افطار

نوشته‌ها

توصیه های پزشکی ویژه ی تغذیه در ماه مبارک رمضان

برچسب ها: سحر روزه ماه مبارک رمضان مصرف افطار شیر

اشاره:

رَمَضان یا رَمَضان‌ُ المُبارَک نام نهمین ماه سال قمری که روزه در آن بر مسلمانان واجب است. بنا بر برخی آیات، قرآن در این ماه و در شب قدر نازل شده است. این ماه تنها ماهی است که نام آن به صراحت در قرآن کریم آمده و گرامی داشته شده است. این ماه، نزد مسلمانان احترام و جایگاه ویژه‌ای دارد. از مهم‌ترین عبادت‌های این ماه، تلاوت قرآن، اِحیای شبهای قدر (شب زنده‌داری)، دعا و استغفار، افطاری‌دادن و کمک به نیازمندان است. حضرت علی(ع)، نخستین امام شیعیان در بیست و یکم ماه رمضان به شهادتف رسیده است.

– توجه داشته باشیم که در ماه رمضان، حتما باید دو وعده غذا مصرف شود؛ افطار و سحر.

– غذا در هنگام افطار باید سبک باشد؛ روزه داران تعدادی چای کم رنگ یا مقداری آب ولرم – نه گرم و نه سرد- و چند عدد خرما یا کشمش استفاده کنند و سپس غذای سبک، مانند نان و پنیر و گردو، یا نان و پنیر و سبزی تناول نمایند. ضمنا بعد از افطار تا آخر شب، مایعات به مقدار فراوان مصرف کنند. لازم به ذکر است، روزه داران، مطلقا با آب سرد افطار نکنند. در بین غذا آب هم ننوشند؛ هم چنین نوشابه ی گازدار – نه در افطار و نه در سحر – به هیچ وجه مصرف ننمایند.

– به هنگام سحر نیز، یک وعده غذای مقوّی مانند برنج و خورش و کنار آن حتّی الامکان از ماست، سبزی، سالاد و مخصوصا میوه بعد از غذا مصرف نمایند؛ چراکه قند میوه، موجب پایین نیامدن قند خون می شود.

– روزه داران به هیچ وجه در هنگام افطار نباید آش تناول کنند؛ چون نفخ آور است. بویژه آشی که نعناء و پیاز داغ داشته باشد.

– سفارش ما به نوجوانان نیز این است که مواد مقوّی زیاد مصرف کنند و حتّی الامکان به جای آب ولرم، موقع افطار از شیر ولرم همراه با خرما استفاده نمایند. تفاوت آب با شیر این است که آب، اصلا انرژی ندارد ولی شیر، علاوه بر قند، پروتئین و چربی، انواع ویتامینها و املاح را دارد. به نوجوانان، بویژه دختر خانم ها، تأکید می کنیم در این ایام به هنگام افطار و سحر، ماست، زیاد مصرف کنند.

– و امّا افراد چاق؛ سفارش ما به آنان این است که از زولبیا و دیگر شیرینی ها مانند فرنی، حلوا، و…اصلا استفاده نکنند. – مادران باردار و شیرده نیز توجه داشته باشند که نباید روزه بگیرند؛ بخصوص مادرانی که فرزند زیر سن ۶ماه را شیر می دهند. توضیح این که روزه گرفتن مادران باردار و شیرده، باعث می شود مواد مغذّی لازم به مادر و نوزاد نرسد و باعث ضرر و زیان برای هر دو آنها شود.

– بیمارانی که چربی، دیابت نوع ۲ (که به علت چاقی ایجاد می شود) و یا فشار خون دارند، می توانند روزه بگیرند؛ امّا بیمارانی که دیابت از نوع ۱ (ملزم به تزریق انسولین)، فشار خون متغیّر و کلیوی دارند نمی توانند روزه بگیرند.

– نکته ی مهم: همه ی بیماران برای کسب تکلیفِ گرفتن یا نگرفتن روزه، باید به پزشکان متخصص مراجعه کنند و با آنان مشورت کنند.

منبع :خیمه – آبان ۱۳۸۲- شماره ۸ –

علت روزه گرفتن اهل سنت در مسافرت

برچسب ها: اهل سنّت روزه ماه رمضان افطار مسافرت

چکیده

روزه ماه مبارک رمضان از ضروریات دین اسلام می باشد. یکی از موانع روزه ماه رمضان سفری است که در آن نمازهای چهار رکعتی کوتاه و دو رکعت می شود.(۱) درباره اینکه آیا افطار روزه ماه رمضان بر مسافر واجب است یا جائز، دو دیدگاه متفاوت وجود دارد. اهل سنت معتقدند، از آنجا که افطار روزه بر مسافر، جایز می باشد، چنین شخصی در انجام و عدم انجام روزه، مخیّر است، و البته اگر روزه هم نگیرد بعداً باید قضای آن را انجام دهد. ولی شیعه قائل است که افطار روزه بر وی واجب است و اگر روزه بگیرد، باید قضای آن را بعداً انجام دهد.

 

اختلاف شیعه و سنی در روزه مسافر

تفاوت دیدگاه درباره جائز بودن روزه یا وجوب افطار در سفر، ناشی از اختلاف تفسیر آیات مربوط به روزه مسافر می باشد و از آنجا که سه آیه مربوط به روزه به منزله کلام واحدی است، لذا به بیان این آیات می پردازیم تا فهم دقیق ریشه این بحث شناخته شود، خداوند درباره روزه ماه رمضان خطاب به مسلمانها می گوید: «ای اهل ایمان، روزه بر شما واجب شد چنانکه بر امتهای گذشته واجب شده بود، باشد که پرهیزگار شوید، (این روزه) چند روزی می باشد و هر که از شما بیمار و یا در سفر باشد، روزهای دیگری (را روزه بگیرد)، و بر کسانی که روزه، طاقت فرساست، در عوضِ (هر روز) تهیدستی را غذا دهد، و هر کس به میل خود کار نیکی را انجام دهد برایش بهتر است. و روزه گرفتن برای شما بهتر است، اگر می دانستید. ماه رمضان، ماهی است که در آن قرآن برای راهنمایی مردم، نشانه هایی از هدایت و جدایی حق از باطل، نازل شده است. پس هر کس از شما که این ماه را دریافت روزه بگیرد و هر کس که بیمار یا در سفر باشد، به همان تعداد در روزهای دیگر (قضا نماید)، خدا برای شما خواهان آسانی بوده و سختی نمی خواهد. هدف این است که این روزها را تکمیل کنید، و خدا را بر اینکه شما را هدایت نموده، بزرگ شمارید، باشد که سپاس گزاری کنید.»(۲)

همان طور که ملاحظه شد خداوند می فرماید، کسی که مریض و یا در سفر باشد، چند روزی دیگر (غیر از ماه رمضان) را روزه بگیرد. چنین کلامی به وضوح، وجوب افطار مسافر را می رساند. ولی اهل سنت برای اینکه دیدگاه خود را توجیه نمایند. از این ظاهر قرآن دست برداشته و برای اثبات نظریه خود، «فأفظر» را در تقدیر گرفته اند. یعنی گفته اند کلام خداوند در اصل چنین بوده: وَ مَنْ کانَ مَرِیضاً أَوْ عَلی سَفَرٍ فأفظر فَعِدَّه مِنْ أَیَّامٍ أُخَرَ. (کسی که مریض یا در سفر باشد و افطار کند، باید درچند روز دیگر روزه بگیرد.)

پاسخ چنین ادعایی این است که همان طور که خود اهل سنت گفته اند در تقدیر گرفتن چیزی در کلام، برخلافِ ظاهر کلام بوده و در جایی می توان مرتکب این خلاف ظاهر شد که قرینه ای بر آن دلالت نماید و در اینجا چنین قرینه ای وجود ندارد.(۳)

احادیث و روزه مسافر سنی و شیعه روایت کرده اند که پیامبر فرموده: لیس من البرّ الصیام فی السفر،(۴) روزه در سفر از اعمال نیک نمی باشد. و در تفسیر المنار آمده که پیامبر فرمود: الصائم فی السفر کالمفطر فی الحضر(۵) روزه دار در سفر، همانند افطارکننده در وطن می باشد هم چنین شیعه احادیث فراوانی را از ائمه ـ علیهم السلام ـ نقل نموده که مسافر نباید در سفر روزه بگیرد(۶) که این احادیث همگی در واقع تفسیری برای آیات مربوط به روزه مسافر می باشد. بنابراین توجه به ظاهر آیات و تفسیری که از پیامبر و خاندان اهل بیت (علیهم السلام)درباره روزه مسافر آمده، راهی برای اظهار نظر و اجتهاد شخصی باز نمی گذارد.

پی نوشتها

  1. جهت اطلاع بر شرائط قصر نماز از دیدگاه مذاهب مختلف رجوع کنید به: مغنیه، محمدجواد، الفقه علی المذاهب الخمسه، دارالتعارف للمطبوعات، هفتم، ۱۴۰۲ هـ ، ص۱۳۹٫
  2. بقره:۸۳-۱۸۰٫
  3. ر.ک: علامه طباطبایی، تفسیر المیزان، بیروت، منشورات الاعلمی للمطبوعات، سوم، ۱۳۹۳ هـ ، ج۲، ص۱۱٫
  4. مغنیه، محمدجواد، التفسیر الکاشف، بیروت، دارالعلم للملایین، ۱۹۶۸ م، ج ۱، ص ۲۸۳٫
  5. همان.
  6. وسائل الشیعه، مکتبه الاسلامیه، سوم، ۱۳۹۶ هـ ، ج ۷، ص ۱۲۳، باب وجوب الافطار فی السفر فی شهر رمضان مع الشرایط…..

منبع: نرم افزار پاسخ ۲ مرکز مطالعات حوزه

چرا مسافر روزه اش باطل است و نمازش شکسته؟!

برچسب ها: نماز عبادت خدا روزه مسافر افطار سفر روزه مسافر

چرا با وجود آثار مفید روزه، مسافران نمی توانند روزه بگیرند؛ به ویژه آن که فلسفه شکسته شدن نماز و بطلان روزه مسافر، تخفیف به حال اوست و در روایات از آن به هدیه الهی تعبیر شده است و در قرآن کریم، بعد از بیان این حکم می فرماید: «اگر روزه بگیرند، برای آنان بهتر است»؟

روزه، ابعاد گوناگونی داشته، آثار مثبت فراوانی از نظر مادی و معنوی در وجود انسان دارد. تلطیف روح، تقویت اراده، کنترل غرایز و تقلیل آنها، تقویت روحیه ایثار و نوع دوستی از مهم ترین تأثیرات اخلاقی و تربیتی روزه است و علاوه بر آن که روزه برای بیماری های جسمی و روانی، آثار بهداشتی و درمانی فراوانی دارد، با وجود این، این آثار مخصوصاً در بعد معنوی و قرب الی الله، زمانی تحقق می یابد که این عبادت با شرایط آن صورت پذیرد که از جمله این شرایط، در سفر نبودن است.

این که چرا عبادت خدای متعال که راه سعادت بشر است، مشروط به شرایط خاصی شده است و یا با پیشرفت و فناوری وسایل حمل و نقل، آیا هنوز این شرایط معتبر است یا نه و نیز تفسیر آیات روزه، موضوع بحث ماست.

پرسش 1. فلسفه شکسته شدن (قصر) نماز چیست و چرا عبادت خداوند مشروط به شرایطی است؟

نماز شکسته از احکام امتنانی و تسهیلی خداوند برای مسافران است؛ اما این که چرا برای عبادت خداوند، شرایطی مقرر شده است، توجه به نکات ذیل مفید است:

الف) تمام عبادات و شرایط آنها توقیفی و تعبدی است؛ یعنی، از سوی خداوند است و هیچ کس حق کاستی و افزودن به آن را ندارد؛ پس همه این شرایط، از سوی خداوند است.

