ويژگيهاى يك ورزشكار(1)
يك ورزشكار مسلمان بايد ويژگيهاى خاص مكتب خود را داشته باشد. ورزش براى يك مسلمان بايد وسيله‌اى براى بالا بردن خلق و خوى نيكو باشد و رفتار وكردار ورزشكار مسلمان مى تواند در تمامى عرصه‌ها مبلغ دين اسلام و شاهد گوياى يك مكتب انسان‌ساز باشد.
آن چه براى يك ورزشكار مسلمان مهم است اين است كه اخلاق و رفتار او مطابق با موازين شرع مقدس باشد و همين توازن اخلاق و رفتار است كه مى تواند دين اسلام را به ديگران منتقل كرده و به آنها بشناساند.
نيروى بدنى و تقويت جسمى بدون ايمان ارزشى ندارد.
1. تقوى
يكى از صفات ورزشكار باايمان تقوى و پرهيزكارى است. معيار ارزش در نزد خداوند كريم چنين است:
گرامى ترين شما نزد خدا، پرهيزكارترين شماست.[1]
پيامبر ـ صلّى الله عليه و آله ـ مى فرمايند: شخص با ايمان قوى و نيرومند ، از شخص باايمان ضعيف، بهتر و دوست داشتنى تر است.[2]
ايمان و تقوى در ورزشكاران باعث افتخار آنان است و تقوى آنها را از بديها و پليديها حفظ مى كند.
2. دانش و آگاهى
ورزشكار مسلمان بايد همان گونه كه از نظر جسمى قوى و نيرومند است، از جهت علمى نيز توانا و نيرومند باشد.
در قرآن كريم علم و دانش و قدرت جسمى در كنار هم آورده شده است. در اين مورد قرآن مى فرمايد:
و خداوند طالوت را در دانش و قوت جسم فزونى بخشيده است.[3]
و در آيه‌اى ديگر مى فرمايد: هنگامى كه موسى ـ عليه السلام ـ نيرومند و كامل شد حكمت و دانش به او داديم.[4]
در روايات نيز علم و دانش و ورزش در كنار يكديگر قرار گرفته‌اند، روايت مى فرمايد:
حق فرزند (پسر) بر عهده پدرش اين است كه به او نوشتن و شنا كردن و تيراندازى را آموزش داده و جز از راه حلال روزى او را تأمين نكند.[5]
متأسفانه اكثر ورزشكاران مسلمان از اين نكته غافل بوده و هنگامى كه وارد عرصه ورزش مى شوند مقامات معنوى، اخلاقى، عقيدتى و درس، بحث، تحقيق ومطالعه را كنار مى گذارند و اين خلأ بزرگى براى ورزشكاران به شمار مى رود.
3. عمل صالح
يكى از ويژگيهاى ورزشكار مسلمان انجام اعمال صالح است. هم چنان كه يك ورزشكار مسابقه مى دهد، و در رقابتهاى ورزشى شركت مى كند و گاه برنده مى شود، در اعمال خير نيز بايد سبقت بگيرد.
چنان كه قرآن مى فرمايد:
آنها در سعادت و خيرات عجله مى كنند و مى شتابند و اينان هستند كه به كارهاى نيكو سبقت مى گيرند.[6]
ورزشكار مسلمان بايد به مسابقه در امور خيريه و برنده شدن در آن بيش از برنده شدن در مسابقات ورزشى اهميت دهد.
4. انجام فرامين الهى
وقتى ورزشكار از طريق ورزش به قوت و دانائى دست يافت، بايد بداند كه اين نيرو و توان را بايد در راه خدا به كار گيرد.
اين هدف را در دعاهاى ماه رمضان از خداوند چنين طلب مى كنيم:
خدايا مرا (از نظر جسمى و روحى) قوى گردان تا بتوانم فرامين تو را به معناى واقعى آن عمل نمايم.[7]
وقتى فردى قوى مى شود بايد ابتدا به فرامين الهى عمل كند و اشخاص ضعيفند كه از بندگى خدا سرباز مى زنند و بنده شيطان مى شوند.
