ورزش كودكان(2)
6. ورزش بايد با زندگى و برنامه روزانه كودكان هماهنگ باشد و به پيشرفت آن كمك كند.
7. برنامه‌هاى ورزشى بايد فرصت ايجاد اعمال مديريت و ابراز شخصيت به كودكان بدهد.
8. فعاليتهاى ورزشى بايد مورد علاقه كودك باشد. تا او را براى كوشش و فعاليت تشويق كند.
9. حركات ورزشى بايد اثر تربيتى معنوى و جسمى براى كودكان داشته باشد.[1]
نظارت بر بازيهاى كودكان
يكى از وظائف اولياء و مربيان اين است كه بر بازى كودكان نظارت كامل داشته باشند. در بازيهاى جمعى و گروهى نظارت اولياء مى تواند به ايجاد جو سالم و عارى از خشونت و اختلاف به كودكان كمك كند.
براى كودكان در حين بازى ممكن است مسائلى به وجود بيايد كه وجود بزرگتر اين مشكلات را به خوبى از بين مى برد و كودكان در حين بازى با مسائل عاطفى، اخلاقى، روحى، اجتماعى و ايمنى نيز آشنا مى شوند.
رعايت و آموزش مسائل اخلاقى، اجتماعى
در هنگام ورزش مربى بايد ضمن نظارت به دانش آموزان نكات اخلاقى و اجتماعى را آموزش دهد.
1. جوّ بازى ملايم و دوستانه باشد و مربيان بايد با تمام قدرت از خشونت در بازيهاى ورزشى جلوگيرى كنند، زيرا خشونت در ورزش جائى ندارد.
2. بايد به كودكان و نوجوانان آموخت كه هنگام بازى يكديگر را هل ندهند. زيرا در اينصورت ورزش با مشكل روبرو شده و موجب ناراحتى و نزاع بين بازيكنان مى شود.
3. مربى بايد در حين بازى نظم و قانون را به ورزشكاران بياموزد و آنها را ملزم به رعايت قانون نمايد.
4. مربى بايد به شخصيت افراد ورزشكار احترام بگذارد و اگر آنها در حين بازى اشتباهى مرتكب شدند با آنها با خشونت رفتار نكند.
5. ادب ونزاكت و بازى صادقانه و حفظ امانت از هدفهاى مهم ورزش است و مربى بايد از ابتداى كودكى اين روحيه را در نوجوانان تقويت كند و از طريق ورزش ارزشهاى اخلاقى، اجتماعى را به كودكان بياموزد.
6. مربى در ارائه اصول و مبانى ورزش و آموزش آن بيش از اندازه سخت‌گير نباشد و به كودكان فرصت دهد كه تجربه‌ها و نظرهاى خود را در يادگيرى اصول و مهارتهاى ورزشى در نظر بگيرند.
7. مقدارى از وقت كلاس صرف ارزشهاى اجتماعى كودكان شود.
8. مربى بايد جوّ محيط ورزش را سالم نگه دارد. از اختلاط دختر و پسر جلوگيرى كند. زيرا اين امر باعث انحراف كودكان مى شود.
رعايت بهداشت و ايمنى
براى حفظ سلامت ورزشكاران لازم است نكات ايمنى و احتياطهاى لازم در هر رشته ورزشى رعايت شود. آموزش نكات بهداشت و ايمنى به كودكان لازم و ضرورى است و كودك بايد از همان ابتدا كه به ورزش مى پردازد اين نكات را بياموزد و به آن عمل كند.
1. زمين و محوطه ورزشى بايد مناسب باشد. داراى وسعت كافى باشد، موانع و اشياء غيرضرورى آن پاك سازى شود و زمين صاف و هموار باشد.
2. ورزشهاى مختلف و نكات ايمنى آن براى افراد بيان شود و مهارت هاى ورزشى و مقررات ايمنى هر رشته ورزشى براى ورزشكاران روشن باشد.
3. در بازيهاى دسته جمعى فاصله بين افراد حفظ شود به گونه‌اى كه برخورد بين اعضاء و بازيكنان به وجود نيايد.