ب) خداوند بهتر از هر کس می داند که راه وصول و تقرب به او چیست و چگونه می توان بهتر به او نزدیک شد و به سعادت و کمال رسید. بنابراین اگر او جزء و شرطی را قرار داده و یا چیزی را حذف کرده، بر اساس مصالحی است که بسیاری از آنها فراتر از توان درک عقل بشری است و تنها خداوند بدان آگاه است.

ج) عبادات به عنوان وسیله ای برای نیل به کمال در نظر گرفته شده است؛ از این رو قرآن کریم می فرماید: «یا أیها الذین آمَنُوا اسْتَعِینُوا بِالصَّبْرِ وَ الصَّلاةِ إِنَّ اللّهَ مَعَ الصّابِرِینَ؛1 ای انسان های مؤمن! با استعانت از نماز و روزه به خدا نزدیک شوید». در همه اعمال عبادی، قصد قربت شرط است. گرچه نیت امری است قلبی، ولی وقتی همان نیت را با عبارات و الفاظ بیان می کنیم، می گوییم: «قربة الی الله»، یعنی این عبادت ها را به عنوان وسیله ای برای تقرب به پیشگاه حضرت حق ـ تبارک و تعالی ـ انجام می دهیم.

پس این عبادات، زمانی نقش وسیله تقرب به خدا را ایفا می کنند که با شرایط آن صورت گیرد. خدای متعال می فرماید: نماز باید برای یاد من می باشد (أَقِمِ الصَّلاةَ لِذِکْرِی2) و در عین حال تذکر می دهد که «لا تَقْرَبُوا الصَّلاةَ وَ أَنْتُمْ سُکاری؛3 در حال مستی نزدیک نماز نشوید»؛ زیرا چنین نمازی غفلت زدا و نزدیک کننده بشر به خدا نیست و نمازگزار با چنین حالتی حضور قلب ندارد و نمی داند که چه می کند. ازاین رو در ادامه همین آیه، در مقام تعلیل حکم می فرماید: «حَتّی تَعْلَمُوا ما تَقُولُون».4

علت بسیاری از نابسامانی ها در جوامع اسلامی، این است که عبادت های مسلمانان روح ندارد و در حقیقت نماز و روزه بسیاری از آنان روح ندارد، وگرنه «إِنَّ الصَّلاةَ تَنْهی عَنِ الْفَحْشاءِ وَ الْمُنْکَرِ»5 در حالی که وجود بسیاری از مفاسد فردی و اجتماعی در جوامع اسلامی، غیرقابل انکار است (گرچه نسبت آن با آن چه که در جوامع غیرالهی و غیردینی است به مراتب بسیار کمتر است).

آیة الله مصباح یزدی در این زمینه می نویسد:

«رکن مهم همه عبادات، نیت و قصد قربت است و این رکن، مخصوص به نماز نیست؛ بلکه هر عمل عبادی، باید «قربة الی الله» انجام شود و داعی بر انجام آن اطاعت خدا باشد؛ چون پرستش با دل انسان بستگی دارد و به عبارت دیگر، عبادت از افعال و عناوین قصدی است. چنان که هر گونه خم شدنی علامت تعظیم نیست؛ زیرا ممکن است به قصد مسخره کردن باشد، عبادت هم صرف حرکات و سکنات یا اذکار و اوراد نیست؛ بلکه باید به خاطر اطاعت امر خدا باشد؛ پس نمازی که برای تمرین و یاد گرفتن خوانده می شود، یا برای ریا و خودنمایی یا از روی نفاق و ترس از مسلمانان یا جلب توجه ایشان، عبادت حقیقی نیست …».6

شاید این پرسش مطرح شود که چرا خدای متعال، تقرب به خودش را با صرف اقدام بندگان به یک عمل عبادی با هر شکل و قالب و شرایطی که انجام شود، قرار نداده است؛ بلکه این تقرب با شرایط خاص حاصل می شود؟ پاسخ آن ـ همان طور که آیة الله مصباح یزدی نوشته اند ـ این است:

«حکمت این که خدای متعال خواسته است مردم از راه اسباب عادی به مقاصدشان برسند، این است که در راه تحصیل اسباب، هزاران وسیله آزمایش و تکامل اختیاری برای انسان ها پیش می آید که هرگز در گوشه مسجد و معبد حاصل نمی شود؛ چنان که بارها گفته شد، غرض از آفریده شدن انسان در این جهان مادی، همان است که با اختیار و انتخاب خود راه کمال را بپیماید و اساسا کمال حقیقی انسان، همان است که از راه اختیار حاصل می شود و انتخاب و اختیار، میدان عمل آزاد و راه های متعدد و وسایل گوناگون آزمایش لازم دارد و هر قدر زمینه آزمایش بیشتر باشد، امکان تکامل انسانی بیشتر خواهد بود. این است که خدای متعال به انسان امر فرموده به کار و کوشش و تلاش و فعالیت بپردازد تا در زمینه های مختلف، آزمایش خود را بدهد، و کمال اختیاری خویش را به دست آورد (لِیَبْلُوَکُمْ أَیُّکُمْ أَحْسَنُ عَمَلاً)7 «وگرنه خداوند عاجز نبود که روزی هر بنده ای را به وسیله مائده آسمانی نازل کند …»؛8 یعنی، کمال ما در گرو رفتارهای اختیاری ماست و اختیاری بودن رفتار، متوقف بر این است که گزینه های مختلف باشد که یکی از آنها صحیح یا بهترین باشد و همین که یکی صحیح یا بهترین است، به این معناست که شرط خاصی برای قبولی یا کمال آن عبادت گذاشته ایم.9

پرسش2. گرچه خدای متعال بر اساس آیات 183 و 184 سوره بقره، می فرماید: «بر مسافر و مریض واجب نیست، ماه رمضان راروزه بگیرند، بلکه ایام دیگری را روزه بگیرند؛ ولی در ادامه همان آیات می فرماید: «روزه گرفتن بهتر است»؛ بنابراین، روزه بر انسان مسافر واجب نیست؛ نه این که حرام باشد. حال حرام بودن روزه در سفر با آیه شریفه «وَ أَنْ تَصُومُوا خَیْرٌ لَکُمْ» چگونه قابل جمع است؟

قبل از هر جوابی توجه به آیات روزه برای فهمیدن حکم الهی ـ آن گونه که منظور خدای متعال بوده ـ بسیار سودمند است.

آیات روزه مسافر

«یا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا کُتِبَ عَلَیْکُمُ الصِّیامُ کَما کُتِبَ عَلَی الَّذِینَ مِنْ قَبْلِکُمْ لَعَلَّکُمْ تَتَّقُونَ أَیّاماً مَعْدُوداتٍ فَمَنْ کانَ مِنْکُمْ مَرِیضاً أَوْ عَلی سَفَرٍ فَعِدَّةٌ مِنْ أَیّامٍ أُخَرَ وَ عَلَی الَّذِینَ یُطِیقُونَهُ فِدْیَةٌ طَعامُ مِسْکِینٍ فَمَنْ تَطَوَّعَ خَیْراً فَهُوَ خَیْرٌ لَهُ وَ أَنْ تَصُومُوا خَیْرٌ لَکُمْ إِنْ کُنْتُمْ تَعْلَمُونَ شَهْرُ رَمَضانَ الَّذِی أُنْزِلَ فِیهِ الْقُرْآنُ هُدیً لِلنّاسِ وَ بَیِّناتٍ مِنَ الْهُدی وَ الْفُرْقانِ فَمَنْ شَهِدَ مِنْکُمُ الشَّهْرَ فَلْیَصُمْهُ وَ مَنْ کانَ مَرِیضاً أَوْ عَلی سَفَرٍ فَعِدَّةٌ مِنْ أَیّامٍ أُخَرَ یُرِیدُ اللّهُ بِکُمُ الْیُسْرَ وَ لا یُرِیدُ بِکُمُ الْعُسْرَ وَ لِتُکْمِلُوا الْعِدَّةَ وَ لِتُکَبِّرُوا اللّهَ عَلی ما هَداکُمْ وَ لَعَلَّکُمْ تَشْکُرُونَ؛10 ای کسانی که ایمان آورده اید! روزه بر شما نوشته شد؛ همان گونه که بر کسانی که قبل از شما بودند، نوشته شد تا پرهیزگار شوید. چند روز معدودی را [باید روزه بدارید] و کسانی از شما که بیمار یا مسافر باشند، روزهای دیگری را [به جای آن روز بگیرند] و بر کسانی که قدرتِ انجام آن را ندارند (همچون بیماران مزمن و پیرمردان و پیرزنان) لازم است کفاره بدهند؛ مسکینی را اطعام کنند و کسی که کار خیر را پذیرا شود، برای او بهتر است و روزه داشتن برای شما بهتر است؛ اگر بدانید. ماه رمضان است که قرآن برای راهنمایی مردم و نشانه های هدایت و فرق میان حق و باطل در آن نازل شده، پس آن کس که در ماه رمضان در حضر باشد (مسافر نباشد)، روزه بدارد و آن کس که بیمار یا در سفر باشد، روزهای دیگری را به جای آن روزه بگیرد. خداوند راحتی شما را می خواهد؛ نه زحمت شما را. هدف این است که این روزها را تکمیل کنید و خدا را بر این که شما را هدایت کرده، به عظمت یاد کنید. باشد که از این نعمت بزرگ سپاس گزار گردید».

پاسخ اول

الف) در این آیات شریفه، دو بار از روزه مریض و مسافر سخن به میان آمده است و در هر دو بار، خداوند متعال فرموده است: «آنان روزهای دیگری را به جای آن، روزه بگیرند». از این صراحت و تکرار دو مرتبه، استفاده می شود که در این دو مورد، نباید روزه گرفت.

ب) معنای جمله «روزه گرفتن بهتر است»، چنین می شود: اگر انسان از مسافرت کردن صرف نظر کرده و با میل و رغبت (تطوّع) روزه بگیرد، کار خوبی انجام داده و روزه گرفتن برایش بهتر است. از این رو، فقها فتوا داده اند که مسافرت در ماه رمضان ـ گرچه حرام نیست ـ مکروه است؛ یعنی، باعث می شود که انسان از فیض الهی روزه محروم بماند.

ج) همچنین نسبت به جمله «عَلَی الَّذِینَ یُطِیقُونَهُ» باید گفت می دانیم که یکی از شرایط ثبوت تکالیف الهی وسع (قدرت داشتن) مکلف است و اگر کسی بر انجام دادن تکلیفی وسع (قدرت) نداشته باشد، تکلیف از او ساقط است؛ اما اگر قدرت کمی داشته باشد که تکلیف را بتواند با سختی و مشقت فراوان انجام دهد، از آن، تعبیر به داشتن «طاقت» می شود؛ مانند روزه گرفتن اشخاص پیر و یا کسانی که بیماری عطش دارند که در این صورت، اصل تکلیف ساقط نیست؛ بلکه خداوند برای این دسته نیز تخفیف قائل شده و اجازه فرموده است که آنان نیز افطار کنند؛ ولی به جای روزه هر روز، فدیه بدهند؛ یعنی، ده سیر طعام به فقیر بدهند و اگر دو برابر آن را بدهند، برای آنها بهتر است و در صورت تحمل مشقت، روزه داشتن برایشان بهتر است.

پاسخ دوم

معنای «وَ أَنْ تَصُومُوا خَیْرٌ لَکُمْ»، چنین می شود: آن روزه ای که خداوند متعال بر شما واجب کرده و شما را بدان اختصاص داده است [و آن را در حال سفر و مرض از شما برداشته است]، آن روزه به خیرو صلاح شماست؛ اگر بدانید و به عبارت، دیگر جمله «روزه گرفتن برای شما بهتر است»، به اصل دستور روزه بر می گردد؛ نه به مواردی که استثنا شده است.