در اين مورد على ـ عليه السلام ـ نيز مى فرمايند:
هر گاه توانا و قوى باشى بر طاعت خدا قوى باش، و اگر ناتوان بودى از معصيت خدا ناتوان باش.[8]
5. مبارزه براى اعتلاء حق
دفاع از حق، احتياج به قدرت و نيروى جسمى و روحى دارد. فردى كه با ورزش متعادل قوى شود و از نظر روحى نيز رشد كند، نيروى خود را بايد صرف مبارزه براى اعتلاء حق و از بين رفتن باطل كند.
انبياء الهى نيز با نعمت شجاعت و قدرت، بر كافران پيروز مى شدند. در قرآن نمونه‌هاى زيادى در اين موارد وجود دارد.
در مورد طالوت خداوند مى فرمايد:
خداوند او را بر شما برگزيده، علم و قدرت جسمى او را وسعت بخشيده است.[9]
طالوت با قدرت و نيرويى كه داشت، پادشاه قوم بنى اسرائيل گشت.
در مورد حضرت داود ـ عليه السلام ـ خداوند مى فرمايد:
سپس آنان به فرمان خدا سپاه دشمن را به هزيمت و شكست واداشتند و داود (جوان كم سن و سال نيرومند و شجاع كه در لشكر طالوت بود) جالوت را كشت و خداوند حكومت و دانش را به او بخشيد و از آنچه مى خواست به او تعليم داد.[10]
در مورد حضرت موسى ـ عليه السلام ـ خداوند مى فرمايد:
هنگامى كه موسى نيرومند و كامل شد، حكمت و دانش به او داديم و اين گونه نيكوكاران را جزا مى دهيم.[11]
داستان حضرت موسى ـ عليه السلام ـ بسيار مفصل است كه حضرت با قدرت و توانائى كه خداوند به او داد و او را تأييد كرد، توانست بر فرعونيان غلبه پيدا كند.
آنچه از مجموع آيات و روايات استفاده مى شود اين است كه انبياء الهى به قدرت جسمى و علم الهى هر دو مسلّح بودند. ائمه ـ عليهم السلام ـ نيز چنين بودند. نمونه‌هاى بسيارى از قدرت جسمى ائمه ـ عليهم السلام ـ در تاريخ مسطور است كه جاى بحث فراوان دارد.
رشادتهاى على ـ عليه السلام ـ در جنگهاى صدر اسلام، تقويت اسلام به وسيله نيروى جنگى مردان خدا، در تاريخ به ثبت رسيده است.
ورزشكار قوى كسى است كه با درس و عبرت گرفتن از تاريخ در خدمت كلمه الله باشد و حق را در جامعه اعتلاء بخشد.
6. يارى مظلومان
يكى از ويژگيهاى ورزشكار مسلمان يارى ستمديدگان است. چنان كه على ـ عليه السلام ـ به فرزندان خود وصيت فرمود:
اى حسن ـ عليه السلام ـ و حسين ـ عليه السلام ـ همواره دشمن ظالم و ياور مظلوم باشيد.[12]
قدرت انسان بايد در مسير تقويت دين و دفاع از مظلومين و نابودى دشمنان خدا و ارزشهاى الهى به كار گرفته شود. اينجاست كه قوى بودن ارزش است. نمونه‌اى از يارى مظلوم در داستان حضرت موسى ـ عليه السلام ـ در قرآن چنين آمده است.
حضرت موسى ـ عليه السلام ـ در موقعى كه اهل شهر در غفلت بودند وارد شهر شد، ناگهان دو مرد را ديد كه به جنگ و نزاع مشغول هستند. يكى از پيروان او بود و ديگرى از دشمنانش. آن يكى كه پيرو او بود از وى در برابر دشمنش تقاضاى كمك كرد.[13]
حضرت موسى ـ عليه السلام ـ كه داراى روحيه دفاع از مظلوم در برابر ظالم بود، بلافاصله به كمك مظلوم شتافته و با ظالم درگير مى شود. او تنها با زدن يك مشت بر سينه دشمن او را از پاى در مى آورد.
