ورام بن ابى فراس (ره)
( متوفي 605 هـ ق )
ولادت
ورام بن ابى فراس از علماى قرن ششم و هفتم هجرى است. ولادت او در شهر حله بود، شهرى كه مركز تشيع و فقاهت در قرون متمادى بوده است.
خاندان
ورام بن ابى فراس جد مادرى سيد رضى الدين بن طاووس است. نسب او به قبيله بنى حمدان مىرسد و از نسل مالك اشتر نخعى، صحابى با وفا و سردار بزرگ امير المؤمنين عليه السلام است و رشادت و وفادارى به امير المؤمنين حضرت علي عليهالسلام در كارنامه اش نيست.
خاندان آل طاووس از نظر فضل و تقوا و علم براى همه شناخته شدهاند. پدر ورام از بزرگان دين و از فقهاى جليل القدر است.
برادر او، مجير الدين، جعفر بن ابى فراس هم از علما و فقهاى معروف زمان خود بوده كه در سال 626 ه ق در بغداد وفات يافته و بدن او را به نجف منتقل كرده، در جوار امير المؤمنين عليهالسلام به خاك سپردهاند.
همسر ورام از نوادگان شيخ طوسى است و به همين جهت سيد ابن طاووس در كتب خود گاهى مىگويد جد من ورام بن ابى فراس و گاهى مىگويد جد من شيخ طوسى كه در حقيقت جد بزرگ او است.
از جمله اجداد ورام، ابو الفتح است كه خلعت خود را از خليفه فاطمى (در مصر) گرفت و در براندازى حكومت عباسيان از ياران بساسيرى بود و با هبة الله شيرازى، از بنيانگذاران اسماعيليه، هم مكاتباتى داشته است.
مقام علمى و معنوى
در شناخت مقام علمى و معنوى ورام ديدن مؤلفات او بسيار گويا و روشن است.
علاوه بر آن، گواهىِ انسانى زاهد و متقى مانند سيد ابن طاووس بهترين دليل براى ماست. سيد در فلاح السائل مىفرمايد: جد من، ورام بن ابى فراس، از كسانى بود كه به عمل آنها تمسك مىشود و مىتوان به اعمال آنها استناد جست.
شيخ منتجب الدين هم او را به عنوان امير زاهد و فقيه ياد كرده است و گفته: من او را در حله ديدهام و همچنان بود كه شنيده بودم (از نظر فضائل و بزرگوارى)
شرح حال
آنچه مسلّم است خاندان ابو فراس تا چند نسل جزء نظاميان و از فرماندهان لشگر بودهاند. ورام نيز همان شغل را انتخاب كرد و تا چندى جزء اميران لشگر بود اما با لطف الهى همه مناصب را كنار زد و راه زهد پيشه كرده، از بزرگان تقوا و ديانت شد. اساتيد و شاگردان
در اين زمينه اطلاع چندانى در دست نيست. از اساتيد او نام سيد ابو الحسن عريفى علوى و سديد الدين محمود حمَّصى در كتب رجال آمده است.
از جمله شاگردان او نيز نام محمد بن جعفر، معروف به ابن مشهدى يافت شده است.
تأليفات
1 – تنبيه الخواطر و نزهة النواظر، معروف به مجموعه ورام كه بيشتر شهرت مؤلف بخاطر همين كتاب است. اين كتاب از مآخذ بحار الانوار نيز مىباشد.
2 – مسألة فى المواسعة و المضايقة
وفات
شيخ ورام بن ابى فراس در سال 605 هجرى، در ماه محرم الحرام و در شهر حله به ديار باقى شتافت و بدن مطهرش را در همان جا دفن نمودند.
