نقش الگوها در جذب نوجوانان به نماز

 ميترا عزيزيان پور

در بررسى راه هاى جذب دانش آموزان به نماز اولين مساله اى که به آن بر مي خوريم زندگى اجتماعى دانش آموز در محيط خانواده، مدرسه، جامعه و همسالان و زندگى سياسى او (درک مفاهيمي همچون مديريت، حکومت و سياست هاى اجتماعي) مي باشد. در اين فرآيند دانش آموزان در تعامل مستقيم با اطرافيان، خانواده ، دوستان، مديران حکومتي، تربيتي، معلم و مربي، مسجد و روحانيت، تحت تاثير رفتارها و پيام هاى آنان است و منش هاى آنان را تحت نظر دارد و رفتارهاى تعبدى و اخلاقي ايشان را پى گيرى مى نمايد. شکل گيري شخصيت معنوى و اجتماعى دانش آموز از همان ابتدا در خانواده بعد در مدرسه و در مراتب بعدى از طريق ديگران صورت مى گيرد. بنا براين هر کدام از الگوهاى رفتارى مورد توجه دانش آموز است و تحت تاثير آن رفتارها مى باشد.يکايک ارزشهاى موجود در جامعه و خانواده چه در جنبه هاى مثبت و چه در جنبه هاى منفي، شخصيت نوجوان و جوان را پى ريزى نموده، در نگرش مثبت و يا منفى او نسبت به محيط اطراف خود نقش مهمى را ايفا خواهد کرد.تربيت و پرورش فرزندان سالم از حيث اعتقادى و منش هاي پسنديده در گرو توجه کافى به مسائل محيطى و رفتاري است.چنانچه پدر و مادر خانواده به نقش الگويى خود توجه داشته باشندو در تنظيم روابط خويش با فرزندان همت گمارند و تقيد به اصول اخلاقى و انسانى و بالاخره مذهبى را پيشه خود سازند، بي ترديد احساس خوب و ارزشمند، پاى بند به مسائل معنوى را به فرزندان خود تقديم نموده اند.تجربه خوشايند و احساس رضايتمندي از رفتارهاى بروز داده شده کودک و نوجوان را به سوى اهداف و آرمانهاي تربيتى جامعه هدايت خواهد کرد و در نتيجه جهت يابي وى را به درک هويت معنوى و انسانى ميسر خواهد نمود.پس به همان ميزانى که رفتارهاى سنجيده، الگوها و مسئولان تربيتى در شکل گيرى شخصيت معنوى و سجاياى انسانى کودک و نوجوانان موثر است پديداري رفتارهاى متضاد با آرمانهاى اجتماعي، اخلاقى و مذهبي نيز در تخريب اين شخصيت و هويت واقعى او موثر است.اما نقش والدين و مربيان به همين جا ختم نمى شود، بلکه اين تلاش نظر به آينده اى دوخته است که براى ساختنش زمان، هزينه و انرژى بسيارى صرف شده است اين آينده و در نتيجه چگونه شدن را والدين و مربيان به نمايندگي از جامعه در معرض ديد نوجوان و جوان قرار مى دهند که اين همان هويت مورد انتظار است.پس از خانواده، که به عنوان اصلى ترين سازمان در نهادى و درونى شدن رفتارها براى کودک و نوجوان کمک مي نمايد و اولين تجربيات زندگى را در اختيارش قرار مي دهد. مدرسه جايگاه ويژه اى را به خود اختصاص مى دهند. در اين سازمان معلم و مربى الگوهايى هستند که بيشترين درصد مقبوليت را در پيش کودک و نوجوان دارند. بى شک گذر از اين مرحله در ساختار ذهنى و رفتارى کودک و نوجوان حائز اهميت است. هوشيارى والدين و مربيان دلسوز و آگاه اين امکان را براى دانش آموز به وجود خواهد آورد که با همانند سازي، بهترين الگوهاى رفتارى را براى خود انتخاب نمايند. بنابر اين شرکت فعالانه مديران و مربيان در عرصه هاى فرهنگى و ترويج ارزش هاى انسانى و اخلاقى توام با عمل، شناخت معيارهاي فضيلت و انسان هاى فاضل را براى نوجوان آسان تر خواهد کرد. چنانچه مديران، معلمان و مربيان همراه دانش آموز در نماز جماعت مدرسه شرکت فعال داشته باشند و در اجراى فرامين الهى و مواظبت در رفتار و گفتار خود کوشش نمايند، دانش آموز رغبت پيدا خواهد کرد که با علاقه مندى بيشتر در نماز حضور يابد، بايستى متوجه اين معنا بود که (الگو بودن رهبران ديني، علمى و مذهبي نقش اساسى را در تکوين شخصيت دانش آموزان ايفا مي کند).يک تحقيق نشان مى دهد که %48 کل دانش آموزان نوجوان «اعتقاد والدين خود را به خداوند و عمل به دستورات او را در جذب فرزندان به نماز موثر دانسته اند.»اگر چه صحبت ما بر سر ارايه الگوهاى صحيح براى نوجوانان و جوان است تا آنان را نسبت به اقامه فريضه نماز تشوي و ترغيب نمايد توجه به اين نکته نيز قابل تامل است که حتما بزرگسالان نيز از اين امر مستثنى نبوده و نيستند آنان نيز به نحوى متاثر از الگوهاى جامعه و رفتارهاي الگوها هستند.يک بررسى نشان مى دهد که: فقدان فضاى تشويق مناسب و گاهى برخوردهاى نامناسب از سوى برخى از مسئولان و نيروهاى مذهبى و احتمالا برخى از اوقات برخوردهاي شديد در زمينه عدم حضور برخى از مربيان و دبيران به نماز جماعت موثر واقع شده است. لذا شايسته است مسئولان ادارى و الگوهاي اجتماعى شرط حسن برخورد و اعتدال را در رفتارهاى انسانى خود مراعات نمايند.اگر بخواهيم يک حرکت مطلوب در روند جذب دانش آموزان نوجوان و جوان نسبت به نماز ايجاد کنيم ناچاريم به اصل روش هاى برخورد خود و الگوهاى رفتارى جامعه بپردازيم و با معرفى الگوهاى شايسته در جهت تقويت باورهاى اعتقادي و مذهبى آنان گام برداريم.

امام علي(ع) نيز در معرفى الگوهاى صحيح و شناخت آن با جامعه چنين مى فرمايد:

«مي خواهيد که فقيه و دانشمند واقعى را به شما معرفى کنم؟ او عبارت از کسى است که مردم را از مهر و رافت خداوند نوميد نمي سازد و در عين حال آنان را به گونه اى ارشاد مى کند که نسبت به عذاب خداود احساس ايمنى نکنند و به مردم در ارتکاب گناه، آزادي عمل نمى دهد و قرآن را به خاطر رغبت به غير قرآن رها نمى کند.پس محبت و التفات و گشاده رويي، حسن خلق و فروتنى و کوشش در تکميل نفس از مولفه ها و معيارهاى تشخيص يک الگوى خوب و صالح است.

منبع: پايگاه روزنامه ابتکار