایند:
«لا شفیع للمراه انجح عند ربها من رضا زوجها(۲۴)؛ برای زن هیچ شفیعی نزد پروردگارش به اندازه رضایت شوهرش سودمندتر نیست.»
عطر مهر و محبت
۲۴- پیامبر عزیز خدا(صلی الله علیه و آله و سلم) میفرمایند:
«للرجل علی المراه ان تلزم بیته و تودده و تحبه و تشفقه و تجتنب سخطه و تتبع مرضاته و توفی بعهده و وعده(۲۵)؛ حق مرد بر زن این است که [زن] ملازم خانه او باشد، و به شوهرش دوستی و محبت و دلسوزی کند، و از خشم وی دوری گزیند، و آنچه را مورد رضایت اوست انجام دهد، و به پیمان و وعده وی وفادار باشد.»
سرانجام ناسپاسی
۲۵- امام صادق(علیه السلام) میفرمایند:
«ایما امراه قالت لزوجها: ما رایت قط من وجهک خیرا فقد حبط عملها(۲۶)؛ هر زنی به شوهرش بگوید: من از تو هرگز خیری ندیدم، [ثواب] کارش از بین میرود.»
لجبازی هرگز!
۲۶- پیامبر عزیز خدا(صلی الله علیه و آله و سلم) میفرمایند:
«خیر نسائکم الودود الولود المؤاتیه و شرها اللجوج(۲۷)؛ بهترین زنانتان، زنی است که با محبت، فرزندآور و سازگار باشد و بدترین آنان، زنی است که لجباز باشد.»
خشمگین کردن شوهر هرگز
۲۷- پیامبر عزیز خدا(صلی الله علیه و آله و سلم) میفرمایند:
«طوبی لامراه رضی عنها زوجها(۲۸)؛ خوشا به حال زنی که شوهرش از او راضی باشد.»
اذیت نکن
۲۸- پیامبر عزیز خدا(صلی الله علیه و آله و سلم) میفرمایند:
«من کان له امراه تؤذیه لم یقبل الله صلاتها و لا حسنه من عملها حتی تعینه و ترضیه و ان صامت الدهر و قامت و اعتقت الرقاب و انفقت الاموال فی سبیل الله و کانت اول من ترد النار ثم قال: و علی الرجل مثل ذلک الوزر و العذاب اذا کان لها مؤذیا ظالما(۲۹)؛
کسی که زنی دارد که [آن زن] به او آزار میرساند، خداوند نماز و کارهای نیک زن را نمیپذیرد تا این که به مرد کمک و او را راضی کند، اگر چه این زن تمام عمر را روزه بگیرد و نماز بخواند و بندگان را آزاد و دارایی [اش] را در راه خدا انفاق کند. و این زن نخستین کسی است که وارد آتش جهنم میشود. سپس حضرت فرمودند: مرد نیز چنین گناه و عذابی دارد اگر زنش را آزار رساند و [به او] ستم کند.»
چگونه میتوانی او را غمگین ببینی؟
۲۹- امام صادق(علیه السلام) میفرمایند:
«… سعیده سعیده امراه تکرم زوجها و لا تؤذیه و تطیعه فی جمیع احواله(۳۰)؛ خوشا به سعادت و خوشا به سعادت آن زنی باد که شوهرش را بزرگ دارد و به او آزار نرساند و همیشه از شوهرش فرمانبری کند.»
چشمداشت بجا و منطقی
۳۰- پیامبر عزیز خدا(صلی الله علیه و آله و سلم) میفرمایند:
«لا یحل للمراه ان تتکلف زوجها فوق طاقته(۳۱)؛ برای زن جایز نیست که شوهرش را به بیش از تواناییاش مجبور کند.»
مهمان، با اجازه شوهر
۳۱- پیامبر عزیز خدا(صلی الله علیه و آله و سلم) میفرمایند:
«ایها الناس ان لنسآءکم علیکم حقا و لکم علیهن حقا حقکم علیهن [… ان ] لا یدخلن احدا تکرهونه بیوتکم الا باذنکم(۳۲)؛ مردم! زنهای شما بر شما حقی دارند و شما هم بر آنان حقی دارید. حق شما بر آنان این است که کسی را که شما رضایت ندارید، بدون اجازه به منزلتان وارد نکنند.»
