ورزش كودكان(3)
1. صرف انرژى اضافى
بازى براى كودك يك كار جدى و يك نياز طبيعى است، يكى از فوائد بازى اين است كه انرژيهاى زائد كودك به وسيله بازى به مصرف رسيده و عضلات كودك قوى مى شود. زيرا كودك با وجود انرژى زياد مسئوليت زيادى در زندگى به عهده ندارد. در اين حال ورزش بهترين راه تخليه انرژيهاى اضافى اوست.
كودك به وسيله دويدن، پريدن، شنا كردن و … انرژى اضافى را تخليه كرده و از نظر روحى و روانى نيز آرام مى شود و هيجانات خود را در زمين ورزش تخليه مى نمايد.
2. شكوفائى و رشد استعدادها
يكى از فوائد ورزش آن است كه ورزش و بازى به كودك كمك مى كند تا استعدادهاى او شكوفا شده و به تكامل برسد.
مربيان دلسوز و زيرك با توجه به نوع بازيها و ورزشهاى مورد علاقه كودكان مى توانند شخصيت واقعى و حقيقى و استعدادهاى نهفته كودكان و حساسيتهاى روحى آنان را كشف كرده و در برنامه‌ريزى هاى تربيتى مورد توجه و استفاده قرار دهند.
بازى وسيله‌اى است كه به كودك كمك مى كند خود را بهتر بشناسد، تصورات او را گسترش دهد و فكرش را توسعه بخشد و درك كند كه چگونه خود را كنترل نمايد و بين اعضاء مختلف بدن و مغز خود هماهنگى برقرار نمايد و بازى وسيله‌اى براى رشد و شكوفائى استعدادها مى باشد. كودك به وسيله بازى با اشياء و اشخاص خارج ارتباط برقرار مى سازد، هوش و قواى عقلى خود را به كار مى گيرد، آزمايش مى كند و علم و تجربه ودرس زندگى مى آموزد و به اين وسيله نيروى تخيل و خلاقيت خود را پرورش مى دهد.
كودك در بازى آنچه را ديده است و آنچه را كه مى داند منعكس مى كند و اين احساس او را عميق‌تر مى سازد و تصورات او را دقيق‌تر مى كند.
3. فراگيرى اخلاق اجتماعى
يكى از فوائد ورزش آن است كه به كودك كمك مى كند تا قواعد و قوانين اجتماعى را بشناسد. كودك به وسيله بازى با انسانهاى ديگر ارتباط برقرار مى سازد و روح تعاون و همكارى و مسئوليت پذيرى و سازش اجتماعى در او پرورش مى يابد.
به وسيله بازيهاى دسته جمعى كودك طريق همزيستى مسالمت آميز، همكارى و تعاون با ديگران و رعايت حقوق آنان، رعايت نظم و قانون، دفاع از حقوق مشروع خود، مسئوليت پذيرى وتسليم در برابر مسئوليتهاى ديگران و به طور كلى زندگى اجتماعى را فرا مى گيرد.
از جمله آموزشهائى كه كودك در هنگام بازى فرا مى گيرد آن است كه:
نوبت را در بازى مراعات نمايد، پس از استفاده از اسباب بازى، آن را به كودكان ديگر واگذار نمايد، اسباب بازى را خراب نكند، رعايت حال ديگران را بنمايد، با كودكان ديگر ارتباط سالم برقرار نمايد (و به اين طريق آداب معاشرت بياموزد) در هنگام شكست و پيروزى بردبارى داشته باشد، انعطاف پذير باشد، توانائيها و استعدادهاى خود را بشناسد، تمركز خود را افزايش دهد، محبت و گذشت به ديگران را تجربه كند.
اعتدال در بازى و ورزش كودكان
يكى از اصول مهم تعليم و تربيت اعتدال در كارهاست. اين مسئله روشن است كه كودك نياز به بازى دارد و بايد سالهاى ابتداى زندگى خود را بيشتر صرف بازى كند، امّا بازى بايد در حدّ اعتدال باشد و در سالهاى بعد، نوجوان به كارهاى جدى تر بپردازد و ورزش مانع تحصيل و رشد علمى او نشود.
حضرت امام على ـ عليه السلام ـ طى روايتى فرمودند:
كسى كه شيفته بازى و سرگرم لهوو طرب باشد، سعادتمند نخواهد شد.[1]
ارسطو نيز ورزش و بازى را براى كودكان لازم مى دانسته ولى آنها را از پرداختن به ورزشهاى سنگين منع نموده و معتقد است:
«كودكان بايد به طور معتدل ورزش نمايند. نه تا آن حد كه مهارت حرفه‌اى به دست آورند. جوانانى كه براى شركت در مسابقه المپيك ورزش مى كنند، بايد مربيان و اولياء مراقب باشند، سلامت و تندرستى شان آسيب نبيند و اين نكته آشكار است كسانى كه در خردسالى قهرمان مى شوند، در سالخوردگى به ندرت باز به چنين مقامى مى رسند.»[2]
مربيان بايد روش اعتدال در ورزش را به كودكان بياموزند. ژان شاتو مى نويسد:
«كودك مثل بزرگسال متوجه فعاليتهاى دشوار است، نه مطبوع. نيازمند آن است كه كمكش كنند او را از بازى بيرون كشند، اين كار از خودش ساخته نيست، امّا خودش خواهان آن است. اين سرآغاز اراده وى و همچون بذر آن است. پس به هيچ وجه نبايد از اين كه مورد بى مهرى او قرار گيريم، بيمى به خود راه دهيم، و حتى بايد از اين كه مطبوع طبعش واقع شده‌ايم، ترسان باشيم. زيرا كودك در اعماق قلب خود از سرگرم كنندگانى كه مى خواهند خود را هم سطح وى جلوه دهند، بيزار است.»[3]
نظارت فنى
آموزش فنون، طبيعى است كه نياز مبرم به مربى دارد ولى آموزشهاى عملى از اهميت بيشترى برخوردار مى باشد. ورزش و نرمش‌ها علاوه بر رعايت مراتب و مراحل لازم بايد زير نظر مربى با تجربه و آگاه باشد.
ورزشهائى كه تكنيك‌هاى رزمى ويژه را به ورزشكار نوجوان و جوان مى آموزد، نظارت مربى متدين و با تجربه را لازم دارد، به علاوه ارزيابى اولياء در دوران آموزش ضرورت دارد تا بر اساس توان روحى و فكرى فرد اين تعليمات ادامه يابد.
زيانهاى افراط در ورزش
اگر در ورزش افراط شود و ورزش از حدّ تعادل بيرون رود، مخاطراتى براى كودكان در پى خواهد داشت، كه گاه اين عوارض جبران ناپذير هستند.
