
سیره آموزنده امام باقر علیه السلام
سیره معصومین بهترین الگوی بازسازی اخلاقی است. ایشان با پرورش صفات و فضائل اخلاقی ناب در گوهر وجودشان، علاوه بر نورانی کردن باطن خود، فضای خانواده و جامعه خویش را از این نورانیت بهره مند کرده اند؛ که می توان شعاع این گسترش برکت را تا روز قیامت، در تمام گستره هستی ترسیم کرد. امام باقر (ع) به عنوان پنجمین و…

اخلاق فردى و اجتماعى
مسئله مهمّی که توجه به آن لازم است این است که: آیا مسائل اخلاقى در رابطه با انسانهاى دیگر شکل مى گیرد به طورى که اگر یک انسان تنهاى تنها زندگى کند، اخلاق براى او مفهوم نخواهد داشت؟ یا این که پاره اى از مفاهیم اخلاقى درباره یک انسان تنهاى تنها نیز صادق است، هرچند قسمت اعظم مسائل اخلاقى در رابطه انسا…

فضایل و رذایل اخلاقی
اخلاق در لغت به معنی صفت نفسانی یا هیأت راسخهای است که انسان در اثر آن حالتِ نفسانی، بدون فکر، اعمال، رفتار و گفتارهایی را انجام میدهد. این معنای لغوی، اخلاق را به فاضله و رذیله تقسیم میکند. گزارههای اخلاقی از حُسن و قبح، باید و نباید و صفات خوب و بد اعمال و رفتار آدمی، سخن میگویند. بنابراین اخلاق عبارت…

ورزش کودکان(۳)
۱- صرف انرژى اضافى
بازى براى کودک، یک کار جدى و یک نیاز طبیعى است، یکى از فواید بازى، این است که انرژیهاى زائد کودک، به وسیله بازى به مصرف رسیده و عضلات کودک، قوى مىشود. زیرا کودک با وجود انرژى زیاد، مسئولیت زیادى در زندگى به عهده ندارد. در این حال، ورزش، بهترین راه تخلیه انرژیهاى اضافى اوست.
کودک به و…

اخلاق معاشرت(۱۳)
ادب
از قیمتىترین سرمایهها و میراثهاى حیات آدمى، «ادب» است، حتى بالاتر از ثروت و سرمایه است(ادب مرد، به ز دولت اوست).
در برخوردها چیزى به زیبایى و جذابیت ادب نمىرسد. باید آن را آموخت، به کار بست تا روابطى سالم و احترامآمیز و پایدار میان افراد، حاکم شود. اما همین واژه متداول و مشهور، گاهى تعریفى ناشناخته و…

اخلاق معاشرت(۱۲)
مزاحمت
تعجب نکنید اگر به جاى طرح یک موضوع ارزشى و مثبت، از یک رفتار منفى و ضد ارزش به نام «مزاحمت» بحث مىکنیم؛ چرا که توجه به نقاط ضعف اخلاقى و پرهیز از آنها نیز، به اندازه همان نقاط قوت و فضایل، کارساز است.
در معاشرتها، هیچ عاملى به اندازه خدمت و یارى، جلبکننده دلها و محبتها نیست. هیچ عاملى هم به اندازه…

اخلاق معاشرت(۱۱)
اذن و اجازه
نهاد «خانواده»، از مقدسترین نهادهاست. سلامت و استوارى آن نیز، مورد توجه اسلام است. نوع برخوردها نسبت به تحکیم رشتههاى این نهاد، یا گسستن پیوندها و آفت خیز کردن آن مؤثر است. اشاره داشتیم که خانواده و خانه، حد و حریمى دارد که باید رعایت شود و مورد تعدّى و «مرزشکنى» قرار نگیرد. تهاجم و تعدّى…

اخلاق معاشرت(۱۰)
آداب مهمانى
ضیافت و مهمانى دو طرف دارد: یکى مهمان مىشود، دیگرى میزبان است. یکى بر سر سفره دیگرى مىنشیند و طعام مىخورد، دیگرى سفره مىگسترد و اطعام مىکند. لذت یکى در غذا خوردن است و دیگرى در طعام دادن.
در بخش گذشته، اصل مهمانى و ضیافت و مواردى را که در اسلام، توصیه به مهمانى دادن شده است، بحث …