4. در بازيهاى با توپ، بازيكنان بايد چشم به توپ داشته باشند و هيچ گاه توپ را به طرف فردى كه متوجه نيست پرتاب نكنند.
5. رعايت مقررات عبور و مرور در بازيهاى مختلف ورزشى بسيار اهميت دارد. اگر همه افراد از طرف راست يكديگر بگذرند، از برخورد افراد با يكديگر جلوگيرى خواهد شد.
كودكان هنگام دنبال كردن يكديگر يا دويدن و پرش از موانع بايد زمان و فاصله را برآورد كنند.
6. براى برداشتن و برگرداندن توپ از خيابانها يا مكانهاى پر رفت و آمد و خطرناك بايد مقررات بسيار سختى برقرار و رعايت شود و مربيان بايد در اينگونه موارد مراقب كودكان باشند.
7. بند كفش كودكان بايد بسته باشد و كفش كودك با ورزشى كه انجام مى دهد، مناسب باشد.
8. در ورزشهاى سنگين مانند كشتى، فوتبال و… نبايد از عينك استفاده شود.
9. به كودكان و نوجوانان بايد آموخت كه هنگام بازى يكديگر را هل ندهند و نزاع و كشمكش ننمايند.
لزوم نظارت بر بازيهاى تصويرى و رايانه‌اى
يكى از دستاوردهاى پيشرفت علم و صنعت براى كودكان پيدايش بازيهاى تصويرى و رايانه‌اى است. اين بازيها براى كودكان هيجان آور است و ازاين رو در بين كودكان طرفداران بيشمارى دارد.
امّا در كنار هيجان، افراط در اين بازيها عوارضى براى كودكان به همراه دارد كه اگر اولياء بخواهند كودكان از اين عوارض مصون بمانند، بايد در مقابل اين ورزشها روش درست و مناسب را انتخاب نمايند.
روانشناسان معتقدند كه بازى با رايانه عوارض جانبى مثل بيهوشى، اختلال در رفتار و گفتار را در پى دارد. اگر والدين بخواهند اين عوارض را كم كنند، بايد توجه داشته باشند كه اين گونه بازيها را بايد تحت كنترل داشته باشند.
پروفسور «پيرسون» مى گويد:[2]
1. بهترين راه حل خارج كردن رايانه از اطاق كودك است.
2. راه حل ديگر آن است كه والدين هم در بازيهاى رايانه‌اى با كودك مشاركت كنند.
3. به كودك اجازه ندهند كه در فاصله بسيار نزديك از صفحه رايانه بنشيند.
4. از رايانه با صفحه كوچك استفاده كنند.
5. نور صفحه تلويزيون را كم كنند.
6. كودك بازى را تنها انجام ندهد، بلكه دسته جمعى بازى نمايد.
7. ساعات بازى با رايانه محدود باشد و كودك ساعتهاى طولانى با آن بازى نكند.
8. والدين وقت بيشترى را با كودك بگذرانند.
9. بازيهاى ديگر غير از رايانه براى كودك فراهم كنند.
10. كودك به بازى با رايانه عادت نكند، بلكه براى تنوع به بازى بپردازد.
همراهى اولياء در ورزش كودكان
از نظر اسلام كودك بايد در بازى كردن آزاد باشد، به شرط آن كه ورزشهاى خطرناك نكند، در ورزش افراط ننمايد، به خود زيان نرساند، مزاحم ديگران نشود و حقوق ديگران را رعايت كند. لازم است اولياء نيز به گونه‌اى اوقات خود را برنامه‌ريزى كنند كه ساعتى در روز را با كودكان خود بازى كنند. بازى اولياء با كودكان براى آنان بسيار لذت بخش است و كودك بازى اولياء با خود را، علامت محبت آنان نسبت به خود مى داند و بازى با والدين را بسيار دوست دارد.