هم به استقبالش برو و هم او را بدرقه کن
۳۲- مردی خدمت رسول خدا(صلی الله علیه و آله و سلم) آمد و عرض کرد: همسری دارم که هرگاه وارد خانه میشوم، به استقبالم میآید، و چون از خانه بیرون میروم، بدرقهام میکند و زمانی که مرا اندوهگین میبیند میگوید: اگر برای رزق و روزی [و مخارج زندگی] غصه میخوری، بدان که خداوند آن را به عهده گرفته است و اگر برای آخرت خود غصه میخوری،
خدا اندوهت را زیاد کند [و بیشتر به فکر آخرت باشی. ] رسول خدا(صلی الله علیه و آله و سلم) فرمودند: «ان لله عمالا و هذه من عماله لها نصف اجر الشهید(۳۳)؛ برای خدا کارگزارانی [در روی زمین] است و این زن یکی از کارگزاران خداست که پاداش او برابر با نیمی از پاداش شهید است.»
در این کارها نیز به او کمک کن
۳۳- پیامبر عزیز خدا(صلی الله علیه و آله و سلم) میفرمایند:
«ایما امراه اعانت زوجها علی الحج و الجهاد او طلب العلم اعطاها الله من الثواب ما یعطی امراه ایوب(علیه السلام)(۳۴)؛ هر زنی که در حج و جهاد و دانشاندوزی به شوهرش کمک کند، خداوند آن پاداشی را که به زن حضرت ایوب(علیه السلام) داده است، به او میدهد.»
شهری در بهشت خدا
۳۴- امام صادق(علیه السلام) میفرمایند:
«ما من امراه تسقی زوجها شربه من مآء الا کان خیرا لها من عباده سنه صیام نهارها و قیام لیلها و یبنی الله لها بکل شربه تسقی زوجها مدینه فی الجنه و غفر لها ستین خطیئه(۳۵)؛ هر زنی که به شوهرش مقداری آب دهد، برای او بهتر از عبادت یک سال است که روزهایش روزه باشد و شب هایش عبادت کند. و خداوند به جای هر مقدار آبی که به شوهرش بنوشاند، شهری در بهشت برایش میسازد و شصت گناهش را میآمرزد.»
تامین امنیت روانی همسر
۳۵- پیامبر عزیز خدا(صلی الله علیه و آله و سلم) میفرمایند:
«حق الرجل علی المراه اناره السراج و اصلاح الطعام و ان تستقبله عند باب بیتها فترحب و ان تقدم الیه الطست و المندیل و ان توضئه و ان لاتمنعه نفسهآ الا من عله(۳۶)؛ حق مرد بر زن این است که چراغ خانه را روشن سازد؛ غذای مطبوع فراهم کند؛ و تا در خانهاش به پیشواز او برود و به او خوشامد بگوید؛ و تشت آب و حوله را برای او آماده کند و دستهای او را بشوید؛ و بدون دلیل(عذر شرعی) مانع شوهر نسبت به نفس خودش نشود.»
رحمت خدا از آن کدبانویان است
۳۶- امام صادق(علیه السلام) از پیامبر عزیز خدا(صلی الله علیه و آله و سلم) روایت میکند:
«ایما امراه دفعت من بیت زوجها شیئا من موضع الی موضع ترید به صلاحا نظر الله الیها و من نظر الله الیه لم یعذبه(۳۷)؛ هر زنی که در خانه شوهرش چیزی را برای سامان دادن وضع خانه جابه جا کند، خداوند نظر [رحمت] به او میکند. و هر کس مورد نظر [رحمت] خدا قرار گیرد، خدا عذابش نمیکند.»
خوشبوترین عطر، زیباترین لباس، نیکوترین زینت
۳۷- پیامبر عزیز خدا(صلی الله علیه و آله و سلم) درباره حق شوهر بر زن میفرمایند:
«علیها ان تطیب باطیب طیبها و تلبس احسن ثیابها و تزین باحسن زینتها(۳۸)؛ بر زن است که [برای شوهرش] خوشبوترین عطرهایش را بزند و قشنگترین لباسهایش را بپوشد، و از زیباترین زینتهایش استفاده کند.»
هنر آشپزی
۳۸- امام صادق(علیه السلام) میفرمایند:
«خیر نسآءکم الطیبه الریح الطیبه الطبیخ التی اذا انفقت انفقت بمعروف و ان امسکت امسکت بمعروف فتلک عامل من عمال الله و عامل الله لایخیب و لایندم(۳۹)؛
بهترین زنان شما زنی است که دارای بویی خوش و دستپختی خوب باشد. هنگامی که خرج میکند، بجا خرج کند، و هنگامی که خرج نمیکند بجا از خرج کردن خودداری ورزد. چنین زنی، کارگزاری از کارگزاران خداست و کارگزار خدا نه ناامید میشود و نه پشیمان.»
