آشنایى اجمالى با اقسام ورزش(۲)
اطفال، جوانان، میانسالان و بزرگسالانى که از جوانى اهل ورزش بوده‌اند مى‌توانند با خیال راحت به این ورزش بپردازند.
دو
از جمله تفریحات سالم و ورزش‌هاى مفید، دو مى‌باشد. ورزش دو براى افراد جوان مناسب است و اغلب افراد مسن نمى‌توانند به خوبى بدوند به خصوص اگر در جوانى اهل ورزش نبوده‌اند. در هر حال آنان اگر بخواهند مى‌توانند تا حدودى و به میزان کم به این ورزش بپردازند و این کار را حتماً تحت نظر پزشک و با اجازه آنان انجام دهند تا براى سلامت آنها مشکل‌آفرین نباشد.
دویدن براى انسان، مواهبى در پى دارد. خوب است که جوانان به این ورزش بپردازند و سلامت خود را حفظ کنند.
دکتر «فن آگن» اظهار مى‌دارد: تأمین هر چه بیشتر اکسیژن مى‌تواند مانع بروز سرطان در اعضاء بدن انسان گردد و تأمین هر چه بیشتر اکسیژن از طریق دویدن متوالى و منظم امّا آرام به دست مى‌آید.
او پس از آزمایش بر روى افراد اعلام مى‌دارد: اشخاص عادى هفت برابر بیشتر از دوندگان دچار بیمارى سرطان مى‌شوند.
ایشان عقیده دارد: ورزش منظم مانند دویدن، شناى طولانى، پارو زدن، دوچرخه‌سوارى و اسکى مى‌توانند حداکثر اکسیژن را به بدن برساند.
روزانه ۵ تا ۸ کیلومتر دویدن آهسته با حداکثر نبض ۱۳۰ ضربان در دقیقه در تمام عمر توصیه مى‌شود. دویدن باید در مراتع و هواى باز و مکان‌هاى سرسبز باشد تا سودمند واقع شود.
امّا دویدن شتابزده مانند قهرمانان توصیه نمى‌شود. زیرا این مسابقات اثر مخربى بر اعصاب، قلب و عروق افراد مى‌گذارد، اگر بعد از هر مسابقه قهرمان دو را(الکترو کاردیوگراف) نمائیم آثار ایسکمى(کم خونى) زودگذر عروقى را در آنان مشاهده مى‌کنیم. لذا این ورزش براى غیر جوان، ورزش خوبى نیست.[۱]
توصیه
۱- در دویدن باید از قسمت پائین پنجه‌ها استفاده شود. این کار حالت فنرى به بدن مى‌دهد و از ضربه‌هاى غیرطبیعى که براى بدن و چشمها بسیار مضر است جلوگیرى مى‌کند در حالى که کف پا هیچ گونه حالت فنرى ندارد و فشار روى آن ممکن است به سر تاسر بدن ضربه وارد کند.
۲- تنفس در هنگام دویدن باید آرام و طبیعى باشد.
۳- با قدمهاى مختلف، کوتاه، بلند و قدمهاى سبک و سنگین بدوید.
۴- سرعت را هنگام دویدن کم و زیاد کنید.
۵- به طور طبیعى و آزاد بدوید.
پیاده‌روى
پیاده‌روى ورزشى مفید و مورد تأیید اسلام و پزشکان است و براى تمام سطوح سنّى ورزشى مفید به شمار مى‌رود. در سیره انبیاء مشاهده مى‌شود که آنان اهل پیاده‌روى بودند. در تاریخ این نکته مشهود است که ائمه(علیهم السلام) مرکب سوارى داشتند امّا بارها پیاده به مکّه مى‌رفتند و این مطلب نشانگر اهمیت پیاده‌روى در اسلام است. در حالات علماء به خصوص امام خمینى(ره) این نکته به چشم مى‌خورد که ایشان مقید بودند حتماً روزى نیم ساعت پیاده‌روى کنند، حتى آن موقع که در بیمارستان بسترى بودند.[۲]
علم روز نیز ثابت کرده است که پیاده‌روى در سلامتى و طول عمر، مؤثر است. از جمله دکتر «هربرت» و همکارانش در دانشگاهى در جنوب کالیفرنیا اظهار داشتند:
پانزده دقیقه پیاده‌روى در عین این که ورزش سبکى است، موجب چالاکى و نشاط مى‌شود و همچنین انقباض ماهیچه‌ها را از بین مى‌برد.[۳]
پیاده‌روى در کاهش وزن بدن نیز مؤثر است کارشناسان ورزشى مى‌گویند: هنگام راه رفتن هر چه تندتر و کوتاه‌تر گام بردارید براى کاهش وزن و از دست دادن چربى اضافى بدن مفیدتر خواهد بود.
