با چه کسانى دوست شویم؟
یکى از حکماء دربارۀ شرائط انتخاب دوست به فرزندش چنین مىگوید:
فرزندم! اگر خواستى براى خود رفیقی انتخاب کنى، این شرائط را در نظر بگیر:
۱-رفاقت با او، مایه زینت تو باشد.
۲-اگر از او کمک خواستى، به تو کمک نماید.
۳-تو را در گفتارت راستگو بداند.
۴-اگر در جابى کم آوردى، کمبودت را جبران نماید.
۵-اگر دستت را براى چیزى به سوى او دراز کردی، او هم دستش را به طرف تو دراز کند.
۶-در مواقع نیاز اگر کمتر به او رسیدگى کردی، ناراحت نشده و آبروى تو را حفظ کند.
۷-اگر از تو نیکى و خوبى ببیند، آن را به حساب آورده و اگر شکستى در زندگى برایت پیش آمد، به یاریت بشتابد.
۸-در صورت تقاضا، به تو عطا کند، و اگر ساکت شدى و درخواستت را نگفتی، خودش ابتداءً این کار را انجام دهد.
۹-اگر حادثه ناگوارى برایت پیش آمد، کمکهاى او برایت کافى باشد.
۱۰-در صورت احتیاج به مال، تو را یارى کند.
بارى، رفاقت با افراد شریف و صاحب حسب و نَسب، باعث کامل شدن عقل و ادب انسان میشود؛ ولى دوستى با اشخاص پست و فرومایه، موجب لکهدار شدن شرافت و شخصیت انسان خواهد شد.
پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) فرمودهاند:
«کسى که با صالحان و نیکان همنشین باشد، همانند عطر فروش است، اگر سودى برایت نداشته باشد، از بوى خوشش استفاده میکنی، اما کسى که با اشخاص فاسد همنشین است، همانند آهنگرى که در کنار کورۀ آتشین نشسته، اگر از شرارۀ آتش هم در امان بماند، از دود آن اذّیت خواهد شد.»
امام ششم(علیه السلام) نیز فرمودهاند:
«برادران ایمانى و رفقاى خود را با دو صفت آزمایش کنید، پس اگر آن دو خصلت در آنها بود، شایسته رفاقت و برادری هستند، وگرنه از آنها دور شوید، دور شوید، دور شوید:
۱٫مواظبت او بر نمازهایش در اوقات فضیلت آن؛
۲٫نیکى به برادران ایمانى خود در سختیها؛
منبع: کتاب آداب النفس؛ پدیدآور: محمد العیثانی؛ تصحیحِ سید کاظم موسوی میاموی؛ جلد اول، تهران: المکتبه المرتضویه، ۲۸۰ ص، عربی،