وهابیت و تنزل مقام الوهیت

وهابی­ها مقام و منزلت خداوند را آن قدر تنزل داده که حتی برای ایشان کرسی ­های متعددی در فضاهای مختلف در نظر گرفته است. آیا این نگرش مستلزم نیازمندی خداوند به ابزار و محدودیّت او نمی ­باشد؟

ابن قیّم می­ گوید که برای خداوند در هر آسمان یک کرسی وجود دارد. وقتی که به آسمان دنیا نزول می ­کند، روی کرسی مختص به این آسمان می ­نشیند و می ­گوید: «آیا استغفار کننده­ای هست تا او را ببخشم … تا صبح آنجا می­ماند و هنگام صبح، کرسی آسمان دنیا را ترک می ­کند و بالا می­ رود و بر کرسی دیگر می­ نشیند![1]  ابن تیمیه و ابن قیم در کیفیت نشستن خدا بر کرسی می­ گویند: استواء به معنای مجرد استیلاء نیست بلکه به معنای نشستن بر کرسی پادشاهی می ­باشد و اضافه می ­کنند که استواء خدا بر کرسی مانند استواء بشر بن مروان بر کرسی سلطنت است زمانی که عراق را فتح نمود[2].

حتي اين طايفه خدا را کوچکتر از عرش پنداشته و می ­گویند: «ان عرشه او كرسيه وسع السموات والارض و انه يجلس عليه فما يفضل منه قدر اربعه اصابع او فما يفضل منه الا قدر اربعه اصابع وانه ليئط به اطيط الرحل الجديد».[3]

و نیز می ­گویند: «ان محمدا رسول الله يجلسه ربه علي العرش معه».[4] لازمه این سخن این­ست که عرش بزرگتر از خدا است و خدا و رسول خدا هردو در آن جا می­گیرند و عرش بر هردوی آنها احاطه دارد.

حاجی خلیفه در «کشف الظنون» از کتاب« العرش» ابن تیمیه نقل می­ کند که خداوند بر کرسی می­ نشیند و محلی را برای نشستن رسول خدا در کنار خودش خالی می­ گذارد![5]

آیا این گونه عقائد که وهابی­ها آن را در میان مسلمین ترویج می­­ نمایند، انحراف آشکار از مبانی دین مبین اسلام محسوب نمی ­گردد؟ و خداوند متعال مطابق این عقیده مانند یک فرد از افراد انسان تلقی نشده است که در هر آسمان به داشتن یک کرسی نیازمند می­ باشد. ودایم برای نشستن بر این کرسی­ ها میان آسمان­ها در گشت و گذار است؟

آیا این عقیده، عجز خداوند را در برقرار کردن رابطه با بندگانش ثابت نمی ­کند؟ و خداوند بدون اینکه در آسمان دنیا قرار گیرد نمی­ تواند پیام خود را به استغفار کننده ها برساند؟

آیا آن­گونه که ابن تیمیه استیلاء را معنا کرده است و جایی هم برای رسول خدا در کنار او وجود دارد، لازمه اش این­ نیست که خداوند (العیاذ بالله) جسمی است محدود، و متناسب با وسعت کرسی و همسان با وجود پیامبر اسلام که هر دو باهم در این کرسی جا می ­گیرند؟

پی نوشت ها:

[1] . اجتماع الجیوش الاسلامیه، ج  1، ص55 .

[2] . ابن تیمیه،  احمد بن عبدالحلیم الحرانی،  تفسیر کبیر، ج 6، ص385 . و مجموع الفتاوی، ج 16، ص 397 .و ابن قیم،  توضیح المقاصد و تصحیح القواعد، ج 2، ص31 .

[3]. ابن تيميه، ابوالعباس احمد بن عبدالحليم الحراني، مجموع الفتاوي (كتب و رسائل و فتاوي شيخ الاسلام ابن تيميه)، ج16 ص435، دارالنشر: مكتبه ابن تيميه، الطبعه الثانيه، تحقيق: عبدارحمن بن محمد بن قاسم العاصمي النجدي.

[4]. مجموع الفتاوي، ج4ص374.

[5] . حاجی خلیفه، کشف الظنون، ج2 ص 1438.(ابن تیمیه ذکر فیه ان الله تعالی یجلس علی الکرسی و قد اخلی مکاناً یقعد معه فیه رسول الله صلی الله علیه و سلم.)