امام سجاد ـ عليه السلام ـ مى فرمايد:
خداوندا به روان محمد و آل محمد ـ صلّى الله عليه و آله ـ رحمت فرست و دست مرا در مبارزه با ظلم و اجحاف توانا گردان و به زبان من در برابر دشمن، قدرت گفتار بخش و بر قوم بدخواه پيروزم گردان. مقدر فرماى كه حيله مردم حيله‌گر را در هم بشكنم و دست ظالم را از تعدى و تجاوز كوتاه كنم و… تهديد دشمنان را به هيچ انگارم و … پروردگارا مقرر بفرماى كه دستهاى من در خير و صلاح مردم به كار افتد و هم چنان دست كارگر مرا از منت‌گذارى و دل آزارى ايمن دار و زبان مرا از خودستائى و تفاخر خاموش فرماى.[14]
7. عفو و گذشت
يكى از ويژگيهاى ورزشكار اين است كه بايد داراى روحيه گذشت و بخشش باشد و وقتى در اوج پيروزى قرار دارد، در عين حال كه توانائى دارد و بر دشمن پيروز شده بر او سخت نگيرد و درصدد انتقام‌جوئى و صدمه زدن به حريف نباشد.
على ـ عليه السلام ـ مى فرمايد:
هر گاه بر دشمنت دست يافتى، پس بخشش و گذشت از او را، شكر و سپس نعمت توانائى بر او قرار ده.[15]
و در روايت ديگر فرمودند:
در بين مردم آن كسى از همه تواناتر است كه به فرو نشاندن خشم خود به واسطه حلم و بردبارى اش توانا باشد.[16]
و در جاى ديگر چنين توصيه فرمودند:
و خشم را فرو بنشان و هنگام توانائى عفو كن و هنگام تندخوئى بردبار باش و با وجود تسلّط داشتن (از انتقام) دورى كن تا برايت پاداش نيكو باشد.[17]
و در روايتى ديگر چنين فرمودند: زكات پيروزى گذشت است.[18]
رسول اكرم ـ صلّى الله عليه و آله ـ در روايتى فرمودند:
قوى ترين شما كسى است كه به هنگام خشم و غضب خويشتن‌دارى كند و بردبارترين شما كسى است كه پس از قدرت، عفو نمايد.[19]
8. خودسازى
يكى از ويژگيهاى ورزشكار مسلمان تقويت قواى روحى براى خودسازى و رسيدن به سعادت دنيوى و اخروى مى باشد.
رسول گرامى ـ صلّى الله عليه و آله ـ فرمود:
مرد باايمان از نيروى بدنى خود به نفع خويش (در رابطه با دنيا و آخرت) استفاده مى كند از دنياى خود براى آخرتش و از جوانيش قبل از رسيدن پيرى و از زندگانيش پيش از مرگ براى سعادت (دنيا و آخرت) بهره مى جويد.[20]
يكى از ابعاد خودسازى، تسلط انسان بر نفس خويش است كه او را از گناه باز دارد. على ـ عليه السلام ـ مى فرمايد:
در بين مردم، آن كسى از همه قويتر است كه تسلّطش بر (هواى نفس) خويش بيشتر باشد.[21]
در روايت مى خوانيم:
روزى رسول خدا ـ صلّى الله عليه و آله ـ از جائى مى گذشت كه در آنجا گروهى از جوانان به بلند كردن سنگ مشغول بودند. آن حضرت پرسيد: چه كار مى كنيد؟
گفتند: با اين كار مى خواهيم بفهميم از بين ما چه كسى از همه نيرومندتر و قوى تر است؟
فرمود: آيا مايليد من به شما بگويم، كداميك از شما از همه نيرومندتر است؟
عرض كردند: البته يا رسول خدا ـ صلّى الله عليه و آله ـ .
حضرت فرمودند:
شديدترين و قوى ترين شما كسى است كه وقتى راضى و خشنود شد، رضايتش او را در گناه و باطلى داخل نسازد و هنگامى كه خشمگين و ناخشنود گشت، خشمش او را از گفتار حق خارج ننمايد و زمانى كه به قدرت رسيد به زور آن چه را كه حق او نيست، نمى گيرد.[22]
