ورزش کودکان(۲)
۶. ورزش باید با زندگى و برنامه روزانه کودکان هماهنگ باشد و به پیشرفت آن کمک کند.
۷. برنامه‌هاى ورزشى باید فرصت ایجاد اعمال مدیریت و ابراز شخصیت به کودکان بدهد.
۸. فعالیتهاى ورزشى باید مورد علاقه کودک باشد. تا او را براى کوشش و فعالیت تشویق کند.
۹. حرکات ورزشى باید اثر تربیتى معنوى و جسمى براى کودکان داشته باشد.[۱]
نظارت بر بازیهاى کودکان
یکى از وظائف اولیاء و مربیان این است که بر بازى کودکان نظارت کامل داشته باشند. در بازیهاى جمعى و گروهى نظارت اولیاء مى تواند به ایجاد جو سالم و عارى از خشونت و اختلاف به کودکان کمک کند.
براى کودکان در حین بازى ممکن است مسائلى به وجود بیاید که وجود بزرگتر این مشکلات را به خوبى از بین مى برد و کودکان در حین بازى با مسائل عاطفى، اخلاقى، روحى، اجتماعى و ایمنى نیز آشنا مى شوند.
رعایت و آموزش مسائل اخلاقى، اجتماعى
در هنگام ورزش مربى باید ضمن نظارت به دانش آموزان نکات اخلاقى و اجتماعى را آموزش دهد.
۱. جوّ بازى ملایم و دوستانه باشد و مربیان باید با تمام قدرت از خشونت در بازیهاى ورزشى جلوگیرى کنند، زیرا خشونت در ورزش جائى ندارد.
۲. باید به کودکان و نوجوانان آموخت که هنگام بازى یکدیگر را هل ندهند. زیرا در اینصورت ورزش با مشکل روبرو شده و موجب ناراحتى و نزاع بین بازیکنان مى شود.
۳. مربى باید در حین بازى نظم و قانون را به ورزشکاران بیاموزد و آنها را ملزم به رعایت قانون نماید.
۴. مربى باید به شخصیت افراد ورزشکار احترام بگذارد و اگر آنها در حین بازى اشتباهى مرتکب شدند با آنها با خشونت رفتار نکند.
۵. ادب ونزاکت و بازى صادقانه و حفظ امانت از هدفهاى مهم ورزش است و مربى باید از ابتداى کودکى این روحیه را در نوجوانان تقویت کند و از طریق ورزش ارزشهاى اخلاقى، اجتماعى را به کودکان بیاموزد.
۶. مربى در ارائه اصول و مبانى ورزش و آموزش آن بیش از اندازه سخت‌گیر نباشد و به کودکان فرصت دهد که تجربه‌ها و نظرهاى خود را در یادگیرى اصول و مهارتهاى ورزشى در نظر بگیرند.
۷. مقدارى از وقت کلاس صرف ارزشهاى اجتماعى کودکان شود.
۸. مربى باید جوّ محیط ورزش را سالم نگه دارد. از اختلاط دختر و پسر جلوگیرى کند. زیرا این امر باعث انحراف کودکان مى شود.
رعایت بهداشت و ایمنى
براى حفظ سلامت ورزشکاران لازم است نکات ایمنى و احتیاطهاى لازم در هر رشته ورزشى رعایت شود. آموزش نکات بهداشت و ایمنى به کودکان لازم و ضرورى است و کودک باید از همان ابتدا که به ورزش مى پردازد این نکات را بیاموزد و به آن عمل کند.
۱. زمین و محوطه ورزشى باید مناسب باشد. داراى وسعت کافى باشد، موانع و اشیاء غیرضرورى آن پاک سازى شود و زمین صاف و هموار باشد.
۲. ورزشهاى مختلف و نکات ایمنى آن براى افراد بیان شود و مهارت هاى ورزشى و مقررات ایمنى هر رشته ورزشى براى ورزشکاران روشن باشد.
۳. در بازیهاى دسته جمعى فاصله بین افراد حفظ شود به گونه‌اى که برخورد بین اعضاء و بازیکنان به وجود نیاید.