آرایش فقط برای شوهر
۳۹- پیامبر عزیز خدا(صلی الله علیه و آله و سلم) میفرمایند:
«ان من خیر نسآءکم… المتبرجه من زوجها الحصان عن غیره(۴۰)؛ بهترین زنان شما آن زنی است که برای شوهرش آرایش و زینت میکند، اما از بیگانگان خود را میپوشاند.»
از تو سپاسگزارم
۴۰- امام صادق(علیه السلام) میفرمایند:
«خیر نسآءکم التی ان اعطیت شکرت و ان منعت رضیت(۴۱)؛ بهترین زنان شما آن زنی است که چون به او چیزی داده شود، سپاسگزاری کند و اگر به او چیزی داده نشود راضی باشد.»
پینوشتها
۱) بحار الانوار، ج ۱۰۳، ص ۲۲۸٫
۲) همان، ج ۱۰۳، ص ۲۲۷٫
۳) مکارم الاخلاق، ص ۲۱۸٫
۴) همان، ص ۲۱۶٫
۵) مستدرک الوسائل، ج ۱۴، ص ۲۵۰٫
۶) وسائل الشیعه، ج ۱۴، ص ۱۰٫
۷) مستدرک الوسائل، ج ۱۴، ص ۲۴۳٫
۸) بحارالانوار، ج ۱۰۴، ص ۷۲٫
۹) وسائل الشیعه، ج ۱۵، ص ۲۲۷٫
۱۰) همان، ج ۱۵، ص ۲۵۱٫
۱۱) همان، ج ۸، ص ۳۳۷٫
۱۲) مکارم الاخلاق، ص ۸۰٫
۱۳) وسائل الشیعه، ج ۱۵، ص ۲۴۹٫
۱۴) همان، ج ۱۵، ص ۲۲۷٫
۱۵) بحارالانوار، ج ۱۰۳، ص ۲۴۹٫
۱۶) وسائل الشیعه، ج ۱۴، ص ۱۲۲٫
۱۷) بحارالانوار، ج ۷۶، ص ۱۱٫
۱۸) میزان الحکمه، ج ۴، ص ۲۸۷٫
۱۹) المحجه البیضاء، ج ۳، ص ۷۰٫
۲۰) مکارم الاخلاق، ص ۲۱۸٫
۲۱) البته دستورهای شوهر باید مخالف با موازین اسلامی نباشد.
۲۲) مستدرک الوسائل، ج ۱۴، ص ۲۴۳٫
۲۳) همان، ج ۱۴، ص ۱۶۱٫
۲۴) سفینه البحار، ج ۱، ص ۵۶۱٫
۲۵) مستدرک الوسائل، ج ۱۴، ص ۲۴۴٫
۲۶) وسائل الشیعه، ج ۱۴، ص ۱۱۵٫
۲۷) مستدرک الوسائل، ج ۱۴، ص ۱۶۲٫
۲۸) وسائل الشیعه، ج ۱۴، ص ۱۵۵٫
۲۹) همان، ج ۱۴، ص ۱۱۶٫
۳۰) بحارالانوار، ج ۱۰۳، ص ۲۵۲٫
۳۱) مستدرک الوسائل، ج ۱۴، ص ۲۴۲٫
۳۲) بحارالانوار، ج ۷۶، ص ۳۴۸٫
۳۳) وسائل الشیعه، ج ۱۴، ص ۱۷٫
۳۴) همان، ص ۲۰۱٫
۳۵) وسائل الشیعه، ج ۱۴، ص ۱۲۳٫
۳۶) مستدرک الوسائل، ج ۱۴، ص ۲۵۴٫
۳۷) وسائل الشیعه، ج ۱۵، ص ۱۷۵٫
۳۸) الکافی، ج ۵، ص ۵۰۸٫
۳۹) وسائل الشیعه، ج ۱۴، ص ۱۵٫
۴۰) بحارالانوار، ج ۱۰۳، ص ۲۳۵٫
۴۱) همان، ج ۱۰۳، ص ۲۳۹٫
منبع: مجله مبلغان؛ آذر ۱۳۸۱؛ شماره ۳۵؛ صفحه۲۷