کم رويى

راه هاى غلبه بر کم رويى و پرورش اعتماد به نفس و خودباورى :

الف) راه هاى غلبه بر کم رويى و تقويت اعتماد به نفس:

کم رويى يک امرى است که آموخته مى شود و جنبه اکتسابى دارد (نه جنبه ارثى) پس ما مى توانيم آن را با تمرين برطرف سازيم آنچه مهم است اين که باور داشته باشيم که ما چنين قدرتى را داريم و مى توانيم از لباس کم رويى بيرون آئيم. ديگر اين که کم رويى يک فرايندى است که به تدريج حاصل شده پس نبايد انتظار داشت که به سرعت و دفعتاً برطرف گردد اما برطرف شدن آن بستگى به تمرين، جدّيت و باور به توانايى هاى خودمان دارد در ذيل به راه هاى پرورش اعتماد به نفس و غلبه بر کم رويى اشاره مى کنيم.

1. توجه به عواقب بد کم رويى: مثل احساس تنهايى، افسردگى، طرد شدگى، تحقير، افزايش خود مشغولى ما به خودمان، نرسيدن به حقوق خود، ناديده گرفته شدن توانايى ها و قابليت ها، مانع از ارزيابى مثبت ديگران از شخصيت ما مثل اين که مى گويند فلانى خشک است، با خودش قهر است….

نکته: کم رويى گاهى مواقع فوايدى هم دارد اما در معدّل گيرى آن با پيامدهاى بد آن، به اين نتيجه مى رسيم که کم رويى واقعاً يک معلوليت اجتماعى است البته ناگفته نماند که اکثر پيامدهاى مثبت آن گذرا هستند و در کل مانع پيشرفت انسان در دراز مدت مى شود مثلاً کسى که به خاطر ترس از ارزيابى ديگران در جمع حاضر نمى شود هيچگاه به نقاط مثبت و منفى خود آگاه نمى گردد و نمى تواند نقاط ضعف خود را تقويت کند و از تشويق ديگران درمورد نقاط مثبتش بهره مند شود.

2. نقاط قوت و ضعف خود را بازشناسى واقع بينانه کنيد و براى خود در زندگى اهداف معقول (کوتاه مدت و بلند مدت) در نظر بگيريد. حال بر اساس نقاط مثبت و ويژگى هاى شخصيتى و ارزشى که براى خود و هدف ها و خواسته هاى خويش قائليد تصميم بگيريد و برنامه خودتان را از همان جا شروع کنيد. (از مقايسه مستمر نقاط ضعف خود با نقاط قوت ديگران پرهيز کنيد.)

3. به زندگى گذشته خود مرورى کنيد ذهن خودت را از تجارب و مخاطرات ناخوشايند و ناکامى هاى ارتباطات اجتماعى پاک کنيد. در عوض تلاش کنيد تجارب موفق خود در خانه، مدرسه، کوچه، خيابان، محل کار، در برخورد با ديگران را مجدداً مرور کرده و آن ها را به خاطر بسپاريد (بهتر است از موفقيت هاى خود ليستى تهيه کنيد و هر روز صبح و عصر آن ها را مرور کنيد).

4. افکار مثبت را جايگزين افکار شرم، خجالت، کم رويى، ناتوانى و …. گردانيد چرا که افکار بر احساسات و هيجان هاى شما اثر مى گذارد و هيجان هاى حاصله از آن افکار را تبديل به رفتار مى شوند (الگوى آرون تى بک، روان شناس شناختى).

5. آگاه باشيد که احساس کم رويى گاهى به خاطر ناکامى ها، تجارب تلخ خودماست و گاهى هم به خاطر محيط (ياد گرفته ايم، همانند سازى با بزرگتر کرده ايم، سرزنش شده ايم، نقاط منفى ما بيشتر به گوش زده شده است و براى کارها و نقاط مثبت خود تشويق نشده ايم) و گاهى ـ که اغلب اين طور است ـ کم رويى فرايندى است که از تجارب تلخ ارتباطى گذشته احساس بى کفايتى و خمود کم بينى و ارزيابى بد از خود و بخاطر حرف ها و عکس العمل هاى ديگران حاصل مى گردد.