۴. در بازیهاى با توپ، بازیکنان باید چشم به توپ داشته باشند و هیچ گاه توپ را به طرف فردى که متوجه نیست پرتاب نکنند.
۵. رعایت مقررات عبور و مرور در بازیهاى مختلف ورزشى بسیار اهمیت دارد. اگر همه افراد از طرف راست یکدیگر بگذرند، از برخورد افراد با یکدیگر جلوگیرى خواهد شد.
کودکان هنگام دنبال کردن یکدیگر یا دویدن و پرش از موانع باید زمان و فاصله را برآورد کنند.
۶. براى برداشتن و برگرداندن توپ از خیابانها یا مکانهاى پر رفت و آمد و خطرناک باید مقررات بسیار سختى برقرار و رعایت شود و مربیان باید در اینگونه موارد مراقب کودکان باشند.
۷. بند کفش کودکان باید بسته باشد و کفش کودک با ورزشى که انجام مى دهد، مناسب باشد.
۸. در ورزشهاى سنگین مانند کشتى، فوتبال و… نباید از عینک استفاده شود.
۹. به کودکان و نوجوانان باید آموخت که هنگام بازى یکدیگر را هل ندهند و نزاع و کشمکش ننمایند.
لزوم نظارت بر بازیهاى تصویرى و رایانه‌اى
یکى از دستاوردهاى پیشرفت علم و صنعت براى کودکان پیدایش بازیهاى تصویرى و رایانه‌اى است. این بازیها براى کودکان هیجان آور است و ازاین رو در بین کودکان طرفداران بیشمارى دارد.
امّا در کنار هیجان، افراط در این بازیها عوارضى براى کودکان به همراه دارد که اگر اولیاء بخواهند کودکان از این عوارض مصون بمانند، باید در مقابل این ورزشها روش درست و مناسب را انتخاب نمایند.
روانشناسان معتقدند که بازى با رایانه عوارض جانبى مثل بیهوشى، اختلال در رفتار و گفتار را در پى دارد. اگر والدین بخواهند این عوارض را کم کنند، باید توجه داشته باشند که این گونه بازیها را باید تحت کنترل داشته باشند.
پروفسور «پیرسون» مى گوید:[۲]
۱. بهترین راه حل خارج کردن رایانه از اطاق کودک است.
۲. راه حل دیگر آن است که والدین هم در بازیهاى رایانه‌اى با کودک مشارکت کنند.
۳. به کودک اجازه ندهند که در فاصله بسیار نزدیک از صفحه رایانه بنشیند.
۴. از رایانه با صفحه کوچک استفاده کنند.
۵. نور صفحه تلویزیون را کم کنند.
۶. کودک بازى را تنها انجام ندهد، بلکه دسته جمعى بازى نماید.
۷. ساعات بازى با رایانه محدود باشد و کودک ساعتهاى طولانى با آن بازى نکند.
۸. والدین وقت بیشترى را با کودک بگذرانند.
۹. بازیهاى دیگر غیر از رایانه براى کودک فراهم کنند.
۱۰. کودک به بازى با رایانه عادت نکند، بلکه براى تنوع به بازى بپردازد.
همراهى اولیاء در ورزش کودکان
از نظر اسلام کودک باید در بازى کردن آزاد باشد، به شرط آن که ورزشهاى خطرناک نکند، در ورزش افراط ننماید، به خود زیان نرساند، مزاحم دیگران نشود و حقوق دیگران را رعایت کند. لازم است اولیاء نیز به گونه‌اى اوقات خود را برنامه‌ریزى کنند که ساعتى در روز را با کودکان خود بازى کنند. بازى اولیاء با کودکان براى آنان بسیار لذت بخش است و کودک بازى اولیاء با خود را، علامت محبت آنان نسبت به خود مى داند و بازى با والدین را بسیار دوست دارد.
