ورزش کودکان(۲)
۹٫ حرکات ورزشى باید اثر تربیتى معنوى و جسمى براى کودکان داشته باشد.[۱]
نظارت بر بازی‌هاى کودکان
یکى از وظائف اولیاء و مربیان این است که بر بازى کودکان، نظارت کامل داشته باشند. در بازی‌هاى جمعى و گروهى، نظارت اولیاء مى‌تواند به ایجاد جو سالم و عارى از خشونت و اختلاف به کودکان کمک کند. براى کودکان در حین بازى، ممکن است مسائلى به وجود بیاید که وجود بزرگتر این مشکلات را به خوبى از بین مى‌برد و کودکان در حین بازى با مسائل عاطفى، اخلاقى، روحى، اجتماعى و ایمنى نیز آشنا مى‌شوند.
رعایت و آموزش مسائل اخلاقى، اجتماعى
در هنگام ورزش، مربى باید ضمن نظارت به دانش‌آموزان نکات اخلاقى و اجتماعى را آموزش دهد.
۱٫ جوّ بازى، ملایم و دوستانه باشد و مربیان باید با تمام قدرت، از خشونت در بازی‌هاى ورزشى جلوگیرى کنند، زیرا خشونت در ورزش جایى ندارد.
۲٫ باید به کودکان و نوجوانان آموخت که هنگام بازى، یکدیگر را هل ندهند. زیرا در این صورت، ورزش با مشکل روبرو شده و موجب ناراحتى و نزاع بین بازیکنان مى‌شود.
۳٫ مربى باید در حین بازى، نظم و قانون را به ورزشکاران بیاموزد و آنها را ملزم به رعایت قانون نماید.
۴٫ مربى باید به شخصیت افراد ورزشکار، احترام بگذارد و اگر آنها در حین بازى، اشتباهى مرتکب شدند با آنها، با خشونت رفتار نکند.
۵٫ ادب و نزاکت و بازى صادقانه و حفظ امانت، از هدف‌هاى مهم ورزش است و مربى باید از ابتداى کودکى، این روحیه را در نوجوانان تقویت کند و از طریق ورزش ارزشهاى اخلاقى، اجتماعى را به کودکان بیاموزد.
۶٫ مربى در ارائه اصول و مبانى ورزش و آموزش آن، بیش از اندازه سخت‌گیر نباشد و به کودکان فرصت دهد که تجربه‌ها و نظرهاى خود را در یادگیرى اصول و مهارت‌هاى ورزشى در نظر بگیرند.
۷٫ مقدارى از وقت کلاس، صرف ارزشهاى اجتماعى کودکان شود.
۸٫ مربى باید جوّ محیط ورزش را سالم نگه دارد. از اختلاط دختر و پسر جلوگیرى کند. زیرا این امر، باعث انحراف کودکان مى‌شود.
رعایت بهداشت و ایمنى
براى حفظ سلامت ورزشکاران، لازم است نکات ایمنى و احتیاط‌هاى لازم در هر رشته ورزشى رعایت شود. آموزش نکات بهداشت و ایمنى به کودکان لازم و ضرورى است و کودک باید از همان ابتدا که به ورزش مى‌پردازد، این نکات را بیاموزد و به آن عمل کند.
۱٫ زمین و محوطه ورزشى باید مناسب باشد. داراى وسعت کافى باشد، موانع و اشیاء غیرضرورى آن پاکسازى شود و زمین صاف و هموار باشد.
۲٫ ورزش‌هاى مختلف و نکات ایمنى آن، براى افراد بیان شود و مهارت‌هاى ورزشى و مقررات ایمنى هر رشته ورزشى، براى ورزشکاران روشن باشد.
۳٫ در بازی‌هاى دسته‌جمعى، فاصله بین افراد، حفظ شود به گونه‌اى که برخورد بین اعضاء و بازیکنان به وجود نیاید.
۴٫ در بازی‌هاى با توپ، بازیکنان باید چشم به توپ داشته باشند و هیچ گاه توپ را به طرف فردى که متوجه نیست، پرتاب نکنند.