شبکه خبرى(سى. ان. ان) با اعلام این خبر افزود: به گفته این کارشناسان، به هنگام تند راه رفتن بدن راست و سر بالا باشد و بهتر است با قدمهاى کوتاه و تند راه برویم، چون در این حالت ضربان قلب افزایش مى‌یابد، بازوها و ساعدها هم باید با هم زاویه‌هاى تند و حادّه بسازند و به سرعت حرکت کنند تا دم و بازدم به خوبى صورت گیرد.[۴]
توصیه
پیاده‌روى، ورزشى است که تحرک متعادل و لازم را در تمام سیستم‌هاى بدن به وجود مى‌آورد که از هر نظر قابل ستایش و تأمل است. امّا پیاده‌روى باید تحت شرایطى انجام شود که دقت در این شرائط است که پیاده‌روى را ارزش مى‌دهد و پیاده‌روى براى انسان مؤثر واقع مى‌شود.
۱- با شتاب و عجله نباشد. پیاده‌روى با آرامش روح و جسم انجام شود.
۲- روحیه انسان شاد و آرام باشد، اضطراب و ترس نداشته باشد.
۳- لباس‌ها تنگ و پلاستیکى و نایلونى نباشد.
۴- اندام انسان در حالت آرام و راحتى باشد.
۵- مسیر پیاده‌روى فراز و نشیب فوق‌العاده نداشته باشد.
۶- معده انسان پر نباشد.
۷- بهترین زمان صبح زود است.
۸- فضا آرام باشد. زیرا سر و صدا موجب بروز ناراحتى هاى عصبى مى‌شود.
۹- پیاده‌روى در هواى تمیز باشد، تا اکسیژن لازمه توسط تنفس به بدن برسد.
۱۰- هوا بسیار گرم نباشد که موجب تعریق زیاد بدن شود.
۱۱- هوا بسیار سرد نباشد که موجب پیدایش بیماری‌هاى چون سرماخوردگى، آسم یا عفونت‌هاى ریوى شود.
۱۲- هنگام پیاده‌روى پنجه‌هاى پا رو به جلو باشد.
۱۳- حرکت بازوان دست باید طبیعى و به اندازه کافى باشد. بازوان را بیش از اندازه نباید به جلو و عقب برد.
۱۴- در هنگام پیاده‌روى سر باید بالا و راست نگه داشته شود و چشمها به طرف جلو متوجه باشد.
۱۵- قدم‌ها نباید بیش از حد بلند باشد.
۱۶- به آرامى راه بروید و سپس بر سرعت خود بیفزائید.
تذکر
ورزش دویدن، راهپیمایى، پیاده‌روى تمام مزایاى یک ورزش مفید و تمام عیار را در برداشته و مى‌تواند در احیاء سلامت کلى جسم رل اساسى را بازى کند.
دویدن، راهپیمایى به خصوص در بهبود تنفس و گردش خون، هضم و جذب غذا و دفع مواد زائد مخصوصاً دفع انیدرید کربنیک بى‌رقیب بوده و هم گام با این تمرینات عضلات خارجى پیشرفت کرده و زیبا مى‌گردند.
