مرداب اعتیاد

منیره زارعان

دوران نوجوانى و جوانى، سال‏هاى شور و نشاط و تحرک است؛ آن‏جا که جریان زندگى به سراشیبى تند می‌رسد و امواج حیات به تلاطم و خروش می‏‌افتد. اگر این جریان تند و پرشتاب حیات، مسیرى صحیح و سنجیده نیابد به بیراهه رفته و راه گم می‏کند و چه بسا در فرجام، راه به سوى مردابى ببرد و همه شور جوانى را به دل سیاه و پوسیده مرداب بسپارد. اعتیاد از بیراه‌‏هاى هولناکى است که ممکن است جریان پرشور حیات جوانان را به سوى خود بکشاند. اعتیاد مردابى است که فرسودن، ماندن و پوسیدن و هزر رفتن را به ارمغان می‌آورد و این، یعنى هدر رفتن همه سرمایه انسان.

عادت یا لجاجت

دیو سیاه مواد مخدّر، سراسر آسمان دلش را از سیاهى لبریز کرده است و او به بهانه‏‌اى این غوطه‏‌ور شدن پیاپى در لجنزار اعتیاد را عادت می‏‌داند؛ عادتى که ترک آن برایش سخت و ناممکن است. امّا این هرگز یک عادت نیست. چطور ممکن است انسان، این موجود متفکر و مختار، تنها از سر عادت، گام‏ به‏ گام خود را به مرگى تدریجى و سخت، نزدیک کند؟ نه، این عادت نیست بلکه لجاجت است. رسول اکرم(صلی الله‏ علیه‏ و‏ آله‏ و سلم) می‌فرمایند: «تکرار امور خیر عادت است و تکرار بدی‏ها لجاجت». پس بیا و از سر مهربانى با خود، دست از این لجاجت بدفرجام بشوى و حیاتى دوباره به خود هدیه کن.

مبارزه با نفس

هر چند به فرموده امام على(علیه‏ السلام) عادت، طبیعت دوّم بشر محسوب می‏شود و در اعمال انسان بسیار تأثیرگذار است، امّا در بدی‏ها و امور ناپسند هرگز بر پایه عادت نمی‏توان دست به تکرار عمل زد. در جاى دیگر همان حضرت می‏فرماید: «از هر بدى دورى کن و در دورى کردن از آن بدى با نفس مبارزه کن که تکرار بدی‏ها لجاجت است». استفاده از مواد مخدّر از زشت‏ترین و بدفرجام‏ترین اعمال بشرى است که به بهانه عادت بودن، عمر انسان را ذره‏ ذره هدر داده، او را به سوى مرگى سخت می‌کشاند.

رسوایى و ذلت

فرد معتاد آن‏چنان در منجلاب تباهى غرق است و از اطراف خود غافل و بى‏خبر است که هرگز ذلّتى که بدان گرفتار شده و خفّتى را که در آن فرو رفته است نمی‏بیند او هرچند در آغاز، پنهانى و در خلوت به این عمل زشت دست می‌زد و این ذلت و خوارى را نهان می‌داشت، امّا عادت به موّاد مخدر پرده از نهان او بر می‌کشد. امام حسن(علیه‏ السلام) می‌فرمایند: «عادت‏ها؛ حاکم بر انسانند پس آن‏که در نهان به چیزی عادت نمود، عادتش در میان جمع رسوایش می‌کند».

حکم اسلام

از نعمت‏هاى بسیار بزرگ و ارزشمندى که خداى مهربان به ما عطا فرموده، نعمت اسلام است. گستره بی‏کران احکام اسلام چنان است که حتى در کوچک‏ترین امور زندگى راه را بر ما می‌نمایاند. اسلام عزیز درباره عادت زشت اعتیاد نیز به روشنى راه بر بیراهه رفتن انسان می‌بندد. نه تنها در اسلام این عمل، یعنى ضرر زدن به بدن و نیز ضرر رساندن به دیگران، حرام شمرده شده ‏است، بلکه به انسان سفارش شده که بر عادات زشت و ناپسند خود غلبه کند و نفس را در اختیار خود قرار دهد؛ نه آن‏که اسیر هواى نفس باشد. مولا على(علیه‏ السلام) می‌فرمایند: «بر نفس خود در ترک عادات زشت غلبه کنید و با خواهش درون بجنگید و بر آن مسلط شوید».

