محمد بن همام اسکافى (ره)
اشاره:
ابو على، محمد بن همام بن سهیل اسکافى، از چهره هاى درخشان و از بزرگان شیعه و از اصحاب سفراى امام زمان عجل الله تعالى فرجه الشریف مى باشد اسکافى در سال ۲۵۸ هجرى در اسکاف به دنیا آمد. اسکاف نام محلى است میان بصره و کوفه. کوفه و اطراف آن به عنوان سرزمین علاقه مندان به اهل بیت رسول خدا صلى الله علیه اجمعین شناخته مى شد محمد در خانواده اى تازه مسلمان که اسلام را از شیعیان و علاقه مندان به عترت پیامبر صلى الله علیه پذیرفته بودند، چشم گشود.
او از کودکى با عشق به خاندان رسول خدا صلى الله علیه وآله وسلم بزرگ شد و همان گونه که خود بیان مى کند: »قبل از آنکه من به دنیا بیایم پدرم نامه اى براى امام حسن عسکرى علیه السلام نوشت و از آن حضرت خواست تا دعا بفرماید که خداوند فرزند صالحى را به ایشان عطا فرماید.
امام در ذیل نامه نوشتند: قد فعل الله ذلک یعنى خداوند خواسته تو را برآورده فرمود.« و بدین سان اسکافى پا به جهان خاکى گذاشت. سفر به بغداد شهر بغداد در آن زمان مرکز علم و دانش بود و بسیارى از علما و دانشمندان جهان براى فراگیرى علوم به آن شهر مى رفتند. محمد بن همام نیز عزم آن شهر کرد تا هم از علماى بزرگ آن زمان که در بغداد بسر مى بردند استفاده نماید و هم بهتر بتواند با نایب خاص امام زمان عجل الله تعالى فرجه ارتباط برقرار کند و دستورات آن حضرت را اجرا نماید.
شخصیت محمد بن همام
یکى از شخصیت هاى بزرگ شیعه در آن دوران به شمار مى آمد و یکى از یاران نزدیک نواب خاص امام زمان بود. او گاهى نزد آنان مى رفت و آنان نیز سخنان امام زمان یا روایات دیگر ائمه را بر او املا مى فرمودند. برخى از دستورات و توقیعات امام زمان از طریق اسکافى به دست ما رسیده است. صاحب جامع الرواه مى گوید: »قبل از وفات محمد بن عثمان، برخى از بزرگان و چهره هاى سرشناس شیعه مانند ابو على اسکافى نزد محمد بن عثمان عمرى رفتند تا جانشین خود را معرفى نماید و او نیز حسین بن روح را از طرف امام زمان به آنان معرفى نمود.«
کلمات بزرگان
شیخ طوسى درباره او مى گوید: »ابو على محمد بن همام اسکافى شخصیتى جلیل القدر و مورد اطمینان است و روایات فراوانى را روایت کرده است.« نجاشى نیز چنین مى گوید: »محمد بن همام اسکافى شیخ اصحاب ما و از بزرگان قدماى شیعه مى باشد. او داراى مقام و منزلتى بزرگ است و احادیث فراوانى را روایت کرده است.«اساتید اسکافى علاوه بر محضر نواب خاص امام زمان مانند عثمان بن سعید و محمد بن عثمان و حسین بن روح از شخصیت هاى فراوان دیگرى نیز روایت نقل مى کند که از آن جمله اند: پدرش همام بن سهیل، ابراهیم بن هاشم، جعفر بن محمد حِمیَرى، عبد الله بن جعفر حمیرى، محمد بن عبد الله حمیرى، على بن محمد بن ریاح، على بن محمد رازى و شخصیت هاى بزرگ دیگر.
شاگردان
شخصیت هاى فراوانى نیز از او روایت نقل مى کنند مانند: احمد بن محمد برقى، جعفر بن محمد بن قولویه، على بن ابراهیم، هارون بن موسى تلعکبرى، ابراهیم بن محمد بن معروف، احمد بن ابراهیم
تألیفات
۱ . کتاب التمحیص که جزء مصادر بحار الأنوار است و در این برنامه موجود مى باشد.
۲ . الأنوار فی تاریخ الأئمه علیه السلام. . هم چنین روایات فراوانى از او در کتاب هاى معتبر روایى نقل شده است.
وفات
این عالم بزرگوار شیعه پس از یک عمر با برکت، در سنین نزدیک به ۸۰ سالگى و در سال ۳۳۶ هجرى به سوى معشوق خویش پر کشید و به سراى باقى شتافت .