کشتى
یکى از ورزش‌هاى مفید، کشتى مى‌باشد. کشتى از ورزش‌هاى مفیدى است که سابقه تاریخى دارد. انبیاء بزرگ الهى چون حضرت آدم(علیه السلام) و حضرت یعقوب(علیه السلام) از جمله پیامبرانى بودند که کشتى مى‌دانستند و به فرزندانشان نیز تعلیم مى‌دادند.[۵]
پیامبر گرامى اسلام(صلّى الله علیه و آله و سلم) نیز به کشتى گرفتن ایراد نمى‌گرفتند و در روایت مى‌خوانیم:
پیامبر(صلّى الله علیه و آله و سلم) از کنار دو مردى که با یکدیگر کشتى مى‌گرفتند، عبور نموده و آنها را سرزنش نکردند.[۶]
و در جاى دیگر فرمودند:
فرشتگان آسمانى به تماشاى هیچ یک از سرگرمی‌هاى شما نمى‌نشینند جز اسب‌دوانى و کشتى.[۷]
امام على(علیه السلام) نیز از کودکى کشتى مى‌گرفتند و همه حریفان خود را شکست مى‌دادند و لقب ظهیر یعنى همیشه پیروز گرفته بودند و در نوجوانى نیز با مردان نیرومند کشتى مى‌گرفتند و آنها را شکست مى‌دادند.[۸]
نیزه‌زنى
نیزه‌زنى و پرتاب نیزه در زمان قدیم جزء ورزش‌هاى رزمى و دفاعى بود. امیران لشگرها طرز پرتاب نیزه را جزء تعلیمات سپاه خود قرار مى‌دادند و نیزه اندازان جزء یکى از بهترین رده‌هاى نظامى یک سپاه به شمار مى‌رفتند.
به عنوان نمونه، على(علیه السلام) نیز فنون نیزه‌زنى را به سربازان خویش آموزش مى‌داد. به عنوان نمونه در نهج‌البلاغه مى‌فرماید:
در اطراف نیزه‌ها پیچ و خم داشته باشید(خود را بلند و کوتاه کنید تا نیزه دشمن به شما اصابت نکند) زیرا زدن نیزه به این صورت مؤثرتر است.[۹]
وزنه‌بردارى
وزنه‌بردارى از ورزشهایى است که سابقه تاریخى دارد و در صدر اسلام نیز وزنه‌بردارى بوده است. در روایتى مى‌خوانیم:
روزى رسول خدا(صلّى الله علیه و آله و سلم) از جایى عبور مى‌کردند، دیدند گروهى از جوانان در آنجا اجتماع کرده‌اند و سنگى را که به سنگ پهلوانان معروف بوده بلند مى‌کنند و بدین وسیله مى‌خواهند قویترین جوان را از بین خود انتخاب کنند. رسول خدا(صلّى الله علیه و آله و سلم) فرمود:
آیا مایلید من برایتان قضاوت کنم؟ جوانان با خوشحالى پاسخ مى‌دهند، البته و با کمال میل. آن گاه آن حضرت مى‌فرماید:
قوى ترین و نیرومندترین شما کسى است که اگر راضى و خوشحال باشد، این رضایت او را در گناه یا کار باطلى وارد نسازد و هر گاه ناراحت و خشمگین شود، این خشم او را از گفتن حرف حق خارج نکند و وقتى قدرت پیدا کرد، کارى را که حق نیست انجام ندهد.[۱۰]
پیامبر(صلّى الله علیه و آله و سلم) نه تنها وزنه‌بردارى را رد نفرمودند، بلکه در همان حال به داشتن صفات پسندیده گوشزد نمودند. پیامبر(صلّى الله علیه و آله و سلم) مى‌خواستند، جوان بداند اگر توانایى و زور بازو دارد، توانایى فکرى نیز براى او لازم است، تا با اندیشه درست از توانائیش استفاده کند.
على(علیه السلام) را باید نیرومندترین وزنه‌بردار تاریخ دانست، زیرا در قلعه خیبر را با یک دست از جا کند و آن را سپر خود قرار داد، درحالى که ۷۰ مرد جنگى نتوانستند آن را بلند کنند.[۱۱]
و بسیار اتفاق مى‌افتاد که آن حضرت سنگ بزرگى را از قلّه کوه برداشته و با یک دست آن را گرفته به پائین مى‌آورد. آن گاه آن را پیش روى مردم مى‌گذاشت، ولى حتى سه مرد نیرومند، نمى‌توانستند آن را از جاى خود تکان دهند.[۱۲]
دوچرخه‌سوارى
یکى از ورزش‌هاى مفید و مورد علاقه جوانان دوچرخه‌سوارى مى‌باشد. دوچرخه‌سوارى فوائدى دارد: از جمله این فوائد آن است که:
عضلات را نیرومند مى‌سازد، فرمان گرفتن را یاد مى‌دهد، بدن را سالم نگه مى‌دارد، درصد ابتلاء به بیمارى را کم مى‌کند.