پاسخ سوم

آن چه این استفاده که «روزه گرفتن در سفر بهتر است» را خدشه دار می کند، فتوای برخی از علمای اهل سنت مبنی بر این است که افطار کردن در سفر بهتر از روزه گرفتن است؛ یعنی، این مسئله حتی در میان علمای اهل سنت هم مورد اتفاق نیست که روزه در سفر بهتر است.11

پاسخ چهارم

علمای اهل سنت با استفاده از روایاتی که در اختیارشان هست، بالاتفاق به جواز افطار در سفر (با شرایطش) فتوا داده اند و اختلاف آنان فقط در این است که آیا افطار و عدم افطار مساوی است یا افطار در سفر افضل و برتر است و یا این که روزه گرفتن در سفر افضل و برتر است. برخی بر افضلیت افطار و گروهی بر افضلیت عدم افطار فتوا داده اند.12 از طرف دیگر تمامی فقهای شیعه ـ با استفاده از روایات اهل بیت عصمت و طهارت علیهم السلام ـ بالاتفاق13 فتوا داده اند که روزه در سفر (با شرایطش) حرام است و افطار عزیمت است؛ نه رخصت؛ یعنی، باید حتما افطار کنند؛ نه این که می توانند افطار کنند و یا روزه بگیرند. در این جا اگر مسلمانی بخواهد روش مطمئنی را در مقام عمل در پیش بگیرد، چه باید بکند؟ آیا غیر از این است که باید در سفر (با شرایطش) روزه نگیرد و افطار نماید؟ هیچ عالمی نیست که روزه در سفر را با آن شرایط خاص، واجب بداند؛ ولی از این طرف، عده ای از علمای مسلمان آن را حرام و عده ای افطار را بهتر می دانند.

پرسش3. این که اسلام دستور داده که مسافر نماز چهار رکعتی اش را دو رکعتی بخواند و روزه اش را افطار نماید، مربوط به زمانی است که سفرها طولانی و با مشقت بوده است؛ اما در این زمان با توسعه فناوری و پیدایش وسایل پیشرفته و سفرهای راحت، این دستور چرا اجرا می گردد؟

اگر واقعا علت تامه قصر (شکسته) خواندنِ نمازهای چهاررکعتی و نگرفتن روزه در سفر، همان باشد که در سؤال آمده است، باید چنین باشد؛ ولی با یک بررسی اجمالی روشن می شود که چنین چیزی صحیح نیست؛ زیرا اگر این حرف صحیح باشد، باید

تمامی سفرهای با مشقت و طولانی، مشمول چنین حکمی باشند و حال آن که به طور مثال در سفر معصیت ـ هر چند هم با مشقت و طولانی باشد ـ باید نماز تمام خوانده و روزه گرفته شود.

همچنین باید هر چه سفر طولانی تر و با مشقت تر باشد، تخفیف بیشتر باشد و حال آن که مشاهده می شود کسی که شغلش مسافرت است و دائما سفر می کند، باید نمازش را تمام بخواند و روزه اش را نیز بگیرد.

خلاصه این که یکی از حکمت های این حکم، تخفیف است و این تخفیف یک هدیه الهی است که شامل برخی از مسافران می شودو لزوما و در تمام موارد، ربطی به طولانی بودن ومشقت داشتن سفر ندارد و معمولاً سفر خسته کننده و ملال آور است.

پیامبر اکرم صلی الله علیه وآله می فرماید: «ان الله تعالی وضع عن المسافر الصوم و شطر الصلاة؛14 خداوند متعال، روزه و مقداری از نماز را از مسافر برداشته است» و همین تعبیر وضع، یعنی، باری را از دوش این افراد برداشت و چون این حکم امتنانی است و یکی از حکمت های تخفیف است و علت تامه (اصلی) قصر نماز و بطلان روزه تخفیف نیست و از این جهت، در مواردی که به هر دلیلی خستگی یا مشقت نباشد، این حکم منتفی نمی شود.

امام صادق علیه السلام از پدران خود و آنان از رسول خدا صلی الله علیه وآله نقل کرده اند که: «انّ الله اهدی الیَّ و الی امتی هدیة لم یهدها الی احد من الامم کرامة من الله لنا، قالوا و ماذاک یا رسول الله؟ قال: الافطار فی السفر و التقصیر فی الصلاة. فمن لم یفعل ذلک، فقد رد علی الله عزوجل هدیته؛15 خداوند متعال هدیه ای به من و امتم کرامت فرموده که به امت های گذشته نداده است. عرض کردند: آن هدیه چیست؟ فرمود: اجازه افطار روزه و نصف شدن نماز [نمازهای چهار رکعتی] در مسافرت؛ پس هر کسی چنین نکند، هدیه خداوند را رد کرده است».

حضرت علی علیه السلام می فرماید: «من قصر الصلاة فی السفر و افطر، فقد قبل تخفیف الله عزّوجل و کملت صلاتُهُ؛16 هر کس نماز را در مسافرت شکسته بخواند و روزه اش را افطار کند، تخفیف [و هدیه] خداوند را پذیرفته و نمازش کامل است».

برای این که به این پرسش بهتر پاسخ دهیم، توجه شما را به چند نکته جلب می کنیم:

1. گرچه این روزها، وسایل نقلیه و ابزار مسافرت با گذشته فرق کرده است، ولی در عین حال، هم اکنون نیز مسافرت دارای محذورات زیادی است. شما اگر به تجربه خودتان مراجعه کنید، ملاحظه خواهید کرد که اصولاً در سفر ـ به ویژه در میان راه ـ آن آرامش لازم وجود ندارد؛ به ویژه آن که در سفر با وسایل سریع، دغدغه ها بسیار زیاد و فرصت اندک است. بنابراین، با توجه به مشکلات زیاد و عدم آرامش، دستور قصر نماز مسافر صادر شده است.

2. خستگی ناشی از طی مسافت ـ که طبعا با وسایل نقلیه در روزگاران گذشته دشوارتر بود ـ یکی از حکمت های مهم قصر نماز است و نه آن که علت تامه (اصلی) باشد. نه در روایتی و نه به هیچ دلیل عقلی ما دسترسی پیدا نکردیم که دلیل قصر، منحصراً همین امر بوده است تا اشکال مذکور وارد باشد.

3. روایاتی که بیان گر قصر نماز مسافر است، بر دو دسته است:

الف) ملاک قصر را «ثمانیة فراسخ» (هشت فرسخ) رفت و برگشت می داند.

ب) ملاک قصر نماز مسافر را «مسیرة یوم» (مسیر یک روز) می داند.

مشهور فقیهان ـ بلکه اجماع فقها ـ به روایات «ثمانیة فراسخ» تمسک کرده اند و روایات «مسیرة یوم» را حمل نموده اند بر این که در زمان های قدیم، یک روز مسافرت، با هشت فرسخ مساوی بوده است و نظر به این که «مسیرة یوم» یک روز مسافرت با «ثمانیة فراسخ» منطبق بوده است؛ در احادیث معصومان، گاهی ملاک شکسته شدن نماز با عنوان 8 فرسخ بیان شده است و گاهی با عنوان یک روز مسافرت.

به عبارت دیگر، «مسیرة یوم» عنوان مشیر است نه عنوان وصفی.

4. مسافر به کسی می گویند که از وطن خویش خارج شده است و خروج از وطن، اصل و اساس در مسافرت است؛ یعنی، اگر کسی از وطن خویش خارج نشود، دیگر مسافر نیست. زمان معرِّف و نشانه مسافرت است؛ نه اصل مسافرت و به همین جهت در عرف، مسافر به کسی می گویند که از منزل خارج شده، قصد هشت فرسخ را دارد.

جمع بندی

نظر به این که از منظر مشهور فقیهان، موضوع قصر نماز، «مسیرة یوم» نیست؛ بلکه «ثمانیة فراسخ» (8 فرسخ) است، دیگر شبهه این که «مسافرت در گذشته با اسب و شتر بوده و امروزه ممکن است با هواپیما باشد و کمتر از یک ساعت طول بکشد و حکم مسافر شرعی را ندارد، وارد نیست؛ زیرا این اشکال در صورتی وارد است که موضوع قصر نماز «مسیرة یوم» (یک روز کامل) باشد و نه هشت فرسخ؛ در حالی که از روایات استفاده می شود که موضوع قصر نماز هشت فرسخ است و نه «مسیرة یوم». بنابراین، حکم نماز شکسته ـ که در فقه مطرح شده است ـ برای زمان حال و آینده نیز، مانند گذشته صادق است.

پی نوشت

1. بقره (2)، آیه 153.

2. طه (20)، آیه 14.

3. نساء (4)، آیه 43.

4. همان، آیه 43.

5. عنکبوت (29)، آیه 45.

6. مصباح یزدی، 28 گفتار پیرامون مسائل اعتقادی و اخلاقی، ص 89.

7. هود (11)، آیه 7؛ ملک (67)، آیه 2.

8. 28 گفتار پیرامون مسائل اعتقادی و اخلاقی، ص 144ـ145.

9. مطالعه اثر نفیس آیة الله مصباح یزدی، تحت عنوان «خودشناسی برای خودسازی»، در این زمینه بسیار سودمند است.

10. بقره (2)، آیه 183 ـ 185.

11. مشکوة المصابیح، ص 179،(حاشیه).

12. همان.

13. سید عبدالأعلی سبزواری، مهذّب الاحکام، ج 10، ص 210.

14. کنزالعمال، ج 8، ص 503.

15. شیخ حر عاملی، وسائل الشیعه، ج 5، ص 540.

16. میرزا حسین نوری، مستدرک الوسائل الشیعه، ج 1، ص 503.

منبع :پرسمان – آبان 1383، شماره 26 –

توصیه‌های سلامتی در ماه مبارک رمضان

برچسب ها: ماه رمضان سبک زندگی اسلامی روزه داری افطار ماه مبارك سلامت تغذیه درویش نژاد برنامه غذایی رضایت خدا تغذیه سالم کف نفس مبارزه با نفس شهرالله سحری

«بایدها و نبایدهای سحری و افطاری»

هر ساله با شروع ماه مبارک، پزشکان و متخصصان توصیه‌های مهمی را به روزه‌داران یادآور می‌شوند که رعایت آن، ضمن حفظ سلامت آنان باعث می‌شود تا بدن علاوه بر استراحت یک ماهه، سموم و بیماری‌ها را از خود خارج سازد. آنچه در این مقاله می‌خوانید، نظریات پزشکان متخصص برای تهیه و مصرف غذاهای افطار و سحری می‌باشد.

رسول اکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) می‌فرمایند: کسی که شکم خود را گرسنه نگه دارد، اندیشه‌اش تربیت می‌شود.

با تشنگی و گرسنگی با نفس‌هایتان مبارزه کنید. همانا پاداش این کار همانند پاداش مبارزه در راه خداست و عملی دوست‌داشتنی‌تر از گرسنگی و تشنگی نزد خدا نیست.

گرسنگی بکشید و بر بدن‌هایتان سخت بگیرید، شاید دل‌هایتان خداوند متعال را ببیند. همانا برترین شما در روز قیامت، نزد خدا کسی است که گرسنگی بیشتری کشیده باشد و در خداوند متعال تفکر بیشتری نموده باشد.

