ابو مسعود (عقبه بن عمرو انصاری)

عقبهبن عمرو از انصار اصحاب رسول خدا صلی الله علیه و آله و از یاران باوفای امیرمؤمنان علیه‏السلام بود که به ابومسعود کنیه داشت. زمانی که حضرت علی علیه‏السلام می‏ خواستند به جنگ صفین بروند، او را به جانشینی خود در کوفه منصوب کردند.(۱)ابن اثیر می ‏گوید: عقبه بن عمرو بن ثعلبه، بدری است و بیشتربه کنیه ‏اش ابومسعود معروف بود. وی در جنگ بدر حضور نیافت، لکندر منطقه بدر سکنا گزید و به «بدری» معروف گشت. وی در عقبه دومحضور داشت و در میان حاضران از همه جوان تر بوده است. بعد از عقبه دوم او یاورپیامبر شد و از زمان جنگ احد در تمام غزوه ‏ها شرکت داشت. گرچه برخی می ‏نویسند:
وی در جنگ بدر نیز حضور داشت اما نزد اکثر مورخان این قول صحیح نیست.ابن اثیر می‏ گوید: عمرو در کوفه سکنا گزید و حضرت علی علیه‏السلام هنگام عزیمت به صفّین او را جانشین خود درکوفه گردانید. او به نقلی در سال ۴۱ یا ۴۲ هجری و به نقل دیگری در سال ۶۰ هجری وفات یافت.(۲) «نصر بن مزاحم» نیزمی ‏گوید: در حالی که وی جوان‏ ترین اصحاب هفتاد نفری عقبه بود، علی علیه‏السلام، او را به عنوان والی کوفه برگزیدو خود همراه مردم عازم جنگ شد.(۳)یعقوبی می‏ نویسد: او بعد از بیعت مردم با امیرالمؤمنین علیه‏السلامسخنرانی کرد و گفت: چه کسی است که برای او روزی همانند
روز عقبه و بیعتی هم چون بیعت رضوان باشد و رهبر هدایت‏ گری که از جور او رسیده نمی ‏شود و ظلمی نمی ‏کند و عالمی
که جاهل نیست و به تمام مسائل آگاهی دارد.(۴)ابومسعود با این سخنرانی اعتقاد و ایمان خود به امیرالمؤمنین علیه‏السلام اظهار داشت و مردم را در امر بیعت تشویق نمود.

پی نوشت ها:

۱- همان،ص ۵۳، ش ۱۱۲

۲- ر. ک:اسدالغابه، ج ۳، ص ۴۱۹ و ج ۵، ص ۲۹۶

۳- وقعهصفّین، ص ۱۲۱ ؛ شرح ابن ابی الحدید، ج ۳، ص ۱۹۱

۴- تاریخیعقوبی، ج ۲، ص ۱۷۹

منبع : سیداصغر ناظم‏ زاده قمی، اصحاب امام علی، ج ۱