پس بايد توجه داشت که براى درمان بايد براى هر قسمت جداگانه سرمايه گذارى کنيم توجه داشته باشيد که تقويت هر قسمت بر قسمت هاى ديگر اثر مثبت مى گذارد و بر عکس ارزيابى بد هر قسمت بر ديگر ابعاد اثر منفى مى گذارد.

مثال: کسى که به توانايى هاى خود اعتماد و اعتقاد دارد گذشته تلخ خود را به ديده عبرت و تجربه براى آينده در نظر مى گيرد و باعث رکود او نمى شود و در نتيجه خوب مى درخشد و بر ارزيابى مردم تأثير مى گذارد و يا ارزيابى غلط آنها را به حساب نمى آورد که به باورهاى خود اعتقاد دارد.

6. انسان نان باورهايش را مى خورد. تا جايى اين گفته اثر بخش است که برخى گفته اند تو همانى که مى انديشى يعنى انديشه مثبت تو درباره خودت بر اعمال و رفتار و افکارت اثر مثبت مى گذارد.

7. خلاق باشيد: تفکر دو گونه است: 1. تفکر همگرا (CONVERGENT – THINKING) در اين تفکر بيشتر از اطلاعات و راه حل هاى عمومى و ديگران استفاده مى شود. 2. تفکر واگرا (DIVERGENT – THINKING) در اين تفکر انسان از اطلاعات خود سعى دارد به نحو احسن استفاده کند و راه حل هاى جديد و مغاير با ديگران ولى ارزشمند ارائه دهد مطئمناً کسى که تفکر خلاق داشته باشد از تشويق هاى ديگران بهره مند مى شود و تشويق ها باعث نشاط و پويايى و اميدوارى و اعتماد به نفس مى گردد.

8. راه هاى تقويت اراده را بياموزيد: توجه به بعد روحانى (دعا، تفکر، نماز، محاسبه نفس، خودشناسى) بيشتر از توجه به بعد جسمانى باشد، ورزش کنيد، به سلامت جسمانى و روحى خود اهميت دهيد و برنامه بريزيد و در شروع آن اصلاً تأخير نکنيد. از همين حالا، بله! همين حالا شروع کن، با افرادى که اراده قوى دارند دوست شو، و….

9. هنر گفتگو را بياموزيد (مطالعه کتب مربوط، ارتباطات، مهارت هاى ارتباط جمعى، سبک هاى ارتباط هاى مؤثر) از جمله آن ها:

1. شروع خوب با قدرت و مثبت و جذاب داشته باشيد.

2. محتواى کلامتان داراى مطالب مفيدى باشد، خسته کننده نباشد، مستمع را به وجد آورد؛ احساس کند مطلبى مى شنود که به نفع او است.

3. در گفتگو هاى ديگران حقايقى بيابيد تا مورد تأييد طرف مقابل واقع شوى پس آنگاه به او تأثير گذارى (براى تغيير افکار و اعمال ديگران اول به او شخصيت بدهيد بعد نقطه ضعف او را بيان کنيد)

10. خود تشويقى: در قبال هر رفتارى که حکايت از تجديد نظر در رفتار کم رويى شماست خود را تشويق کنيد گردش و تفريح، زيارت.

11. با احساس خود کم بينى بجنگيد، گره زدن خود به گذشته، توانايى هاى خود را کم انگاشتن، متکى به قضاوت ديگران بودن، همه و همه بر احساس بى کفايتى و خود کم بينى شما مى افزايد، زندگى افراد موفق را مطالعه کنيد آن ها بر اثر تمرين، تلاش، فقر و شکست ها و ناکامى ها و عبرت از آن ها به آنجا رسيده اند.

12. خود شناسى (استعدادها، علاقه ها و نقاط قوت و ضعف….):

افزايش اعتماد به نفس و شکوفايى توانايى ها = سعى در ابراز وجود پذيرش خود = شناخت خود.

منبع :مركز مطالعات و پژوهش هاي فرهنگي حوزه علميه