۵٫ رعایت مقررات عبور و مرور در بازی‌هاى مختلف ورزشى، بسیار اهمیت دارد. اگر همه افراد از طرف راست یکدیگر بگذرند، از برخورد افراد با یکدیگر جلوگیرى خواهد شد.
کودکان هنگام دنبال کردن یکدیگر یا دویدن و پرش از موانع، باید زمان و فاصله را برآورد کنند.
۶٫ براى برداشتن و برگرداندن توپ از خیابان‌ها یا مکان‌هاى پر رفت و آمد و خطرناک باید مقررات بسیار سختى برقرار و رعایت شود و مربیان باید در این گونه موارد، مراقب کودکان باشند.
۷٫ بند کفش کودکان باید بسته باشد و کفش کودک با ورزشى که انجام مى‌دهد، مناسب باشد.
۸٫ در ورزش‌هاى سنگین مانند کشتى، فوتبال و… نباید از عینک استفاده شود.
۹٫ به کودکان و نوجوانان باید آموخت که هنگام بازى، یکدیگر را هل ندهند و نزاع و کشمکش ننمایند.
لزوم نظارت بر بازی‌هاى تصویرى و رایانه‌اى
یکى از دستاوردهاى پیشرفت علم و صنعت براى کودکان، پیدایش بازی‌هاى تصویرى و رایانه‌اى است. این بازی‌ها براى کودکان، هیجان‌آور است و از این رو در بین کودکان طرفداران بیشمارى دارد.
امّا در کنار هیجان، افراط در این بازی‌ها عوارضى براى کودکان به همراه دارد که اگر اولیاء بخواهند کودکان از این عوارض مصون بمانند، باید در مقابل این ورزش‌ها روش درست و مناسب را انتخاب نمایند.
روانشناسان معتقدند که بازى با رایانه، عوارض جانبى مثل بی‌هوشى، اختلال در رفتار و گفتار را در پى دارد. اگر والدین بخواهند این عوارض را کم کنند، باید توجه داشته باشند که این گونه بازی‌ها را باید تحت کنترل داشته باشند.
پروفسور «پیرسون» مى‌گوید:[۲]
۱٫ بهترین راه حل، خارج کردن رایانه از اطاق کودک است.
۲٫ راه حل دیگر آن است که والدین هم در بازی‌هاى رایانه‌اى با کودک مشارکت کنند.
۳٫ به کودک اجازه ندهند که در فاصله بسیار نزدیک از صفحه رایانه بنشیند.
۴٫ از رایانه با صفحه کوچک استفاده کنند.
۵٫ نور صفحه تلویزیون را کم کنند.
۶٫ کودک، بازى را تنها انجام ندهد، بلکه دسته‌جمعى بازى نماید.
۷٫ ساعات بازى با رایانه محدود باشد و کودک، ساعت‌هاى طولانى با آن بازى نکند.
۸٫ والدین وقت بیشترى را با کودک بگذرانند.
۹٫ بازی‌هاى دیگر غیر از رایانه، براى کودک فراهم کنند.
۱۰٫ کودک به بازى با رایانه عادت نکند، بلکه براى تنوع به بازى بپردازد.
همراهى اولیاء در ورزش کودکان
از نظر اسلام، کودک باید در بازى کردن آزاد باشد، به شرط آن که ورزش‌هاى خطرناک نکند، در ورزش افراط ننماید، به خود زیان نرساند، مزاحم دیگران نشود و حقوق دیگران را رعایت کند. لازم است اولیاء نیز به گونه‌اى اوقات خود را برنامه‌ریزى کنند که ساعتى در روز را با کودکان خود بازى کنند. بازى اولیاء با کودکان، براى آنان بسیار لذت‌بخش است و کودک، بازى اولیاء با خود را، علامت محبت آنان نسبت به خود مى‌داند و بازى با والدین را بسیار دوست دارد.