على ـ عليه السلام ـ طى روايتى مى فرمايند:
هر كس كودكى دارد خود نيز بايد كودك شود.[3]
جابر مى گويد: ديدم كه رسول خدا ـ صلّى الله عليه و آله ـ با دست و پا راه مى رفت، در حالى كه حسن و حسين بر پشتش سوار بودند و مى فرمود:
شتر شما بهترين شترها و شما بهترين سوار هستيد.[4]
پيامبر اكرم ـ صلّى الله عليه و آله ـ در روايتى فرمودند:
هر كس كودكى دارد، خود نيز بايد تظاهر به كودكى نمايد.[5]
چنانكه بيان شد، رهبران دينى ما نه تنها كودكان را به واسطه كارها و بازيهاى كودكانه، سرزنش نمى كنند، بلكه به والدين آنها نيز توصيه مى نمايند، خود كودك شده و با كودكانشان به بازيهاى كودكانه بپردازند و خود آنها نيز چنين بوده‌اند.
در سيره پيامبر بزرگ اسلام ـ صلّى الله عليه و آله ـ مى خوانيم:
آن بزرگوار با نوه‌هاى خردسال خود بازى مى كرده و حتى مركب آنان مى شده و آنان را به دوش مى گرفته است. اسلم مى گويد:
من حسن و حسين ـ عليهما السلام ـ را ديدم كه بر شانه‌هاى پيامبر ـ صلّى الله عليه و آله ـ سوار شده‌اند. به آن دو رو كرده و گفتم: چه مركب راهوارى داريد. در اين لحظه پيامبر ـ صلّى الله عليه و آله ـ مرا مخاطب ساخته و فرمود: و چه سواران نيكويى.[6]
همچنين در روايتى چنين مى خوانيم:
گاه اتفاق مى افتاد آن حضرت در حال نماز بود و همين كه سر به سجده مى گذاشت دو نوه بزرگوار ولى كم سن و سال او حسن و حسين ـ عليهما السلام ـ بر پشت او سوار مى شدند و به بازى و شوخى مى پرداختند. آن حضرت نه تنها آنها را منع نمى فرمود، بلكه آنقدر سجده را طولانى مى كردند تا خودشان به ميل خود پائين بيايند. جالبتر اينكه گاهى خود آن حضرت دو نوه خردسال خود را به كشتى گرفتن واداشته و سپس به تشويق آنان مى پرداخت.
در روايات آمده است:
شبى پيامبر گرامى اسلام ـ صلّى الله عليه و آله ـ به خانه فاطمه زهرا ـ سلام الله عليها ـ وارد شدند. امام حسن ـ عليه السلام ـ و امام حسين ـ عليه السلام ـ نيز كه در سنين كودكى بودند، به همراه ايشان بودند. آن حضرت به آن دو فرمودند: بپاخيزيد و با هم كشتى بگيريد. آنها نيز برخاسته و به كشتى گرفتن پرداختند. زهرا ـ سلام الله عليها ـ براى انجام كارهاى منزل از اتاق خارج شدند. وقتى بازگشتند؛ با كمال تعجب ديدند كه پيامبر ـ صلّى الله عليه و آله ـ امام حسن ـ عليه السلام ـ را تشويق نموده و مى فرمايد:
حسن، حسين را محكم بگير و به زمين بزن. حضرت زهرا ـ سلام الله عليها ـ با تعجب عرض كرد: پدرجان اين بسيار عجيب است كه شما پسر بزرگتر را تشويق مى كنيد تا پسر كوچكتر را شكست دهد؟
پيامبر ـ صلّى الله عليه و آله ـ فرمود: دختر جان آيا تو راضى نمى شوى من بگويم. حسن! حسين را به زمين بزن، در حالى كه حبيب من «جبرئيل» مى گويد: اى حسين! حسن را محكم گرفته و به زمين بزن.[7]
فوائد ورزش در كودك
بازى و ورزش براى كودكان فوائد بيشمارى دارد. نمى توان بازى كودكان را تنها سرگرمى تلقى كرد. بلكه ورزش و بازى اگر هدايت شده و تحت نظارت اولياء باشد، فوائدى براى كودك در پى دارد.