اخلاق معاشرت(۹)
مهمانى و ضیافت
از برجستهترین خصلتهاى نیکمردان و آزادگان، کرم و سخاوت است؛ و همین آزادگى از تعلّقات و خوى بذل و بخشش است که دیگران را اسیر محبّت و احسان مىکند. «ضیافت» و داشتن دستى باز و سفرهاى گشوده و عطایى پیوسته و مهماندارى و مهماننوازى، از نشانهها و جلوههاى این روحیّه فتوّت و جوانمرد…

اخلاق معاشرت(۷)
مردمدارى
یکى از ضرورتهاى اخلاق مسلمانى و معاشرت مکتبى، «مردمدارى» است، یعنى با مردم بودن، براى مردم بودن، در خدمت دیگران بودن، شریک درد و رنج و راحت و غم دیگران بودن. همراهى و همدردى و همگامى و همخونى با دیگران و هر نام دیگرى که بتوانى بر آن بگذارى، لیکن واقعیت، همه یکى است، یعنى خود را خدمتگزار و غ…

اخلاق معاشرت(۶)
در روابط اجتماعى، کسانى بر دلها حکومت مىکنند که دلشان را خانه مهر و محبت مردم کرده باشند. بر عکس، آنان که «خود» را بیش از همه مىپسندند و «خود» را بیش از دیگران دوست دارند و آسایش و راحتى خود را بر دیگران ترجیح مىدهند، نه نزد خدا و رسول اعتبارى دارند، نه در دل و جان مردم، جایى و موقعیّتى! ...
گوه…

اخلاق معاشرت(۵)
انس با مردم
مقدمه
سخن درباره اخلاق اجتماعى بود. در شمارههاى پیشین از مردمدارى و انس با مردم سخن گفتیم و این که لازم است یک مبلّغ و داعى الى الله، نسبت به مردم انس داشته باشد. همچنین نمودهایى از مردمدارى بیان شد. در این شماره به یکى دیگر از نمودهاى مردمدارى، یعنى «محبت» مىپردازیم.
تعریف محبت
محبت …

اخلاق معاشرت(۴)
سلام و مصافحه
پیوندهاى اجتماعى، نیازمند «تحکیم» است. استوارسازى این رشتهها، با کلّىگویى بدست نمىآید. باید نمونههاى عملى و مصداقهاى خاصّ و روشن ارائه شود، تا مرزهاى دوستى و پیوندهاى عاطفى استوارتر گردد و پایدار بماند.
«سلام» و دست دادن، یکى از این امور است. سلام، چراغ سبز آشنایى است. وقتى دو نف…

اخلاق معاشرت(۳)
سوغات و عیادت
چه خوب است که دیدارها، همراه با تحفه و هدیهاى باشد، تا لذّتبخشتر و مودّتآمیزتر گردد. اصل هدیه، جلب محبّت و مودّت مىکند، اگر در دیدارهاى پس از مسافرت و زیارت باشد، چه بهتر و بیشتر!
از مولایمان على(علیه السلام) است: «الهدیّه تجلبُ المَحبّهَ»(۱)
هدیه، دوستى مىآورد.
این کار، هم بازگشت …

اخلاق معاشرت(۲)
«زیارت» برادران دینى رفتن و «دیدار مؤمنان»، مورد سفارش اولیاء دین است که هم رابطههاى درونى آحاد امّت را استوارتر مىسازد، هم محبّتها را مىافزاید و هم کدورتها را مى زداید و هم خدا و رسول را خوشحال مىسازد...
دید و بازدید
آنچه روحیهها را شاداب و زندگیها را باصفا مىسازد، «دیدار» است. چه دیدارها…

نگاهی به سیره اخلاقی امام باقر(ع)
بی کرانه های نیک سیرتی
مقدمه
سیرۀ معصومین بهترین الگوی بازسازی اخلاقی است.
ائمه معصومین علیهم السلام با پرورش صفات و فضائل اخلاقی ناب در گوهر وجودشان، علاوه بر نورانی کردن باطن خود، فضای خانواده و جامعه خویش را از این نورانیت بهره مند کرده اند؛ که می توان شعاع این گسترش برکت را تا روز قیامت، در تمام گ…