على (علیه السلام) طى روایتى مى‌فرمایند: هر کس کودکى دارد، خود نیز باید کودک شود.[۳]
جابر مى‌گوید: دیدم که رسول خدا (صلّى الله علیه و آله و سلم) با دست و پا راه مى‌رفت، در حالى که حسن و حسین(علیهما السلام) بر پشتش سوار بودند و مى‌فرمود: شتر شما، بهترین شترها و شما، بهترین سوار هستید.[۴]
پیامبر اکرم (صلّى الله علیه و آله و سلم) در روایتى فرمودند: هر کس کودکى دارد، خود نیز باید تظاهر به کودکى نماید.[۵]
چنانکه بیان شد، رهبران دینى ما، نه تنها کودکان را به واسطه کارها و بازی‌هاى کودکانه، سرزنش نمى‌کنند، بلکه به والدین آنها نیز توصیه مى‌نمایند، خود، کودک شده و با کودکانشان به بازی‌هاى کودکانه بپردازند و خود آنها نیز چنین بوده‌اند.
در سیره پیامبر بزرگ اسلام (صلّى الله علیه و آله و سلم) مى‌خوانیم: آن بزرگوار با نوه‌هاى خردسال خود، بازى مى‌کرده و حتى مرکب آنان مى‌شده و آنان را به دوش مى‌گرفته است. اسلم مى‌گوید: من حسن و حسین(علیهما السلام) را دیدم که بر شانه‌هاى پیامبر (صلّى الله علیه و آله و سلم) سوار شده‌اند. به آن دو رو کرده و گفتم: چه مرکب راهوارى دارید. در این لحظه پیامبر (صلّى الله علیه و آله و سلم) مرا مخاطب ساخته و فرمود: و چه سواران نیکویى.[۶]
همچنین در روایتى چنین مى‌خوانیم: گاه اتفاق مى‌افتاد آن حضرت، در حال نماز بود و همین که سر به سجده مى‌گذاشت، دو نوه بزرگوار ولى کم سن و سال او حسن و حسین (علیهما السلام)، بر پشت او سوار مى‌شدند و به بازى و شوخى مى‌پرداختند. آن حضرت، نه تنها آنها را منع نمى‌فرمود، بلکه آن قدر سجده را طولانى مى‌کردند تا خودشان به میل خود، پائین بیایند. جالب‌تر این که گاهى خود آن حضرت، دو نوه خردسال خود را به کشتى گرفتن واداشته و سپس به تشویق آنان مى‌پرداخت.
در روایات آمده است: شبى پیامبر گرامى اسلام (صلّى الله علیه و آله و سلم) به خانه فاطمه زهرا (سلام الله علیها) وارد شدند. امام حسن (علیه السلام) و امام حسین (علیه السلام) نیز که در سنین کودکى بودند، به همراه ایشان بودند. آن حضرت به آن دو فرمودند: بپاخیزید و با هم کشتى بگیرید. آنها نیز برخاسته و به کشتى گرفتن پرداختند. زهرا (سلام الله علیها) براى انجام کارهاى منزل از اتاق خارج شدند. وقتى بازگشتند؛ با کمال تعجب دیدند که پیامبر (صلّى الله علیه و آله و سلم) امام حسن (علیه السلام) را تشویق نموده و مى‌فرماید: حسن، حسین را محکم بگیر و به زمین بزن. حضرت زهرا (سلام الله علیها) با تعجب عرض کرد: پدرجان! این بسیار عجیب است که شما، پسر بزرگتر را تشویق مى‌کنید تا پسر کوچکتر را شکست دهد؟! پیامبر (صلّى الله علیه و آله و سلم) فرمود: دختر جان! آیا تو راضى نمى‌شوى من بگویم. حسن! حسین را به زمین بزن، در حالى که حبیب من «جبرئیل» مى‌گوید: اى حسین! حسن را محکم گرفته و به زمین بزن![۷]
فوائد ورزش در کودک
بازى و ورزش براى کودکان، فواید بیشمارى دارد. نمى‌توان بازى کودکان را تنها سرگرمى تلقى کرد. بلکه ورزش و بازى اگر هدایت شده و تحت نظارت اولیاء باشد، فوایدى براى کودک در پى دارد.