تمامی آداب و اعمال ماه پر برکت رمضان فلسفه خاص خود را دارد؛ تا آنجا که یکی از سخنرانی‌های پیامبر اعظم(صلی الله علیه و آله و سلم) به تبیین این مقوله و اهمیت ماه مبارک رمضان اختصاص یافته است. در بخشی از این سخنان چنین آمده: «… با تشنگی و گرسنگی خود در آن، گرسنگی روز قیامت را به یاد آورید. به فقیران خود صدقه بدهید، بزرگان خود را احترام کنید، کوچکترها را مورد رحمت خود قرار دهید و صله رحم را بجا آورید. زبان‌های خود را حفظ کرده. دیدگان خود را از آنچه نگاه به آن حلال نیست و گوش‌های خود را از آنچه گوش دادن به آن حلال نیست، نگه دارید. با یتیمان مردم، مهربانی کنید تا با یتیمان شما مهربانی شود. به درگاه خداوند، از گناهان خود توبه کنید. هنگام نماز دست‌هایتان را با دعا به طرف او بلند کنید، زیرا این وقت، بهترین اوقات است و خداوند در آن هنگام با نظر رحمت به بندگانش نگاه کرده و هنگامی که بخواهد با او مناجات نمایند، جواب آنان را می‌دهد؛ و اگر او را صدا بزنند، به آنان لبیک می‌گوید؛ و اگر دعا کنند، دعایشان را مستجاب می‌کند.

امام صادق(علیه السلام) نیز می‌فرمایند: «موقعی که روزه می‌گیری، خود را به آخرت، نزدیک ببین و با خضوع و خشوع و شکستگی و خواری‌اش، مانند بنده‌ای که از مولای خود ترسان است، دلت را از عیوب و باطنت را از حیله‌ها و منکرها، پاک کن و از هر چه غیر خداست، بیزاری جوی، در روزه خود، تنها خدا را سرپرست خود بدان و آن گونه که شایسته است، از خداوندی که بر همه غالب است، بترس. در روزهایی که روزه می‌گیری، روح و بدنت را به خدای متعال بده و قلب خود را برای محبت او و بدنت را برای عمل به دستوراتش و چیزهایی که از تو خواسته، آزاد گردان…»

ماه مبارک رمضان، بهترین فرصت برای کسب آمرزش خداوند است. همان گونه که در حدیث قدسی آمده است:

«هر کس طبق خشنودی من رفتار کند، سه خصلت به او می‌دهم: شکری که نادانی همراه آن نباشد، یادی که فراموشی نداشته باشد و دوستی‌ای که دوستی مرا به دوستی آفریدگانم ترجیح ندهد. هنگامی که او مرا دوست داشت، من هم او را دوست خواهم داشت؛ دوستی او را در دل بندگانم انداخته و چشم قلب او را به عظمت جلالم می‌گشایم و علم آفریدگانم را از او پنهان نمی‌دارم؛ در تاریکی شب و روشنایی روز، با او مناجات می‌کنم…»

روزه و روزه‌داری جدا از تمامی اثرات معنوی آن، باعث تأمین و تثبیت سلامت جسم و روان و اصلاح و بهبود الگوی تغذیه می‌شود.

باید و نبایدهای سحری

عده‌ای اعتقاد دارند که مواد خوراکی، باید دارای انرژی بالایی باشند و به همین جهت غذاهای چرب را توصیه می‌کنند و به تشنگی بعد از خوردن این غذاها که معمولاً یک تا دو ساعت بعد ایجاد می‌شود، دچار می‌گردند. گروهی نیز اعتقاد دارند که سحری باید بتواند قند بدن را تأمین کند و به همین جهت برنج و مواد قندی را ترجیح می‌دهند و یک تا دو ساعت بعد دچار افت قند خون می‌شوند.

در حقیقت هر دو اینها نظر درستی دارند اما راه را اشتباه می‌روند. وعده غذایی سحری هم باید بتواند انرژی روزانه ما را تأمین کند و هم باید از افت قند خون ما که در طول روز می‌تواند منجر به بروز ناراحتی‌هایی نظیر ضعف و بی‌حالی و حتی پرخاشگری و عصبانیت شود، جلوگیری نماید.

یادآوری می‌کنیم که بعد از خوردن غذا، اندام‌های بدن شروع به جذب غذا می‌کند و این مسأله در ابتدا خیلی سریع صورت می‌گیرد و به همین دلیل، بلافاصله بعد از خوردن غذا، اندام‌های زیادی به کار می‌افتند تا انبوه مواد جذب شده را از خون خارج و وارد بافت‌های مختلف نمایند و به این صورت، دوباره حالت تعادل را به بدن برگردانند. یکی از موادی که غلظت آن بعد از خوردن غذا در خون بالا می‌رود و بدن را در تنگنا قرار می‌دهد، قند است. بدن برای مقابله با افزایش قند خون، هورمون انسولین را ترشح می‌کند و این هورمون به فاصله نیم ساعت تا یک ساعت بعد از خوردن غذا، قند خون را به حالت اولیه می‌رساند. اما معمولاً از آنجایی که قندهای ساده و تصفیه شده در رژیم غذایی ما زیاد است، انسولین زیادی هم ترشح می‌شود و این امر موجب می‌گردد که بدن ما این دفعه در جاده تفریط بیفتد و دچار کمبود قند خون شود و دوباره مکانیسم‌های افزایش قند خون خود را به کار بیاندازد. یکی از این مکانیسم‌ها، خوردن دوباره مواد قندی است؛ به همین دلیل، افرادی که خیلی چاق هستند یا بیماری دیابت دارند، اکثراً به عارضه پرخوری دچارند.

اما در طول روزه‌داری این مکانیسم استفاده ندارد. چرا که فرد دیگر نمی‌تواند غذا بخورد و در این حالت بدن علاوه بر فعالیت‌هایی نظیر خنثی سازی انسولین مجبور به برداشت قند از ماهیچه‌ها می‌شود که آن هم تنها برای مدت نیم تا یک ساعت کارایی دارد زیرا اولاً ذخیره کربوهیدرات در بدن کم است و ثانیاً کربوهیدرات تنها سوخت مغز است و لذا بدن هیچگاه تمام ذخیره خود را مصرف نمی‌کند و اگر این ذخیره خیلی کاهش یابد مساوی است با غش.

خلاصه این که بعد از این که مغز دیگر اجازه استفاده از قندها را نداد بدن مجبور است که چربی‌ها را بسوزاند تا هم قند بسازد و هم انرژی مورد نیاز بدن را تأمین نماید و این امر باعث می‌شود که تشنگی فرد افزایش یابد.

یک راه حل: فیبرها، دسته‌ای از مواد غذایی هستند که جذب بدن نمی‌شوند اما خواص آنها برای سلامتی دستگاه گوارش و کل بدن بسیار مفید است. آنها حرکت مواد غذایی در داخل بدن را تسهیل و با کم کردن میزان اثر آنزیم‌های گوارشی، از جذب سریع مواد غذایی جلوگیری می‌کنند و با کم کردن سرعت حرکت مواد غذایی در داخل دستگاه گوارش این امکان را به بدن می‌دهند که با خیالی راحت و در فراخی وقت اقدام به جذب مواد غذایی کند و نتیجه همه کارها این که بدن دیگر مجبور نیست در مدت زمانی کوتاه مقدار زیادی مواد مغذی را جذب کند بلکه آرام آرام و به آهستگی این کار را انجام می‌دهد و با این کار هم دچار خستگی کمتری می‌شود و هم از آن طوفان قندی و انسولین بالای بعد از خوردن غذا خبری نیست و بدین وسیله رودخانه خون که هر بار بعد از بارندگی غذا در ارتفاعات دهان طغیانی می‌شد تبدیل به رودخانه‌ای می‌شود که در همه ایام آرام و بی‌تلاطم است.

فیبر را در چه موادی جستجو کنیم؟

فیبرها، در مواد غذایی گیاهی فراوانند مثلا در سبزیجات و میوه‌ها و در غلات و فرآورده‌های آنها(البته به شرطی که سبوس‌گیری نشده باشد؛ مثل انواع بیسکوئیت‌های ساقه طلایی و یا انواع نان‌های جو و …). در این میان، میوه‌ها دارای دو ویژگی هستند: اول این که مقادیر زیادی فیبر دارند بالاخص در پوست‌شان و دوم این که قند موجود در میوه‌ها، حتی در حالت خالص و بدون فیبر، دیرتر از قندهای معمولی جذب می‌گردد و همین امر موجب می‌شود که دیرتر حس گرسنگی به فرد دست دهد؛ بنابراین خوردن سبزی را پشت گوش نیاندازیم.

توصیه‌های سلامتی در ماه رمضان

برنامه غذایی در ماه مبارک رمضان نباید نسبت به قبل خیلی تغییر کند و در صورت امکان باید ساده باشد. همچنین باید طوری تنظیم شود که بر روی وزن طبیعی، تاثیر زیادی نداشته باشد.

با توجه به ساعات طولانی گرسنگی در روز، باید غذاهایی را مصرف کنیم که به کندی و دیرهضم می‌شوند مثل غذاهای حاوی فیبر زیاد. غذاهای دیرهضم معمولاً ۸ ساعت در دستگاه گوارش می‌مانند، در حالی که غذاهای زودهضم فقط ۳ تا ۴ ساعت در معده باقی می‌مانند و فرد خیلی زود احساس گرسنگی خواهد کرد.

غذاهای دیرهضم عبارتند از: حبوبات و غلات مثل جو، گندم، جو دوسر، لوبیا، عدس، آرد سبوس‌دار، برنج با پوست و غیره(که کربوهیدرات‌های پیچیده نامیده می‌شوند).

غذاهای زودهضم عبارتند از: غذاهایی که حاوی قند، آرد سفید و غیره هستند(که به این گروه کربوهیدرات‌های تصفیه شده گفته می‌شود).

غذاهای حاوی فیبر غذایی عبارتند از: غذاهای حاوی سبوس، گندم سبوس‌دار، غلات و حبوبات، انواع سبزی‌ها مانند لوبیای سبز، نخود، ذرت، اسفناج، برگ چغندر، میوه‌های با پوست، میوه خشک شده مثل برگه زردآلو، انجیر، آلو خشک، بادام و غیره.

غذاهای مصرفی باید در حالت تعادل با یکدیگر باشند و از همه گروه‌های غذایی مثل میوه، سبزیجات، گوشت و مرغ و ماهی، نان و غلات و گروه شیر و لبنیات باید در برنامه غذایی ما وجود داشته باشد.

غذاهای سرخ شده باید به مقدار کم مصرف شوند، زیرا باعث عدم هضم، سوزش سر دل و اختلال در وزن مناسب می‌شوند.

از چه غذاهایی پرهیز کنیم؟

غذاهای سرخ کردنی و چرب؛ غذاهای حاوی قند زیاد؛ خوردن غذای زیاد به خصوص هنگام سحر؛ خوردن چای زیاد هنگام سحر. چای، باعث افزایش ادرار شده و از این طریق نمک‌های معدنی که در طول روز بدن به آنها نیاز دارد، دفع می‌شوند.

سیگار: اگر شما نمی‌توانید کشیدن سیگار را یک دفعه قطع کنید، از هفته‌های قبل از ماه رمضان، مصرف آن را به تدریج کاهش دهید.

چه غذاهایی را مصرف کنیم؟

مصرف کربوهیدرات‌های مرکب در سحر، مدت طولانی‌تری هضم می‌شوند و باعث می‌شوند که کمتر گرسنه شوید. حلیم، یک منبع عالی پروتئین بوده و از غذاهایی است که دیرهضم می‌شود. خرما منبع عالی قند، فیبر، کربوهیدرات، پتاسیم و منیزیم می‌باشد. مغز بادام غنی از املاح خصوصا کلسیم و فیبر می‌باشد. موز منبع غنی پتاسیم، منیزیم و کربوهیدرات می‌باشد. مصرف زیاد آب یا آب میوه در فاصله بین افطار و زمان خواب باعث تامین آب مورد نیاز بدن می‌شود.

یبوست

یبوست می‌تواند باعث ایجاد بواسیر و شقاق‌های دردناک مقعد شود و باعث سوءهاضمه به همراه نفخ می‌شود.

علل یبوست: مصرف کربوهیدرات‌های تصفیه شده، مصرف کم آب و میزان ناکافی فیبر در غذا از علل عمده یبوست می‌باشد.

