ورزش کودکان(۳)
۱- صرف انرژى اضافى
بازى براى کودک، یک کار جدى و یک نیاز طبیعى است، یکى از فواید بازى، این است که انرژی‌هاى زائد کودک، به وسیله بازى به مصرف رسیده و عضلات کودک، قوى مى‌شود. زیرا کودک با وجود انرژى زیاد، مسئولیت زیادى در زندگى به عهده ندارد. در این حال، ورزش، بهترین راه تخلیه انرژی‌هاى اضافى اوست.
کودک به وسیله دویدن، پریدن، شنا کردن و … انرژى اضافى را تخلیه کرده و از نظر روحى و روانى نیز آرام مى‌شود و هیجانات خود را در زمین ورزش تخلیه مى‌نماید.
۲- شکوفایى و رشد استعدادها
یکى از فواید ورزش، آن است که ورزش و بازى به کودک کمک مى‌کند تا استعدادهاى او شکوفا شده و به تکامل برسد. مربیان دلسوز و زیرک با توجه به نوع بازی‌ها و ورزش‌هاى مورد علاقه کودکان مى‌توانند شخصیت واقعى و حقیقى و استعدادهاى نهفته کودکان و حساسیت‌هاى روحى آنان را کشف کرده و در برنامه‌ریزى‌هاى تربیتى مورد توجه و استفاده قرار دهند.
بازى، وسیله‌اى است که به کودک کمک مى‌کند، خود را بهتر بشناسد، تصورات او را گسترش دهد و فکرش را توسعه بخشد و درک کند که چگونه خود را کنترل نماید و بین اعضای مختلف بدن و مغز خود، هماهنگى برقرار نماید و بازى، وسیله‌اى براى رشد و شکوفایى استعدادها مى‌باشد. کودک، به وسیله بازى، با اشیاء و اشخاص خارج ارتباط برقرار مى‌سازد، هوش و قواى عقلى خود را به کار مى‌گیرد، آزمایش مى‌کند و علم و تجربه ودرس زندگى مى‌آموزد و به این وسیله نیروى تخیل و خلاقیت خود را پرورش مى‌دهد.
کودک، در بازى آنچه را دیده است و آنچه را که مى‌داند، منعکس مى‌کند و این، احساس او را عمیق‌تر مى‌سازد و تصورات او را دقیق‌تر مى‌کند.
۳- فراگیرى اخلاق اجتماعى
یکى از فواید ورزش، آن است که به کودک کمک مى‌کند تا قواعد و قوانین اجتماعى را بشناسد. کودک به وسیله بازى، با انسان‌هاى دیگر ارتباط برقرار مى‌سازد و روح تعاون و همکارى و مسئولیت‌پذیرى و سازش اجتماعى، در او پرورش مى‌یابد.
به وسیله بازی‌هاى دسته‌جمعى، کودک، طریق همزیستى مسالمت‌آمیز، همکارى و تعاون با دیگران و رعایت حقوق آنان، رعایت نظم و قانون، دفاع از حقوق مشروع خود، مسئولیت‌پذیرى وتسلیم در برابر مسئولیت‌هاى دیگران و به طور کلى زندگى اجتماعى را فرا مى‌گیرد.
از جمله آموزش‌هایى که کودک در هنگام بازى فرا مى‌گیرد آن است که: نوبت را در بازى، مراعات نماید، پس از استفاده از اسباب‌بازى، آن را به کودکان دیگر واگذار نماید، اسباب‌بازى را خراب نکند، رعایت حال دیگران را بنماید، با کودکان دیگر ارتباط سالم برقرار نماید (و به این طریق آداب معاشرت بیاموزد) در هنگام شکست و پیروزى، بردبارى داشته باشد، انعطاف‌پذیر باشد، توانایی‌ها و استعدادهاى خود را بشناسد، تمرکز خود را افزایش دهد، محبت و گذشت به دیگران را تجربه کند.
اعتدال در بازى و ورزش کودکان
یکى از اصول مهم تعلیم و تربیت، اعتدال در کارهاست. این مسئله روشن است که کودک، نیاز به بازى دارد و باید سال‌هاى ابتداى زندگى خود را بیشتر صرف بازى کند، امّا بازى باید در حدّ اعتدال باشد و در سال‌هاى بعد، نوجوان به کارهاى جدى‌تر بپردازد و ورزش، مانع تحصیل و رشد علمى او نشود.
حضرت امام على (علیه السلام) طى روایتى فرمودند: کسى که شیفته بازى و سرگرم لهو و طرب باشد، سعادتمند نخواهد شد.[۱]
ارسطو نیز ورزش و بازى را براى کودکان لازم مى‌دانسته ولى آنها را از پرداختن به ورزش‌هاى سنگین منع نموده و معتقد است: «کودکان باید به طور معتدل ورزش نمایند. نه تا آن حد که مهارت حرفه‌اى به دست آورند. جوانانى که براى شرکت در مسابقه المپیک ورزش مى‌کنند، باید مربیان و اولیاء مراقب باشند، سلامت و تندرستى شان آسیب نبیند و این نکته آشکار است کسانى که در خردسالى قهرمان مى‌شوند، در سالخوردگى به ندرت باز به چنین مقامى مى‌رسند.»[۲]
مربیان باید روش اعتدال در ورزش را به کودکان بیاموزند. ژان شاتو مى‌نویسد: «کودک مثل بزرگسال، متوجه فعالیت‌هاى دشوار است، نه مطبوع. نیازمند آن است که کمکش کنند او را از بازى بیرون کشند، این کار از خودش ساخته نیست، امّا خودش، خواهان آن است. این سر آغاز اراده وى و همچون بذر آن است. پس به هیچ وجه نباید از این که مورد بى‌مهرى او قرار گیریم، بیمى به خود راه دهیم، و حتى باید از این که مطبوع طبعش واقع شده‌ایم، ترسان باشیم. زیرا کودک در اعماق قلب خود از سرگرم‌کنندگانى که مى‌خواهند خود را هم سطح وى جلوه دهند، بیزار است.»[۳]
نظارت فنى
آموزش فنون، طبیعى است که نیاز مبرم به مربى دارد ولى آموزش‌هاى عملى از اهمیت بیشترى برخوردار مى‌باشد. ورزش و نرمش‌ها علاوه بر رعایت مراتب و مراحل لازم باید زیر نظر مربى با تجربه و آگاه باشد.
ورزش‌هایى که تکنیک‌هاى رزمى ویژه را به ورزشکار نوجوان و جوان مى‌آموزد، نظارت مربى متدین و با تجربه را لازم دارد، به علاوه، ارزیابى اولیاء در دوران آموزش ضرورت دارد تا بر اساس توان روحى و فکرى فرد، این تعلیمات ادامه یابد.
زیان‌هاى افراط در ورزش
اگر در ورزش، افراط شود و ورزش از حدّ تعادل بیرون رود، مخاطراتى براى کودکان در پى خواهد داشت، که گاه این عوارض، جبران‌ناپذیر هستند.
