کمرویى
راه‌هاى غلبه بر کمرویى و تقویت اعتماد به نفس
کمرویى، یک امرى است که آموخته مى‌شود و جنبه اکتسابى دارد (نه جنبه ارثى)؛ پس ما مى‌توانیم آن را با تمرین برطرف سازیم. آنچه مهم است این که باور داشته باشیم که ما چنین قدرتى را داریم و مى‌توانیم از لباس کمرویى بیرون آئیم. دیگر این که کمرویى یک فرایندى است که به تدریج حاصل شده، پس نباید انتظار داشت که به سرعت و دفعتاً برطرف گردد؛ اما برطرف شدن آن، بستگى به تمرین، جدّیت و باور به توانایى‌هاى خودمان دارد در ذیل به راه‌هاى پرورش اعتماد به نفس و غلبه بر کمرویى اشاره مى‌کنیم:
۱- توجه به عواقب بد کمرویى: مثل احساس تنهایى، افسردگى، طرد شدگى، تحقیر، افزایش خود مشغولى ما به خودمان، نرسیدن به حقوق خود، نادیده گرفته شدن توانایى‌ها و قابلیت‌ها، مانع از ارزیابى مثبت دیگران از شخصیت ما مثل این که مى‌گویند فلانى خشک است، با خودش قهر است…
نکته: کمرویى گاهى مواقع فوایدى هم دارد اما در معدّل‌گیرى آن با پیامدهاى بد آن، به این نتیجه مى‌رسیم که کمرویى واقعاً یک معلولیت اجتماعى است؛ البته ناگفته نماند که اکثر پیامدهاى مثبت آن، گذرا هستند و در کل، مانع پیشرفت انسان در درازمدت مى‌شود مثلاً کسى که به خاطر ترس از ارزیابى دیگران در جمع حاضر نمى‌شود، هیچگاه به نقاط مثبت و منفى خود آگاه نمى‌گردد و نمى‌تواند نقاط ضعف خود را تقویت کند و از تشویق دیگران در مورد نقاط مثبتش بهره‌مند شود.
۲- نقاط قوت و ضعف خود را بازشناسى واقع‌بینانه کنید و براى خود در زندگى، اهداف معقول (کوتاه‌مدت و بلندمدت) در نظر بگیرید. حال بر اساس نقاط مثبت و ویژگى‌هاى شخصیتى و ارزشى که براى خود و هدف‌ها و خواسته‌هاى خویش قائلید، تصمیم بگیرید و برنامه خودتان را از همان جا شروع کنید. (از مقایسه مستمر نقاط ضعف خود با نقاط قوت دیگران پرهیز کنید.)
۳- به زندگى گذشته خود مرورى کنید، ذهن خودت را از تجارب و مخاطرات ناخوشایند و ناکامى‌هاى ارتباطات اجتماعى پاک کنید. در عوض تلاش کنید تجارب موفق خود در خانه، مدرسه، کوچه، خیابان، محل کار، در برخورد با دیگران را مجدداً مرور کرده و آنها را به خاطر بسپارید (بهتر است از موفقیت‌هاى خود لیستى تهیه کنید و هر روز صبح و عصر آنها را مرور کنید).
۴- افکار مثبت را جایگزین افکار شرم، خجالت، کمرویى، ناتوانى و …. گردانید چرا که افکار، بر احساسات و هیجان‌هاى شما اثر مى‌گذارد و هیجان‌هاى حاصله از آن افکار را تبدیل به رفتار مى‌شوند (الگوى آرون تى بک، روانشناس شناختى).
۵- آگاه باشید که احساس کمرویى گاهى به خاطر ناکامى‌ها، تجارب تلخ خودماست و گاهى هم به خاطر محیط (یاد گرفته‌ایم، همانندسازى با بزرگتر کرده‌ایم، سرزنش شده‌ایم، نقاط منفى ما بیشتر به گوش زده شده است و براى کارها و نقاط مثبت خود، تشویق نشده‌ایم) و گاهى ـ که اغلب این طور است ـ کمرویى فرایندى است که از تجارب تلخ ارتباطى گذشته، احساس بى‌کفایتى و خودکم‌بینى و ارزیابى بد از خود و به خاطر حرف‌ها و عکس‌العمل‌هاى دیگران حاصل مى‌گردد.