درمان: اجتناب از مصرف زیاد کربوهیدرات‌های تصفیه شده، افزایش مصرف آب، افزایش استفاده از سبوس در نان‌ها، استفاده از آردهای قهوه‌ای.

سوءهاضمه و نفخ

علل: پرخوری، مصرف زیاد غذاهای چرب و سرخ شده، غذاهای تند و غذاهایی که ایجاد نفخ می‌کنند مثل تخم مرغ، کلم، عدس، نوشابه‌های گازدار.

درمان: از پرخوری اجتناب کنید، آب میوه یا آب بنوشید. از غذاهای سرخ کردنی اجتناب کنید.

ضعف(افت فشارخون)

افزایش تعریق، ضعف، خستگی، کم شدن انرژی، سرگیجه به خصوص هنگام برخاستن، ظاهر رنگ پریده و احساس افتادن، علائم افت فشارخون می‌باشند که بیشتر هنگام بعداز ظهر اتفاق می‌افتد.

علل: مصرف کمتر مایعات و کاهش مصرف نمک.

درمان: به مکان‌های گرم نروید و مصرف نمک و مایعات را افزایش دهید.

توجه: افت فشارخون باید با گرفتن فشارخون در هنگام بروز علائم تأیید شود. افراد دارای فشارخون بالا ممکن است در طول ماه رمضان، نیاز به تنظیم مجدد داروهای خود توسط پزشک داشته باشند.

سردرد

علل: عدم مصرف کافئین و تنباکو، انجام کار زیاد در طول روز، کم‌خوابی و گرسنگی که معمولا در طول روز بیشتر شده و در انتهای روز بدتر می‌شود. سردرد وقتی با افت فشار خون همراه شود، می‌تواند منجر به سردرد شدید و حالت تهوع قبل از افطار شود.

درمان: در طول یکی دو هفته قبل از ماه رمضان، به صورت تدریجی کافئین و تنباکو را قطع کنید. چای سبز و بدون کافئین، ممکن است جایگزین خوبی باشد. همچنین برنامه خود را در طول ماه رمضان، طوری ترتیب دهید تا خواب کافی داشته باشید.

کاهش قند خون

ضعف، سرگیجه، خستگی، کاهش تمرکز، تعریق زیاد، احساس لرز، عدم توانایی برای فعالیت‌های فیزیکی، سردرد، طپش قلب از علائم کاهش قند خون می‌باشند.

علل در افراد غیر دیابتی: خوردن مقدار زیاد قند مثل کربوهیدرات‌های تصفیه شده مخصوصا در هنگام سحر باعث می‌شود که بدن مقدار زیادی انسولین تولیدکرده و باعث افت قند خون بشود.

درمان: خوردن غذا هنگام سحر و محدود کردن نوشیدنی‌ها و غذاهای حاوی قند.

توجه: افراد دیابتی ممکن است به تنظیم مجدد داروهای خود در ماه رمضان احتیاج داشته باشند و باید با پزشک خود مشورت کنند.

انقباضات عضلانی

علل: مصرف ناکافی غذاهای حاوی کلسیم، پتاسیم و منیزیوم

درمان: خوردن غذاهای غنی از مواد معدنی فوق برای مثال: سبزیجات، میوه‌جات، محصولات لبنی، گوشت، خرما.

توجه: افراد تحت درمان فشار خون بالا و افراد دچار سنگ کلیه، باید با پزشک خود مشورت کنند.

زخم معده، سوزش سر دل، التهاب معده

افزایش سطح اسید در معده خالی در ماه رمضان، باعث تشدید مسائل فوق می‌شود. این شکل به صورت احساس سوزش در ناحیه معده و زیردنده‌ها ظاهر شده و می‌تواند به طرف حلق گسترش یابد. غذاهای تند، قهوه و کوکاکولا این حالت را بدتر می‌کنند. درمان طبی برای کنترل سطح اسید در معده وجود دارند و افراد مبتلا قبل از روزه گرفتن، باید با پزشک خود مشورت کنند.

سنگ کلیه

سنگ کلیه ممکن است در افرادی که آب کم می‌نوشند، ایجاد شود، بنابراین مصرف زیاد مایعات برای جلوگیری از تشکیل سنگ، ضروری می‌باشد.

یک فرد برای این که سالم باشد، باید از تمام گروه‌های اصلی مواد غذایی که شامل نان و غلات، شیر و فرآورده‌های شیری، گوشت و حبوبات و سبزیجات و میوه است، استفاده کند. در طول ماه مبارک رمضان، سرعت متابولیسم در شخص روزه‌دار پایین می‌آید و چربی بدن و چربی رژیم غذایی، به طور مؤثر مصرف می‌شوند. مصرف غذای دریافتی در ماه مبارک رمضان، کمتر از روزهای عادی دیگر می‌باشد و همین امر منجر می‌شود که سلامتی شخص برقرار شود. دریافت میوه به خصوص بعد از غذا اکیدا توصیه می‌شود. رژیم غذایی متعادل، کلسترول خون را بهبود می‌بخشد و اسید معده را کاهش می‌دهد و از بروز یبوست و سایر مشکلات گوارشی جلوگیری می‌کند و باعث می‌شود که فرد فعال بوده و زندگی سالمی داشته باشد.

به طور نمونه یک رژیم غذایی کلی در زیر آورده شده است:

افطار: نیاز فوری بدن در هنگام افطار، به دست آوردن منبع انرژی آسان و قابل دسترس گلوکز برای هر سلول زنده به ویژه مغز و سلول‌های عصبی می‌باشد. خرما و آب میوه، منابع خوب قندی می‌باشند. مقدار خرما و آب میوه ارائه شده در بالا، برای رساندن سطح گلوکز خون از مقدار پایین به حد طبیعی کافی می‌باشد. سوپ و آب میوه، به برقراری تعادل آب و مواد معدنی بدن کمک می‌کنند. رژیم غذایی نامتعادل و دریافت بیش از اندازه شربت‌ها و شیرینی‌ها به همراه شکر افزودنی برای سلامتی مضر شناخته شده‌اند.

شام: باید از تمام گروه‌های غذایی به شکل زیر استفاده شود:

گروه گوشت و حبوبات: جوجه، گوشت گاو، گوشت بز، ماهی ۱ تا ۲ واحد(هر واحد: یک تکه یا ۳۰ گرم گوشت). نخود سبز، نخودچی، عدس و سایر حبوبات ۱ واحد(نصف لیوان). گوشت و حبوبات منبع خوب پروتئین، مواد معدنی و ویتامین‌ها می‌باشند. علاوه بر اینها، حبوبات منبع خوبی برای فیبر رژیمی می‌باشند.

گروه نان و غلات: نان با آرد گندم کامل ۲ واحد(هر واحد: ۳۰ گرم) یا برنج پخته ۱ لیوان یا ترکیبی از این دو، این گروه منبع خوبی برای تأمین کربوهیدرات‌های پیچیده(که منبع خوب انرژی و فیبر رژیمی هستند)، پروتئین و مواد معدنی می‌باشند.

گروه شیر: شیر یا ماست یا پنیر محلی ۱ لیوان، افرادی که نمی‌توانند شیر را تحمل کنند باید از محصولات تخمیر شده‌ای مثل ماست استفاده کنند، شیر و فرآورده‌های شیری منابع خوب پروتئین و کلسیم، که برای برقراری بافت‌های بدن و فعالیت‌های فیزیولوژیکی ضروری می‌باشند، هستند.

گروه سبزیجات: سالاد مخلوط سبزیجات(کاهو، هویج، جعفری، خیار، بروکلی، گل کلم یا سایر سبزیجات در صورت تمایل) ۱ لیوان ۲ قاشق روغن زیتون یا هر نوع چربی غیر اشباع و ۲ قاشق سرکه اضافه کنید. چربی‌های غیر اشباع، اسیدهای چرب ضروری و کتواسیدها را برای بدن فراهم می‌کنند.

یک دوم لیوان سبزیجات پخته مانند کلم، اسفناج، بادمجان، سبزیجات منبع خوب فیبر رژیمی، ویتامین A، کاروتن، لیکوپن و سایر فیتو کمیکال‌ها(آنتی اکسیدان)، می‌باشند. اینها در جلوگیری از سرطان، بیماری‌های قلب وعروق و بسیاری از مشکلات دیگر مفید می‌باشند.

گروه میوه‌ها: ۱ تا ۲ واحد از مرکبات یا سایر میوه‌ها، میوه‌ها را به عنوان آخرین ماده غذایی در شام یا بلافاصله بعد از شام مصرف کنید، زیرا میوه‌ها باعث تسهیل در گوارش شده و از بسیاری از مشکلات معدی روده‌ای جلوگیری می‌کنند. میوه‌ها و مخلوط آجیل ممکن است به عنوان میان وعده بعد از شام یا قبل از خواب مصرف شوند.

سحر: وعده غذایی سبکی را در سحر مصرف نمائید. غلات به دست آمده از جو یا گندم کامل یا نان گندم کامل ۱ تا ۲ واحد به همراه ۱ فنجان شیر. ۲ تا ۳ قاشق چایخوری از روغن زیتون یا هر چربی غیر اشباع pufa یا mufa به سالاد یا غلات اضافه نمائید. ۱ تا ۲ واحد میوه به عنوان آخرین ماده غذایی دریافت نمائید. برای اهداف کاربردی و تخمین مواد مغذی، یک نمونه از رژیم غذایی با جزئیات آن، در زیر آورده شده است.

افطار: ۳ عدد خرما- یک دوم لیوان آب پرتقال- ۱ لیوان سوپ سبزیجات یا ۲ عدد بیسکوئیت سبوس‌دار.

شام: ۱ لیوان سالاد سبزیجات با دو قاشق چایخوری سرکه، ۶۰ گرم گوشت جوجه، یک دوم لیوان بامیه(پخته). ۱۲۰ گرم نخود پخته، ۳ قاشق غذاخوری روغن که در تهیه غذا می‌تواند مصرف شود. ۲ کف دست نان گندم کامل، ۱ لیوان برنج پخته، سه چهارم لیوان ماست، ۱ عدد پرتقال، یک دوم لیوان انگور، ۳۰ گرم مخلوط آجیل بدون نمک. منظور از کف دست در واحد نان، بدون محاسبه انگشتان دست می‌باشد.

منبع: روزنامه کیهان؛ نویسنده: ک. درویش نژاد

اعمال و دعاهای روزهای ماه رمضان

برچسب ها: سوره قدر رمضان اعمال و دعاهای افطار روزهای ماه رمضان

اعمال و دعاهای روزهای ماه رمضان

اعمال و دعاهای روزهای ماه رمضان چند امر است:

اول: افطار است و مستحب است که بعد از نماز شام افطار کند مگر آنکه ضعف بر او غلبه کرده باشد یا جمعى منتظر او باشند

دوم: آنکه افطار کند با چیز پاکیزه از حرام و شبهات و بهتر آن است که به خرماى حلال افطار کند تا ثواب نمازش چهار صد برابر گردد و به خرما و آب و به رطب و به لبن و به حلوا و به نبات و به آب گرم به هر کدام که افطار کند نیز خوب است .

سوم: آنکه در وقت افطار دعاهاى وارده آن را بخواند از جمله آنکه بگوید: اللَّهُمَّ لَکَ صُمْتُ وَ عَلَى رِزْقِکَ أَفْطَرْتُ وَ عَلَیْکَ تَوَکَّلْتُ تا خدا عطا کند به او ثواب هر کسى را که در این روز روزه داشته و اگر دعاى اللَّهُمَّ رَبَّ النُّورِ الْعَظِیمِ را که سید و کفعمى روایت کرده ‏اند بخواند فضیلت بسیار یابد و روایت شده که: حضرت امیر المؤمنین علیه السلام هر گاه مى‏ خواست افطار کند مى ‏گفت: ِبسْمِ اللَّهِ اللَّهُمَّ لَکَ صُمْنَا وَ عَلَى رِزْقِکَ أَفْطَرْنَا فَتَقَبَّلْ [فَتَقَبَّلْهُ‏] مِنَّا إِنَّکَ أَنْتَ السَّمِیعُ الْعَلِیمُ

چهارم: در لقمه اول بگوید بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیمِ یَا وَاسِعَ الْمَغْفِرَهِ اغْفِرْ لِی تا خدا او را بیامرزد (و در خبر است که: در آخر هر روز از روزهاى ماه رمضان خدا هزار هزار کس را از آتش جهنم زاد مى‏ کند پس از حق تعالى بخواه که تو را یکى از آنها قرار دهد)

پنجم: در وقت افطار سوره قدر بخواند.

