استقرار عرش خداوند بر آب یعنى چه ؟
پاسخ:
چون سؤال شما به مضمون آیه هفتم سوره هود وَ کانَ عَرْشُهُ علَى الْماءِ؛ عرش خداوند بر آب قرار داشت بر مىگردد. از این رو پاسخ آن مبتنى بر تبیین دو واژه عرش و ماء مى باشد:
۱ – کلمه عرش هر چند در لغت به معانى: سقف، شىءِ سقف دار، تختهاى بلند سلاطین و پادشاهان بکار رفته است، اما بسیارى از مواقع در معناى کنایى و مجازى قدرت و سلطنت به کار مى رود چنان که در عربى گفته مى شود: فُلانَ اِستَوى عَلى عَرشِهِ یعنى آن شخص به قدرت رسید. و در فارسى نیز مى گوییم: فلان کس را به تخت نشاندند یا از تخت پایین کشیدند و… که در همه این موارد مراد از عرش و تخت، قدرت است.
۲ – کلمه ماء به معناى آب بوده اما گاهى به هر شىء مایعى نظیر فلزات مایع و… نیز لفظ ماء اطلاق مى گردد. بنابراین با توجه به معانى ذکر شده براى عرش و ماء مى گوییم:
مراد از عرش خدا در آیه شریفه قدرت و سلطنت الهى به مجموعه هستى مى باشد.
از طرفى چون ابتداى آیه بیانگر مراحل آفرینش جهان است هُوَ الَّذى خَلَقَ السَّمواتِ و الْارْضَ فى ستَّهِ اَیّامٍ و از آیات دیگر قرآن نیز استفاده مى گردد که جهان طبیعت در آغاز آفرینش، به صورت مواد مذاب یا گازهاى فشرده و متراکم بوده است – چنان که از جهت علمى نیز این مطلب تأیید شده است – در این صورت مفهوم و ترجمه دقیق آیه این مى شود که:
در آغاز آفرینش – جهان هستى که مظهر قدرت و عظمت الهى است بر این ماده آبگونه (گازهاى متراکم) قرار داشت. به عبارت دیگر قدرت و مالکیت خداى متعال در آن روز مستقر بر این ماده حیات و زندگى بود (که اصل هر چیز مى باشد) و این سخن در آیه ۳۰ سوره انبیاء نیز به شکلى دیگر بیان شده است:
و جَعلنا مِنَ الماءِ کُلَّ شَىءٍ حیٍّ هر موجود زنده اى را از آب آفریدیم
و لذا قدرت و مالکیت حضرت حق (جل و اعلی) بر اصل تمام موجودات حاکم و مسلّط است.
(این پاسخ از تفسیر نمونه، ج ۹، ص ۲۴ تا ۲۷ اقتباس شده است)