پس باید توجه داشت که براى درمان باید براى هر قسمت، جداگانه سرمایه‌گذارى کنیم. توجه داشته باشید که تقویت هر قسمت، بر قسمت‌هاى دیگر اثر مثبت مى‌گذارد و بر عکس، ارزیابى بد هر قسمت، بر دیگر ابعاد اثر منفى مى‌گذارد.
مثال: کسى که به توانایى‌هاى خود اعتماد و اعتقاد دارد، گذشته تلخ خود را به دیده عبرت و تجربه براى آینده در نظر مى‌گیرد و باعث رکود او نمى‌شود و در نتیجه خوب مى‌درخشد و بر ارزیابى مردم تأثیر مى‌گذارد و یا ارزیابى غلط، آنها را به حساب نمى‌آورد که به باورهاى خود اعتقاد دارد.
۶- انسان نان باورهایش را مى‌خورد؛ تا جایى این گفته اثربخش است که برخى گفته‌اند تو همانى که مى‌اندیشى یعنى اندیشه مثبت تو درباره خودت بر اعمال و رفتار و افکارت اثر مثبت مى‌گذارد.
۷- خلاق باشید: تفکر دو گونه است:
۱- تفکر همگرا(CONVERGENT – THINKING): در این تفکر، بیشتر از اطلاعات و راه حل‌هاى عمومى و دیگران استفاده مى‌شود.
۲- تفکر واگرا(DIVERGENT – THINKING): در این تفکر، انسان از اطلاعات خود سعى دارد به نحو احسن استفاده کند و راه‌حل‌هاى جدید و مغایر با دیگران ولى ارزشمند ارائه دهد. مطئمناً کسى که تفکر خلاق داشته باشد از تشویق‌هاى دیگران بهره‌مند مى‌شود و تشویق‌ها باعث نشاط و پویایى و امیدوارى و اعتماد به نفس مى‌گردد.
۸- راه‌هاى تقویت اراده را بیاموزید: توجه به بُعد روحانى (دعا، تفکر، نماز، محاسبه نفس، خودشناسى) بیشتر از توجه به بُعد جسمانى باشد، ورزش کنید، به سلامت جسمانى و روحى خود اهمیت دهید و برنامه بریزید و در شروع آن اصلاً تأخیر نکنید. از همین حالا، بله! همین حالا شروع کن، با افرادى که اراده قوى دارند دوست شو، و….
۹- هنر گفتگو را بیاموزید (مطالعه کتب مربوط، ارتباطات، مهارت‌هاى ارتباط جمعى، سبک‌هاى ارتباط‌هاى مؤثر) از جمله آنها:
۱- شروع خوب با قدرت و مثبت و جذاب داشته باشید.
۲- محتواى کلامتان داراى مطالب مفیدى باشد، خسته‌کننده نباشد، مستمع را به وجد آورد؛ احساس کند مطلبى مى‌شنود که به نفع او است.
۳- در گفتگو‌هاى دیگران، حقایقى بیابید تا مورد تأیید طرف مقابل واقع شوید پس آنگاه به او تأثیرگذارى (براى تغییر افکار و اعمال دیگران، اول به او شخصیت بدهید بعد نقطه ضعف او را بیان کنید).
۱۰- خود تشویقى: در قبال هر رفتارى که حکایت از تجدید نظر در رفتار کمرویى شماست، خود را تشویق کنید گردش و تفریح، زیارت.
۱۱- با احساس خودکم‌بینى بجنگید: گره زدن خود به گذشته، توانایى‌هاى خود را کم انگاشتن، متکى به قضاوت دیگران بودن، همه و همه بر احساس بى‌کفایتى و خودکم‌بینى شما مى‌افزاید. زندگى افراد موفق را مطالعه کنید آنها بر اثر تمرین، تلاش، فقر و شکست‌ها و ناکامى‌ها و عبرت از آنها به آنجا رسیده‌اند.
۱۲- خودشناسى (استعدادها، علاقه‌ها و نقاط قوت و ضعف….):
افزایش اعتماد به نفس و شکوفایى توانایى‌ها = سعى در ابراز وجود پذیرش خود = شناخت خود.