ششم: در وقت افطار تصدق کند. وافطار دهد روزه داران را اگر چه به چند دانه خرما یا شربتى آب باشد و از حضرت رسول صلى الله علیه و آله روایت است که: کسى که افطار دهد روزه دارى را از براى او خواهد بود مثل اجر آن روزه دار بدون آنکه از اجر او چیزى کم شود و هم از براى او خواهد بود مثل آن عمل نیکویى که بجا آورد آن افطار کننده به قوه آن طعام) (و آیت الله علامه حلى در رساله سعدیه از حضرت صادق علیه السلام نقل کرده که فرمود: هر مؤمنى که اطعام کند مؤمنى را لقمه‏ اى در ماه رمضان بنویسد حق تعالى براى او اجر کسى که سى بنده مؤمن آزاد کرده باشد و از براى او باشد نزد حق تعالى یک دعاى مستجاب.

 هفتم: در هر شب خواندن هزار مرتبه إنا أنزلناه وارد است.

هشتم: در هر شب صد مرتبه حم دخان را بخواند اگر میسر شود.

. نهم: سید روایت کرده که: هر که این دعا را بخواند در هر شب ماه رمضان آمرزیده شود گناهان چهل سال او اللَّهُمَّ رَبَّ شَهْرِ رَمَضَانَ الَّذِی أَنْزَلْتَ فِیهِ الْقُرْآنَ وَ افْتَرَضْتَ عَلَى عِبَادِکَ فِیهِ الصِّیَامَ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ ارْزُقْنِی حَجَّ بَیْتِکَ الْحَرَامِ فِی َعامِی هَذَا وَ فِی کُلِّ عَامٍ وَ اغْفِرْ لِی تِلْکَ الذُّنُوبَ الْعِظَامَ فَإِنَّهُ لا یَغْفِرُهَا غَیْرُکَ یَا رَحْمَانُ یَا عَلامُ .

دهم: در هر شب بخواند بعد از مغرب دعاى حج و دعای افتتاح.