بهترین عبادت

امروز که از جاى ‏جاى عالم، نداى تنفّر از دخانیات و انزجار از اعتیاد بلند شده، فرصتى مناسب است تا گرفتارشدگان در دام دخانیات و سایر موارد اعتیاد با اراده‏اى راسخ و عزمى جزم، خود را از این گرداب هلاکت و ذلت بیرون کشند و دست از عادت ناپسند و لجاجت بدفرجام خود بردارند. دریچه‌‏اى به بیرون از چهار دیوارى خودخواهی‏ ها و خودپسندی‏ ها بگشایند، چشم به روشنایى و لطافت دنیاى بدون دخانیات باز کنند و با یارى خواستن از خداى مهربان و بخشنده و با تکیه بر تقواى الهى، بر هواى نفس خود پا گذارند. مولاى متقیان على(علیه‏ السلام) می‏فرماید: «بهترین عبادت، پیروزى بر عادت است».

فرار از دشواری‏‌ها

هراس از مشکلات زندگى و پناه بردن به دامان هیولاى اعتیاد براى فرار از این دشواری‏ها، عملى بسیار خسران‏بار و بدفرجام است. آنچه به‏راستى فرد را یارى می‌کند و از دشواری‏هاى زندگیش می‏ کاهد و او را چون کوهى مستحکم در برابر گرفتاری‏ هاى زندگى استوار می‏ دارد و سینه ‏اش را دریایى می‏ سازد که از سختی‏ هاى ناچیز زندگى به تنگ نیاید و آنچه براستى دواى درد درون اوست، تقواى الهى است. امام على(علیه‏ السلام) می‌فرماید: «تقواى الهی، داروى بیمارى دل‏ها، و مرهم زخم سینه ‏ها و پاک کننده پلیدی‏ هاى درون شماست».

شفاى دردها

با توام اى پژمرده از خزان اعتیاد! آن‏گاه که خود را در چنگال هیولاى اعتیاد گرفتار می‌بینی، آرزوى گریختن از چنگ او در سینه ‏ات موج می‌زند و از این لجاجت مرگبار خسته شده ‏اى و هواى رهایى به سرت می‌زند وقتى که لحظه‏ اى از این معامله خسران‏بارِ «همه چیز در برابر اعتیاد» به تنگ می‏ آیى و تمناى بر هم‏زدن این معامله، دلت را به درد می‌آورد، کسى را به یاد بیاور که تواناترین است و مهربان‏ترین. اگر تو ناتوانى، اگر براى تو دشوار است، اگر تنهایى راه بر پیروزیت می‌بندد او از تو به تو مهربان‏تر و بسیار تواناست. از او یارى بخواه و خود را از این گرداب سیاه برهان. دست دعا به سوى او بلند کن و او را بخوان و به یارى‏اش امیدوار باش. امام صادق(علیه‏ السلام) می‌فرماید: «دعا کنید که دعا، شفاى هر دردى است».

ضرورت پیش‏گیرى

همه می‌دانند که پیش‏گیرى آسان‏تر از درمان است و ضرورت پیش‏گیرى در امر مواد مخدر و اعتیاد که خود گردابى فرو کِشنده و مهلک است چندین برابر بیماری ‏هاى دیگر است. قدم نهادن در این وادى هولناک اغلب با قبول اولین تعارفِ به ظاهر دوستانه یا شرم از رد کردن آن آغاز می ‏شود. حتى اگر این تعارف، پیشنهاد استفاده از یک نخ سیگار باشد، جوان مسلمان با تکیه بر ایمان درونى و با همّتى بلند و روحى بزرگ هرگز همه سرمایه جوانى را در این وادى سیاه به ذره‏اى لذّت گذرا و پوچ نخواهد فروخت.

بی‌‏توجهى به دنیا

بی‏‌توجهى به دنیا و نگاه ابزارى به آن ـ به این معنا که دنیا وسیله‏‌اى است براى به دست آوردن توشه آخرت ـ و توجه به این مطلب که دنیا محل گذر است و وسیله است نه هدف، همه ما را یارى می‏ دهد که بر مشکلات گذراى زندگى پیروز شده و آنها را نه به عنوان دشواری‏ هاى اصلی، که به عنوان یک تأخیر کوچک و گذرا بنگریم. چشم دوختن به هدف و توجه به آخرت و سعى در پر کردن توشه آخرت ما را از دنیا و تجملات و سختی‏هاى آن رهایى می‏ دهد. آنها که با توجه بیش از حد به دنیا و زندگى مادّى خود را گرفتار مشکلات لاینحل آن می‏ کنند و سپس از فشار ناشى از آن مشکلات روبه سم کشنده مواد مخدّر می ‏آورند، اگر لحظه ‏اى چشم بگشایند و دنیا را چنان که هست و باید باشد بنگرند، هرگز در این گرداب فرو نخواهند رفت.