على ـ علیه السلام ـ طى روایتى مى فرمایند:
هر کس کودکى دارد خود نیز باید کودک شود.[۳]
جابر مى گوید: دیدم که رسول خدا ـ صلّى الله علیه و آله ـ با دست و پا راه مى رفت، در حالى که حسن و حسین بر پشتش سوار بودند و مى فرمود:
شتر شما بهترین شترها و شما بهترین سوار هستید.[۴]
پیامبر اکرم ـ صلّى الله علیه و آله ـ در روایتى فرمودند:
هر کس کودکى دارد، خود نیز باید تظاهر به کودکى نماید.[۵]
چنانکه بیان شد، رهبران دینى ما نه تنها کودکان را به واسطه کارها و بازیهاى کودکانه، سرزنش نمى کنند، بلکه به والدین آنها نیز توصیه مى نمایند، خود کودک شده و با کودکانشان به بازیهاى کودکانه بپردازند و خود آنها نیز چنین بوده‌اند.
در سیره پیامبر بزرگ اسلام ـ صلّى الله علیه و آله ـ مى خوانیم:
آن بزرگوار با نوه‌هاى خردسال خود بازى مى کرده و حتى مرکب آنان مى شده و آنان را به دوش مى گرفته است. اسلم مى گوید:
من حسن و حسین ـ علیهما السلام ـ را دیدم که بر شانه‌هاى پیامبر ـ صلّى الله علیه و آله ـ سوار شده‌اند. به آن دو رو کرده و گفتم: چه مرکب راهوارى دارید. در این لحظه پیامبر ـ صلّى الله علیه و آله ـ مرا مخاطب ساخته و فرمود: و چه سواران نیکویى.[۶]
همچنین در روایتى چنین مى خوانیم:
گاه اتفاق مى افتاد آن حضرت در حال نماز بود و همین که سر به سجده مى گذاشت دو نوه بزرگوار ولى کم سن و سال او حسن و حسین ـ علیهما السلام ـ بر پشت او سوار مى شدند و به بازى و شوخى مى پرداختند. آن حضرت نه تنها آنها را منع نمى فرمود، بلکه آنقدر سجده را طولانى مى کردند تا خودشان به میل خود پائین بیایند. جالبتر اینکه گاهى خود آن حضرت دو نوه خردسال خود را به کشتى گرفتن واداشته و سپس به تشویق آنان مى پرداخت.
در روایات آمده است:
شبى پیامبر گرامى اسلام ـ صلّى الله علیه و آله ـ به خانه فاطمه زهرا ـ سلام الله علیها ـ وارد شدند. امام حسن ـ علیه السلام ـ و امام حسین ـ علیه السلام ـ نیز که در سنین کودکى بودند، به همراه ایشان بودند. آن حضرت به آن دو فرمودند: بپاخیزید و با هم کشتى بگیرید. آنها نیز برخاسته و به کشتى گرفتن پرداختند. زهرا ـ سلام الله علیها ـ براى انجام کارهاى منزل از اتاق خارج شدند. وقتى بازگشتند؛ با کمال تعجب دیدند که پیامبر ـ صلّى الله علیه و آله ـ امام حسن ـ علیه السلام ـ را تشویق نموده و مى فرماید:
حسن، حسین را محکم بگیر و به زمین بزن. حضرت زهرا ـ سلام الله علیها ـ با تعجب عرض کرد: پدرجان این بسیار عجیب است که شما پسر بزرگتر را تشویق مى کنید تا پسر کوچکتر را شکست دهد؟
پیامبر ـ صلّى الله علیه و آله ـ فرمود: دختر جان آیا تو راضى نمى شوى من بگویم. حسن! حسین را به زمین بزن، در حالى که حبیب من «جبرئیل» مى گوید: اى حسین! حسن را محکم گرفته و به زمین بزن.[۷]
فوائد ورزش در کودک
بازى و ورزش براى کودکان فوائد بیشمارى دارد. نمى توان بازى کودکان را تنها سرگرمى تلقى کرد. بلکه ورزش و بازى اگر هدایت شده و تحت نظارت اولیاء باشد، فوائدى براى کودک در پى دارد.