یازدهم: بخواند در هر شب از ماه رمضان: اللَّهُمَّ إِنِّی أَفْتَتِحُ الثَّنَاءَ بِحَمْدِکَ وَ أَنْتَ مُسَدِّدٌ لِلصَّوَابِ بِمَنِّکَ وَ أَیْقَنْتُ أَنَّکَ أَنْتَ أَرْحَمُ الرَّاحِمِینَ فِی مَوْضِعِ الْعَفْوِ وَ الرَّحْمَهِ وَ أَشَدُّ الْمُعَاقِبِینَ فِی مَوْضِعِ النَّکَالِ وَ النَّقِمَهِ وَ أَعْظَمُ الْمُتَجَبِّرِینَ فِی مَوْضِعِ الْکِبْرِیَاءِ وَ الْعَظَمَهِ اللَّهُمَّ أَذِنْتَ لِی فِی دُعَائِکَ وَ مَسْأَلَتِکَ فَاسْمَعْ یَا سَمِیعُ مِدْحَتِی وَ أَجِبْ یَا رَحِیمُ دَعْوَتِی وَ أَقِلْ یَا غَفُورُ عَثْرَتِی فَکَمْ یَا إِلَهِی مِنْ کُرْبَهٍ قَدْ فَرَّجْتَهَا وَ هُمُومٍ [غُمُومٍ‏] قَدْ کَشَفْتَهَا وَ عَثْرَهٍ قَدْ أَقَلْتَهَا وَ رَحْمَهٍ قَدْ نَشَرْتَهَا وَ حَلْقَهِ بَلاءٍ قَدْ فَکَکْتَهَا الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِی لَمْ یَتَّخِذْ صَاحِبَهً وَ لا وَلَدا وَ لَمْ یَکُنْ لَهُ شَرِیکٌ فِی الْمُلْکِ وَ لَمْ یَکُنْ لَهُ وَلِیٌّ مِنَ الذُّلِّ وَ کَبِّرْهُ تَکْبِیرا الْحَمْدُ لِلَّهِ بِجَمِیعِ مَحَامِدِهِ کُلِّهَا عَلَى جَمِیعِ نِعَمِهِ کُلِّهَا الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِی لا مُضَادَّ لَهُ فِی مُلْکِهِ وَ لا مُنَازِعَ لَهُ فِی أَمْرِهِ الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِی لا شَرِیکَ لَهُ فِی خَلْقِهِ وَ لا شَبِیهَ [شِبْهَ‏] لَهُ فِی عَظَمَتِهِ الْحَمْدُ لِلَّهِ الْفَاشِی فِی الْخَلْقِ أَمْرُهُ وَ حَمْدُهُ الظَّاهِرِ بِالْکَرَمِ مَجْدُهُ الْبَاسِطِ بِالْجُودِ یَدَهُ الَّذِی لا تَنْقُصُ خَزَائِنُهُ وَ لا تَزِیدُهُ [یَزِیدُهُ‏] کَثْرَهُ الْعَطَاءِ إِلا جُودا وَ کَرَما إِنَّهُ هُوَ الْعَزِیزُ الْوَهَّابُ اللَّهُمَّ إِنِّی أَسْأَلُکَ قَلِیلا مِنْ کَثِیرٍ مَعَ حَاجَهٍ بِی إِلَیْهِ عَظِیمَهٍ وَ غِنَاکَ عَنْهُ قَدِیمٌ وَ هُوَ عِنْدِی کَثِیرٌ وَ هُوَ عَلَیْکَ سَهْلٌ یَسِیرٌ اللَّهُمَّ إِنَّ عَفْوَکَ عَنْ ذَنْبِی وَ تَجَاوُزَکَ عَنْ خَطِیئَتِی وَ صَفْحَکَ عَنْ ظُلْمِی وَ سَتْرَکَ عَلَى [عَنْ‏] قَبِیحِ عَمَلِی وَ حِلْمَکَ عَنْ کَثِیرِ [کَبِیرِ] جُرْمِی عِنْدَ مَا کَانَ مِنْ خَطَایَ [خَطَئِی‏] وَ عَمْدِی أَطْمَعَنِی فِی أَنْ أَسْأَلَکَ مَا لا أَسْتَوْجِبُهُ مِنْکَ الَّذِی رَزَقْتَنِی مِنْ رَحْمَتِکَ وَ أَرَیْتَنِی مِنْ قُدْرَتِکَ وَ عَرَّفْتَنِی مِنْ إِجَابَتِکَ فَصِرْتُ أَدْعُوکَ آمِنا وَ أَسْأَلُکَ مُسْتَأْنِسا لا خَائِفا وَ لا وَجِلا مُدِلا عَلَیْکَ فِیمَا قَصَدْتُ فِیهِ [بِهِ‏] إِلَیْکَ فَإِنْ أَبْطَأَ عَنِّی [عَلَیَ‏] عَتَبْتُ بِجَهْلِی عَلَیْکَ وَ لَعَلَّ الَّذِی أَبْطَأَ عَنِّی هُوَ خَیْرٌ لِی لِعِلْمِکَ بِعَاقِبَهِ الْأُمُورِ فَلَمْ أَرَ مَوْلًى [مُؤَمَّلا] کَرِیما أَصْبَرَ عَلَى عَبْدٍ لَئِیمٍ مِنْکَ عَلَیَّ یَا رَبِّ إِنَّکَ تَدْعُونِی فَأُوَلِّی عَنْکَ وَ تَتَحَبَّبُ إِلَیَّ فَأَتَبَغَّضُ إِلَیْکَ وَ تَتَوَدَّدُ إِلَیَّ فَلا أَقْبَلُ مِنْکَ کَأَنَّ لِیَ التَّطَوُّلَ عَلَیْکَ فَلَمْ [ثُمَّ لَمْ‏] یَمْنَعْکَ ذَلِکَ مِنَ الرَّحْمَهِ لِی وَ الْإِحْسَانِ إِلَیَّ وَ التَّفَضُّلِ عَلَیَّ بِجُودِکَ وَ کَرَمِکَ فَارْحَمْ عَبْدَکَ الْجَاهِلَ وَ جُدْ عَلَیْهِ بِفَضْلِ إِحْسَانِکَ إِنَّکَ جَوَادٌ کَرِیمٌ الْحَمْدُ لِلَّهِ مَالِکِ الْمُلْکِ مُجْرِی الْفُلْکِ مُسَخِّرِ الرِّیَاحِ فَالِقِ الْإِصْبَاحِ دَیَّانِ الدِّینِ رَبِّ الْعَالَمِینَ الْحَمْدُ لِلَّهِ عَلَى حِلْمِهِ بَعْدَ عِلْمِهِ وَ الْحَمْدُ لِلَّهِ عَلَى عَفْوِهِ بَعْدَ قُدْرَتِهِ وَ الْحَمْدُ لِلَّهِ عَلَى طُولِ أَنَاتِهِ فِی غَضَبِهِ وَ هُوَ قَادِرٌ [الْقَادِرُ] عَلَى مَا یُرِیدُ الْحَمْدُ لِلَّهِ خَالِقِ الْخَلْقِ بَاسِطِ الرِّزْقِ فَالِقِ الْإِصْبَاحِ ذِی الْجَلالِ وَ الْإِکْرَامِ وَ الْفَضْلِ [وَ التَّفَضُّلِ‏] وَ الْإِنْعَامِ [الْإِحْسَانِ‏] الَّذِی بَعُدَ فَلا یُرَى وَ قَرُبَ فَشَهِدَ النَّجْوَى تَبَارَکَ وَ تَعَالَى الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِی لَیْسَ لَهُ مُنَازِعٌ یُعَادِلُهُ وَ لا شَبِیهٌ یُشَاکِلُهُ وَ لا ظَهِیرٌ یُعَاضِدُهُ قَهَرَ بِعِزَّتِهِ الْأَعِزَّاءَ وَ تَوَاضَعَ لِعَظَمَتِهِ الْعُظَمَاءُ فَبَلَغَ بِقُدْرَتِهِ مَا یَشَاءُ الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِی یُجِیبُنِی حِینَ أُنَادِیهِ وَ یَسْتُرُ عَلَیَّ کُلَّ عَوْرَهٍ وَ أَنَا أَعْصِیهِ وَ یُعَظِّمُ النِّعْمَهَ عَلَیَّ فَلا أُجَازِیهِ فَکَمْ مِنْ مَوْهِبَهٍ هَنِیئَهٍ قَدْ أَعْطَانِی وَ عَظِیمَهٍ مَخُوفَهٍ قَدْ کَفَانِی وَ بَهْجَهٍ مُونِقَهٍ قَدْ أَرَانِی فَأُثْنِی عَلَیْهِ حَامِدا وَ أَذْکُرُهُ مُسَبِّحا الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِی لا یُهْتَکُ حِجَابُهُ وَ لا یُغْلَقُ بَابُهُ وَ لا یُرَدُّ سَائِلُهُ وَ لا یُخَیَّبُ [یَخِیبُ‏] آمِلُهُ الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِی یُؤْمِنُ الْخَائِفِینَ وَ یُنَجِّی [یُنْجِی‏] الصَّالِحِینَ [الصَّادِقِینَ‏] وَ یَرْفَعُ الْمُسْتَضْعَفِینَ وَ یَضَعُ الْمُسْتَکْبِرِینَ وَ یُهْلِکُ مُلُوکا وَ یَسْتَخْلِفُ آخَرِینَ وَ الْحَمْدُ لِلَّهِ قَاصِمِ الْجَبَّارِینَ مُبِیرِ الظَّالِمِینَ مُدْرِکِ الْهَارِبِینَ نَکَالِ الظَّالِمِینَ صَرِیخِ الْمُسْتَصْرِخِینَ مَوْضِعِ حَاجَاتِ الطَّالِبِینَ مُعْتَمَدِ الْمُؤْمِنِینَ الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِی مِنْ خَشْیَتِهِ تَرْعَدُ السَّمَاءُ وَ سُکَّانُهَا وَ تَرْجُفُ الْأَرْضُ وَ عُمَّارُهَا وَ تَمُوجُ الْبِحَارُ وَ مَنْ یَسْبَحُ فِی غَمَرَاتِهَا الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِی هَدَانَا لِهَذَا وَ مَا کُنَّا لِنَهْتَدِیَ لَوْ لا أَنْ هَدَانَا اللَّهُ الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِی یَخْلُقُ وَ لَمْ یُخْلَقْ وَ یَرْزُقُ وَ لا یُرْزَقُ وَ یُطْعِمُ وَ لا یُطْعَمُ وَ یُمِیتُ الْأَحْیَاءَ وَ یُحْیِی الْمَوْتَى وَ هُوَ حَیٌّ لا یَمُوتُ بِیَدِهِ الْخَیْرُ وَ هُوَ عَلَى کُلِّ شَیْ‏ءٍ قَدِیرٌ اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ عَبْدِکَ وَ رَسُولِکَ وَ أَمِینِکَ وَ صَفِیِّکَ وَ حَبِیبِکَ وَ خِیَرَتِکَ [خَلِیلِکَ‏] مِنْ خَلْقِکَ وَ حَافِظِ سِرِّکَ وَ مُبَلِّغِ رِسَالاتِکَ أَفْضَلَ وَ أَحْسَنَ وَ أَجْمَلَ وَ أَکْمَلَ وَ أَزْکَى وَ أَنْمَى وَ أَطْیَبَ وَ أَطْهَرَ وَ أَسْنَى وَ أَکْثَرَ [أَکْبَرَ] مَا صَلَّیْتَ وَ بَارَکْتَ وَ تَرَحَّمْتَ وَ تَحَنَّنْتَ وَ سَلَّمْتَ عَلَى أَحَدٍ مِنْ عِبَادِکَ [خَلْقِکَ‏] وَ أَنْبِیَائِکَ وَ رُسُلِکَ وَ صِفْوَتِکَ وَ أَهْلِ الْکَرَامَهِ عَلَیْکَ مِنْ خَلْقِکَ اللَّهُمَّ وَ صَلِّ عَلَى عَلِیٍّ أَمِیرِ الْمُؤْمِنِینَ وَ وَصِیِّ رَسُولِ رَبِّ الْعَالَمِینَ عَبْدِکَ وَ وَلِیِّکَ وَ أَخِی رَسُولِکَ وَ حُجَّتِکَ عَلَى خَلْقِکَ وَ آیَتِکَ الْکُبْرَى وَ النَّبَإِ الْعَظِیمِ وَ صَلِّ عَلَى الصِّدِّیقَهِ الطَّاهِرَهِ فَاطِمَهَ [الزَّهْرَاءِ] سَیِّدَهِ نِسَاءِ الْعَالَمِینَ وَ صَلِّ عَلَى سِبْطَیِ الرَّحْمَهِ وَ إِمَامَیِ الْهُدَى الْحَسَنِ وَ الْحُسَیْنِ سَیِّدَیْ شَبَابِ أَهْلِ الْجَنَّهِ وَ صَلِّ عَلَى أَئِمَّهِ الْمُسْلِمِینَ عَلِیِّ بْنِ الْحُسَیْنِ وَ مُحَمَّدِ بْنِ عَلِیٍّ وَ جَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّدٍ وَ مُوسَى بْنِ جَعْفَرٍ وَ عَلِیِّ بْنِ مُوسَى وَ مُحَمَّدِ بْنِ عَلِیٍّ وَ عَلِیِّ بْنِ مُحَمَّدٍ وَ الْحَسَنِ بْنِ عَلِیٍّ وَ الْخَلَفِ الْهَادِی الْمَهْدِیِّ حُجَجِکَ عَلَى عِبَادِکَ وَ أُمَنَائِکَ فِی بِلادِکَ صَلاهً کَثِیرَهً دَائِمَهً اللَّهُمَّ وَ صَلِّ عَلَى وَلِیِّ أَمْرِکَ الْقَائِمِ الْمُؤَمَّلِ وَ الْعَدْلِ الْمُنْتَظَرِ وَ حُفَّهُ [وَ احْفُفْهُ‏] بِمَلائِکَتِکَ الْمُقَرَّبِینَ وَ أَیِّدْهُ بِرُوحِ الْقُدُسِ یَا رَبَّ الْعَالَمِینَ اللَّهُمَّ اجْعَلْهُ الدَّاعِیَ إِلَى کِتَابِکَ وَ الْقَائِمَ بِدِینِکَ اسْتَخْلِفْهُ فِی الْأَرْضِ کَمَا اسْتَخْلَفْتَ الَّذِینَ مِنْ قَبْلِهِ مَکِّنْ لَهُ دِینَهُ الَّذِی ارْتَضَیْتَهُ لَهُ أَبْدِلْهُ مِنْ بَعْدِ خَوْفِهِ أَمْنا یَعْبُدُکَ لا یُشْرِکُ بِکَ شَیْئا اللَّهُمَّ أَعِزَّهُ وَ أَعْزِزْ بِهِ وَ انْصُرْهُ وَ انْتَصِرْ بِهِ وَ انْصُرْهُ نَصْرا عَزِیزا وَ افْتَحْ لَهُ فَتْحا یَسِیرا وَ اجْعَلْ لَهُ مِنْ لَدُنْکَ سُلْطَانا نَصِیرا اللَّهُمَّ أَظْهِرْ بِهِ دِینَکَ وَ سُنَّهَ نَبِیِّکَ حَتَّى لا یَسْتَخْفِیَ بِشَیْ‏ءٍ مِنَ الْحَقِّ مَخَافَهَ أَحَدٍ مِنَ الْخَلْقِ اللَّهُمَّ إِنَّا نَرْغَبُ إِلَیْکَ فِی دَوْلَهٍ کَرِیمَهٍ تُعِزُّ بِهَا الْإِسْلامَ وَ أَهْلَهُ وَ تُذِلُّ بِهَا النِّفَاقَ وَ أَهْلَهُ وَ تَجْعَلُنَا فِیهَا مِنَ الدُّعَاهِ إِلَى طَاعَتِکَ وَ الْقَادَهِ إِلَى سَبِیلِکَ وَ تَرْزُقُنَا بِهَا کَرَامَهَ الدُّنْیَا وَ الْآخِرَهِ اللَّهُمَّ مَا عَرَّفْتَنَا مِنَ الْحَقِّ فَحَمِّلْنَاهُ وَ مَا قَصُرْنَا عَنْهُ فَبَلِّغْنَاهُ اللَّهُمَّ الْمُمْ بِهِ شَعَثَنَا وَ اشْعَبْ بِهِ صَدْعَنَا وَ ارْتُقْ بِهِ فَتْقَنَا وَ کَثِّرْ بِهِ قِلَّتَنَا وَ أَعْزِزْ [أَعِزَّ] بِهِ ذِلَّتَنَا وَ أَغْنِ بِهِ عَائِلَنَا وَ اقْضِ بِهِ عَنْ مُغْرَمِنَا [مَغْرَمِنَا] وَ اجْبُرْ بِهِ فَقْرَنَا وَ سُدَّ بِهِ خَلَّتَنَا وَ یَسِّرْ بِهِ عُسْرَنَا وَ بَیِّضْ بِهِ وُجُوهَنَا وَ فُکَّ بِهِ أَسْرَنَا وَ أَنْجِحْ بِهِ طَلِبَتَنَا وَ أَنْجِزْ بِهِ مَوَاعِیدَنَا وَ اسْتَجِبْ بِهِ دَعْوَتَنَا وَ أَعْطِنَا بِهِ سُؤْلَنَا وَ بَلِّغْنَا بِهِ مِنَ الدُّنْیَا وَ الْآخِرَهِ آمَالَنَا وَ أَعْطِنَا بِهِ فَوْقَ رَغْبَتِنَا یَا خَیْرَ الْمَسْئُولِینَ وَ أَوْسَعَ الْمُعْطِینَ اشْفِ بِهِ صُدُورَنَا وَ أَذْهِبْ بِهِ غَیْظَ قُلُوبِنَا وَ اهْدِنَا بِهِ لِمَا اخْتُلِفَ فِیهِ مِنَ الْحَقِّ بِإِذْنِکَ إِنَّکَ تَهْدِی مَنْ تَشَاءُ إِلَى صِرَاطٍ مُسْتَقِیمٍ وَ انْصُرْنَا بِهِ عَلَى عَدُوِّکَ وَ عَدُوِّنَا إِلَهَ الْحَقِّ [الْخَلْقِ‏] آمِینَ اللَّهُمَّ إِنَّا نَشْکُو إِلَیْکَ فَقْدَ نَبِیِّنَا صَلَوَاتُکَ عَلَیْهِ وَ آلِهِ وَ غَیْبَهَ وَلِیِّنَا [إِمَامِنَا] وَ کَثْرَهَ عَدُوِّنَا وَ قِلَّهَ عَدَدِنَا وَ شِدَّهَ الْفِتَنِ بِنَا وَ تَظَاهُرَ الزَّمَانِ عَلَیْنَا فَصَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ [آلِ مُحَمَّدٍ] وَ أَعِنَّا عَلَى ذَلِکَ بِفَتْحٍ مِنْکَ تُعَجِّلُهُ وَ بِضُرٍّ تَکْشِفُهُ وَ نَصْرٍ تُعِزُّهُ وَ سُلْطَانِ حَقٍّ تُظْهِرُهُ وَ رَحْمَهٍ مِنْکَ تُجَلِّلُنَاهَا وَ عَافِیَهٍ مِنْکَ تُلْبِسُنَاهَا بِرَحْمَتِکَ یَا أَرْحَمَ الرَّاحِمِینَ. دوازدهم: در هر شب بخواند: اللَّهُمَّ بِرَحْمَتِکَ فِی الصَّالِحِینَ فَأَدْخِلْنَا وَ فِی عِلِّیِّینَ فَارْفَعْنَا وَ بِکَأْسٍ مِنْ مَعِینٍ مِنْ عَیْنٍ سَلْسَبِیلٍ فَاسْقِنَا وَ مِنَ الْحُورِ الْعِینِ بِرَحْمَتِکَ فَزَوِّجْنَا وَ مِنَ الْوِلْدَانِ الْمُخَلَّدِینَ کَأَنَّهُمْ لُؤْلُؤٌ مَکْنُونٌ فَأَخْدِمْنَا وَ مِنْ ثِمَارِ الْجَنَّهِ وَ لُحُومِ الطَّیْرِ فَأَطْعِمْنَا وَ مِنْ ثِیَابِ السُّنْدُسِ وَ الْحَرِیرِ وَ الْإِسْتَبْرَقِ فَأَلْبِسْنَا وَ لَیْلَهَ الْقَدْرِ وَ حَجَّ بَیْتِکَ الْحَرَامِ وَ قَتْلا فِی سَبِیلِکَ فَوَفِّقْ لَنَا وَ صَالِحَ الدُّعَاءِ وَ الْمَسْأَلَهِ فَاسْتَجِبْ لَنَا [یَا خَالِقَنَا اسْمَعْ وَ اسْتَجِبْ لَنَا] وَ إِذَا جَمَعْتَ الْأَوَّلِینَ وَ الْآخِرِینَ یَوْمَ الْقِیَامَهِ فَارْحَمْنَا وَ بَرَاءَهً مِنَ النَّارِ فَاکْتُبْ لَنَا وَ فِی جَهَنَّمَ فَلا تَغُلَّنَا وَ فِی عَذَابِکَ وَ هَوَانِکَ فَلا تَبْتَلِنَا وَ مِنَ الزَّقُّومِ وَ الضَّرِیعِ فَلا تُطْعِمْنَا وَ مَعَ الشَّیَاطِینِ فَلا تَجْعَلْنَا وَ فِی النَّارِ عَلَى وُجُوهِنَا فَلا تَکْبُبْنَا [تَکُبَّنَا] وَ مِنْ ثِیَابِ النَّارِ وَ سَرَابِیلِ الْقَطِرَانِ فَلا تُلْبِسْنَا وَ مِنْ کُلِّ سُوءٍ یَا لا إِلَهَ إِلا أَنْتَ بِحَقِّ لا إِلَهَ إِلا أَنْتَ فَنَجِّنَا سیزدهم: از حضرت صادق علیه السلام روایت است که: در هر شب ماه رمضان مى‏خوانى: اللَّهُمَّ إِنِّی أَسْأَلُکَ أَنْ تَجْعَلَ فِیمَا تَقْضِی وَ تُقَدِّرُ مِنَ الْأَمْرِ الْمَحْتُومِ فِی الْأَمْرِ الْحَکِیمِ مِنَ الْقَضَاءِ الَّذِی لا یُرَدُّ وَ لا یُبَدَّلُ أَنْ تَکْتُبَنِی مِنْ حُجَّاجِ بَیْتِکَ الْحَرَامِ الْمَبْرُورِ حَجُّهُمْ الْمَشْکُورِ سَعْیُهُمْ الْمَغْفُورِ ذُنُوبُهُمْ الْمُکَفَّرِ عَنْ سَیِّئَاتِهِمْ [عَنْهُمْ سَیِّئَاتُهُمْ‏] وَ أَنْ تَجْعَلَ فِیمَا تَقْضِی وَ تُقَدِّرُ أَنْ تُطِیلَ عُمُرِی فِی خَیْرٍ وَ عَافِیَهٍ وَ تُوَسِّعَ فِی رِزْقِی وَ تَجْعَلَنِی مِمَّنْ تَنْتَصِرُ بِهِ لِدِینِکَ وَ لا تَسْتَبْدِلْ بِی غَیْرِی. چهاردهم: در انیس الصالحین است که: در هر شب از شبهاى ماه رمضان بخواند: أَعُوذُ بِجَلالِ وَجْهِکَ الْکَرِیمِ أَنْ یَنْقَضِیَ عَنِّی شَهْرُ رَمَضَانَ أَوْ یَطْلُعَ الْفَجْرُ مِنْ لَیْلَتِی هَذِهِ وَ لَکَ قِبَلِی تَبِعَهٌ أَوْ ذَنْبٌ تُعَذِّبُنِی عَلَیْهِ . پانزدهم: شیخ کفعمى در حاشیه بلد الامین از سید بن باقى نقل کرده که فرموده: مستحب است در هر شب ماه رمضان دو رکعت نماز در هر رکعت حمد و توحید سه مرتبه و چون سلام داد بگوید: سُبْحَانَ مَنْ هُوَ حَفِیظٌ لا یَغْفُلُ سُبْحَانَ مَنْ هُوَ رَحِیمٌ لا یَعْجَلُ سُبْحَانَ مَنْ هُوَ قَائِمٌ لا یَسْهُو سُبْحَانَ مَنْ هُوَ دَائِمٌ لا یَلْهُو پس بگوید تسبیحات اربع را هفت مرتبه پس بگوید سُبْحَانَکَ سُبْحَانَکَ سُبْحَانَکَ یَا عَظِیمُ اغْفِرْ لِیَ الذَّنْبَ الْعَظِیمَ پس ده مرتبه صلوات بفرستد بر پیغمبر و آل او علیهم السلام کسى که این دو رکعت نماز را بجا آورد بیامرزد حق تعالى از براى او هفتاد هزار گناه . نماز در شبهای ماه رمضان کیفیت هزار رکعت نماز

