غذاهای حاضری، علت چاقی اکثر نوجوانان
مریم سادات کاظمی
در حال حاضر ۱۵ تا ۲۰ درصد نوجوانان از چاقی رنج می‌برند. تغذیه نامنظم و نامرتب عمده‌ترین علت بروز این مشکل است. موضوع تعجب‌برانگیز این که گرچه این نوجوانان اضافه وزن دارند اما دچار کمبود ارزش‌های غذایی نیز هستند.
تغذیه، تنها به معنای غذا خوردن نیست. تحقیق در مورد عادات غذایی نشان می‌دهد که تغذیه مناسب، در واقع متضمن سلامتی خواهد بود. کمبود ارزش‌های غذایی و خصوصاً چاقی، دو مشکل جدی است که کودکان و نوجوانان را در سن رشد تهدید می‌کند. تغذیه صحیح در این دوران، آنها را از ابتلا به این مشکلات مصون کرده و رشد مطلوب آنها را در آینده در پی خواهد داشت. ورود به دوران جوانی با وزن مناسب، یک مزیت مهم محسوب می‌شود. اگر به اصول تغذیه اهمیت داده نشود، ۶۰ درصد نوجوانان در آینده نیز اضافه وزن خواهند داشت. چاقی در دوران بزرگسالی، زمینه بروز انواع بیماری‌ها، خصوصاً بیماری‌های قلبی عروقی را فراهم می‌کند. سیگار کشیدن در دوران نوجوانی نیز، خطر ابتلا به این بیماری را در آینده تا ۳ برابر افزایش می‌دهد.
پرخوری، مصرف غذاهای دارای ارزش غذایی پایین به تقلید از کشورهای غربی و کاهش فعالیت‌های ورزشی، مهم‌ترین علل چاقی محسوب می‌شوند. با افتتاح «فست فود»ها، خوردن غذاهای بسیار چرب و ناسالم با مقدار کم کلسیم، فیبر و ویتامین، دسرهای شیرین و انواع نوشابه‌ها، در بین نوجوانان و جوانان شایع شد که این موضوع را می‌توان، اولین گام در بروز چاقی به حساب آورد.
امروزه تماشای تلویزیون و بازی‌های کامپیوتری، جایگزین فعالیت‌های بدنی در بین کودکان و نوجوانان شده است. وراثت، استرس و کمبود محبت کودک از طرف خانواده از دیگر زمینه‌های بروز چاقی است. بی‌توجهی خانواده احتمال چاقی را در کودکان ۱۰ ساله تا ۱۲ برابر افزایش می‌دهد.
اهمیت سه وعده غذایی
والدین، نقش مهمی در القای فرهنگ تغذیه مناسب و منظم به فرزندان دارند. خانواده در درجه اول باید الگوی بچه‌ها باشد و به این نکته توجه داشته باشد که نیاز نوجوان به کالری خیلی بیشتر از بزرگسالان است.
صبحانه که یکی از مهم‌ترین وعده‌های غذایی است، ۲۰ تا ۲۵ درصد کالری روزانه بدن را تامین می‌کند و در واقع تنظیم کننده دیگر وعده‌های غذایی در طول روز است. نوشیدنی گرم، غلات، لبنیات، میوه و مربا از خوراکی‌های مناسب برای آغاز روز است. ۳۰ درصد کالری بدن از وعده ناهار به دست می‌آید. سبزیجات و میوه‌جات خام به عنوان پیش غذا، غذای گوشتی، غلات، سبزیجات سبز، لبنیات و یک میوه برای دسر یک ناهار کامل است. در بین گوشت‌ها، ماهی ارجحیت بیشتری نسبت به بقیه دارد. شام باید حد امکان سبک و کم چرب باشد تا فرد راحت‌تر و آرام‌تر بخوابد.
برای میان وعده‌های غذایی از میوه، غلات و فرآورده‌های لبنی باید استفاده کرد و از خوردن تنقلاتی مثل چیپس و شکلات جدا پرهیز نمود.
تنوع غذایی
کمبود ارزش‌های غذایی، یکی از مشکلاتی است که کودکان و نوجوانان را در سن رشد تهدید می‌کند. اگر کودک در سنین پایین از نظر مواد مغذی کمبود داشته باشد، حتماً در دوران نوجوانی نیز دچار این مشکل خواهد بود. غذاهایی که در «فست فود»ها طبخ می‌شوند، دارای ارزش غذایی پایینی هستند و کودکان و نوجوانانی که زیاد از این غذاها استفاده می‌کنند دچار کمبود کلسیم و ویتامین «د» هستند. محصولات لبنی مثل شیر، ماست، پنیر و… کمبود کلسیم را در بچه‌ها جبران می‌کند. کمبود روی نیز یکی دیگر از خطرات جدی است. این عنصر که در افزایش ضریب هوشی و رشد جسمانی کودکان و نوجوانان بسیار مهم است، در جگر و فرآورده‌های دریایی به مقدار زیاد وجود دارد. مصرف روزانه سبزیجات و میوه‌های تازه نیاز بدن به ویتامین و فیبر را تامین می‌کند.
رعایت عادات صحیح
– در محیط آرام و دور از سر و صدا غذا میل کنید.
– در مدت غذا خوردن حتماً بنشینید.
– غذا را خیلی خوب بجوید.
– هیچ یک از وعده‌های غذایی را حذف نکنید.
– در بین غذا، خوراکی‌های شیرین نخورید.
– به مقدار کافی آب بنوشید.
– فعالیت‌های ورزشی را حداقل ۳ بار در برنامه خود بگنجانید.