آتش در دو جهان

قرآن عزیز، کتاب هدایتگرى است که از جانب خدا براى نجات بشر از بیراهه‏ ها و گم‏راهی‏ ها نازل شده است. علماى اسلام و مراجع بزرگ تقلید با توجه به این آیات الهى حکم به حرمت استعمال مواد مخدّر اعتیادآور داده ‏اند. از جمله این آیات آیه ۲۹ و ۳۰ سوره نساء است که می‏ فرماید: «خودتان را نکشید که خدا با شما مهربان است و هرکس از روى تعدى و ستم چنین کند، به زودى او را در آتش وارد می‏ کنیم و این کار براى خدا آسان است». این آیه به روشنى بیان می ‏کند که استفاده از سموم مهلک نه تنها زندگى دنیایى انسان را با آتش خود می‌سوزاند، بلکه در آخرت نیز آتش عذاب را براى او مهیا می‌کند.

طیبات و خبایث

خداوند مهربان و سرشار از لطف، انسان را آفرید و به او نعمت‏ هاى بسیار نیکو بخشید تا از آنها بهره‏مند شود و شکر او را به ‏جا آورد. امّا انسان این بنده خطاکارِ خدا از کنار نعمت‏هاى پاکیزه خداوندى گذشت و به سوى خبایثى چون مواد مخدّر رو آورد. آیه ۱۵۷ سوره «اعراف» می‌فرماید: «خداوند براى آنها خوردنی هاى پاکیزه را حلال گردانید و خبایث را حرام کرد». این آیه انسان را متوجه غفلت بزرگى می‏ سازد که چگونه نعمت‏ هاى طیب و پاکیزه الهى را نادیده گرفته، با رو آوردن به خبایث ناسپاسى می‌ورزد.

توطئه استعمار

سرمایه اصلى هر کشور که پیش‏رفت و استقلال کشور بدان وابسته است، سرمایه کار نیروى جوان آن کشور است. استعمار جهانى در ادامه اهداف خود در تسلط بر کشورهاى جهان، با ترویج اعتیاد و استفاده از مواد مخدّر در کشورها، تیشه به پایه‏ هاى اصلى و محورى آنها زده، سپس به راحتى بر این ممالک مسلط می‌شود.

امام خمینى(رحمت‏ الله علیه) این روشنگر همیشه راه انقلاب، اعتیاد را توطئه ‏اى بزرگ برشمرده، می‌فرمایند: «این یک توطئه ‏اى است که قدرت‏هاى بزرگ به این وسیله به ما ضربه می‏زنند… قشر جوان قشرى است که می ‏تواند اقتصاد ما را اداره کند… می ‏تواند خود را در برابر جهات فرهنگى نظامى و سیاسى مجهز کند. پخش مواد مخدر(در سرتاسر کشور…) بر اساس توطئه ‏ است که می‌خواهند این قشر جوان را مهمل بار بیاورند. کسى که به مواد مخدر مبتلا شده است موجود مهملى است. این از نقشه ‏هاى مختلفى است که براى جوان‏هاى ما ریخته ‏اند».

وجوب مبارزه با اعتیاد

از نگاه امام بزرگوار ما که کلامش هم‏چون چراغى فراروى ما بوده و هست، اعتیاد توطئه ‏اى از جانب استعمارگران براى ناتوان کردن کشور ماست. در دید آن عزیز فقید، مبارزه با اعتیاد مسئله‏ اى اسلامى است. ایشان می فرمایند: «نجات معتاد، نجات یک فرد نیست؛ نجات اسلام است». و نیز می‌فرمایند: «این یک باب است که باز چون برگشتش به حیثیت اسلام است، جلوگیرى از آن بر همه واجب است و براى اشخاصى که در این باب نیستند، حرام است بروند و [مبتلا به] هرویین گردند».

منبع: پایگاه اطلاع رسانی حوزه