شانزدهم: در خبر است که: هر که در هر شب از ماه رمضان سوره إنا فتحنا در نماز مستحبى بخواند آن سال محفوظ بماند.

و بدانکه از اعمالى که در شبهاى ماه رمضان مستحب است بجا آورده شود هزار رکعت نماز است در مجموع این ماه که مشایخ و اعاظم علما در کتب خود که در فقه یا عبادات نوشته‏اند به آن اشاره نموده ‏اند و اما کیفیت بجا آوردن آن پس احادیث در باب آن مختلف است و آنچه موافق روایت ابن ابى قره است از حضرت جواد علیه السلام و مختار شیخ مفید در کتاب غریه و اشراف بلکه مختار مشهور است آن است که در دهه اول و دهه دوم ماه رمضان در هر شبى بیست رکعت خوانده شود هر دو رکعت به یک سلام به این طریق که هشت رکعت آن را بعد از نماز مغرب بخواند و دوازده رکعت دیگر را بعد از نماز عشاء و در دهه آخر در هر شب سى رکعت بخواند باز هشت رکعت آن را بعد از نماز مغرب و بیست و دو رکعت دیگر را بعد از نماز عشاء و مجموع این نمازها هفتصد رکعت مى ‏شود و باقیمانده را که سیصد رکعت است در شبهاى قدر بخواند یعنى شب نوزدهم صد رکعت و شب بیست و یکم صد رکعت و شب بیست و سوم صد رکعت پس مجموع هزار رکعت شود و به ترتیب دیگر نیز وارد شده و تفصیل کلام در جاى دیگر است و این مقام را گنجایش بسط نیست و امید که اهل خیر در عمل به این هزار رکعت نماز مسامحه و سهل‏ انگارى نکرده از فیض آن خود را بهره‏ مند نمایند. و روایت شده که: مى‏ خوانى بعد از هر دو رکعت از نافله‏ هاى ماه رمضان: اللَّهُمَّ اجْعَلْ فِیمَا تَقْضِی وَ تُقَدِّرُ مِنَ الْأَمْرِ الْمَحْتُومِ وَ فِیمَا تَفْرُقُ مِنَ الْأَمْرِ الْحَکِیمِ فِی لَیْلَهِ الْقَدْرِ أَنْ تَجْعَلَنِی مِنْ حُجَّاجِ بَیْتِکَ الْحَرَامِ الْمَبْرُورِ حَجُّهُمْ الْمَشْکُورِ سَعْیُهُمْ الْمَغْفُورِ ذُنُوبُهُمْ وَ أَسْأَلُکَ أَنْ تُطِیلَ عُمُرِی فِی طَاعَتِکَ وَ تُوَسِّعَ لِی فِی رِزْقِی یَا أَرْحَمَ الرَّاحِمِینَ.

اعمال در شبهاى ماه رمضان

برچسب ها: رمضان اعمال شبهاى افطار كفعمى

 اعمالى كه در شب هاى ماه رمضان بايد بجا آورد و آن چند امر است : اوّل افطار است و مستحب است كه بعد از نماز شام افطار كند مگر آنكه ضعف بر او غلبه كرده باشد يا جمعى منتظر او باشند. دوّم آنكه افطار كند با چيز پاكيزه از حرام و شُبهات و بهتر آن است كه به خرماى حلال افطار كند تا ثواب نمازش چهارصد برابر گردد و به خرما و آب و به رطب و به لبن و به حلوا و به نبات و به آب گرم به هر كدام كه افطار كند نيز خوب است.

سوّم آنكه در وقت افطار دعاهاى وارده آن را بخواند از جمله آنكه بگويد: اَللّهُمَّ لَكَ صُمْتُ وَعَلى رِزْقِكَ اَفْطَرْتُ وَعَلَيْكَ تَوَكَّلْتُ خدايا براى تو روزه گرفتم و با روزى تو افطار كنم و بر تو توكل كنم تا خدا عطا كند به او ثواب هر كسى را كه در اين روز روزه داشته و اگر دعاى اَللّهُمَّ رَبَّ النّورِ الْعَظيمِ را كه سيّد و كفعمى روايت كرده اند بخواند فضيلت بسيار يابد و روايت شده كه حضرت اميرالمؤ منين (عليه السلام) هرگاه مى خواست افطار كند مى گفت : بِسْمِ اللّهِ اَللّهُمَّ لَكَ صُمْنا وَعَلى رِزْقِكَ خدايا براى تو روزه گرفتيم و با روزى تو اَفْطَرْنا فَتَقَبَّلْ مِنّا اِنَّكَ اَنْتَ السَّميعُ الْعَليمُ افطار كنيم پس از ما بپذير كه براستى تو شنوا و دانايى چهارم در لقمه اوّل بگويد بِسْمِ اللّهِ الرَّحْمنِ الرّحَيمِ يا واسِعَ الْمَغْفِرَةِ اِغْفِرْ لى تا خدا او را بيامرزد و در خبر است كه در آخر هر روز از روزهاى ماه رمضان خدا هزار هزار كس را از آتش جهنّم آزاد مى كند پس از حق تعالى بخواه كه تو را يكى از آنها قرار دهد . پنجم در وقت افطار سوره قدر بخواند . ششم در وقت افطار تصدّق كند و افطار دهد روزه داران را اگر چه به چند دانه خرما يا شربتى آب باشد و از حضرت رسول (صَلَّى اللَّهِ عَلِيهِ وَ آله) مرويست كه كسى كه افطار دهد روزه دارى را از براى او خواهد بود مثل اجرِ آن روزه دار بدون آنكه از اجر او چيزى كم شود و هم از براى او خواهد بود مثل آن عمل نيكويى كه بجا آورد آن افطار كننده به قوه آن طعام و آية الله علامه حلّى در رساله سَعدِيَّه از حضرت صادق (عليه السلام) نقل كرده كه فرمود هر مؤمنى كه اطعام كند مؤمنى را لقمه اى در ماه رمضان بنويسد حق تعالى براى او اجر كسى كه سى بنده مؤمن آزاد كرده باشد و از براى او باشد نزد حق تعالى يك دعاى مستجاب .

هفتم در هر شب خواندن هزار مرتبه اِنّا اَنزَلْناهُ وارد است هشتم در هر شب صد مرتبه حمَّ دُخان را بخواند اگر ميسّر شود نهم سيّد روايت كرده كه هر كه اين دعا را بخواند در هر شب ماه رمضان آمرزيده شود گناهان چهل سال او : اَللّهُمَّ رَبَّ شَهْرِ رَمَضانَ الَّذى اَنْزَلْتَ فيهِ الْقُرْآنَ وَافْتَرَضْتَ على خدايا اى پروردگار ماه رمضان كه در آن قرآن را فرستادى و بر عِبادِكَ فيهِ الصِّيامَ صَلِّ عَلى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَارْزُقْنى حَجَّ بَيْتِكَ بندگان روزه را در اين ماه واجب كردى درود فرست بر محمد و آل محمد و روزيم گردان حج خانه الْحَرامِ فى عامى هذا وَ فى كُلِّ عامٍ وَاغْفِرْ لى تِلْكَ الذُّنُوبَ الْعِظامَ محترم خود كعبه را در اين سال و در هر سال و بيامرز برايم اين گناهان بزرگ را فَاِنَّهُ لا يَغْفِرُها غَيْرُكَ يا رَحْمنُ يا عَلاّمُ كه براستى نيامرزد آنها را جز تو اى بخشاينده و اى بسيار دانا دهم در هر شب بخواند بعد از مغرب دعاى حجّ را كه در قسم اوّل گذشت